Uzmanlar tuzu eksiltmemiz mevzusunda sık sık ihtarlarda bulunuyor. Peki tuzu eksiltmek hangi sağlık meselelerinden korunmamızı sağlıyor?
Akışkan kaybı ve elektrolit balanssızlıkları Bedende ishal, yanık, kusma ile kanama gibi sebeplerle su kaybı olduğunda bedende göreceli olarak tuz ölçüyü çoğalabiliyor. Bu gidişata “hipernatremi” sınıyor. Bedende göreceli olarak tuz ölçüsünün çoğalması, özellikle beyin hücrelerinden akışkan sürükleyerek, beyin hücrelerinin büzüşmesine yol açıyor. Dolasıyla bu cins gidişatlarda su gereksinimi hesaplanarak, yetersiz suyun bitirilmesi gerekiyor. Bunun bütün tersi de, bedende suyun tuza göre daha fazla bulunması. Bu vaziyete de “hiponatremi” sınıyor. En çok kalp yetmezliği, böbrek yetmezliği ile karaciğer yetmezliği olan bireylerde görülen hiponatremi de şuur bozukluklarına ve huy metamorfozlarına yol açabiliyor.
İnme İnme, merkezi asap sistemini besleyen damarların tıkanıklık ya da kanamalarının yol açtığı ve ani büyüyen nörolojik bir bozukluk.
Ölümle sonuçlanmayan gidişatlarda hastaların takribî yüzde 31 ’i günlük yaşamlarını dayanakla sürdürüyor, yüzde 20 ’si dayanaksız yürüyemiyor, yüzde 16 ’sı da bakımevine yatırılıyor. Günlük tuz alımı 6 gram eksiltildiğinde inme tehlikeyi yüzde 24 oranında eksiltiliyor.
Böbrek yetmezliği Cemiyette yüzde 17 oranında görülen kronik böbrek hastalığı dünya üzerindeki en ehemmiyetli sağlık meselelerinden biri. Sıklığı giderek artan diyabet, böbrek yetmezliğinin sebepleri arasında ilk sırayı alırken, ikinci sırada da hipertansiyon geliyor. Nefroloji Uzmanı Prof. Dr. Tevfik Rıfkı Evrenkaya tuz tüketiminin doğrudan olmasa da hipertansiyona yol açarak böbrek sıhhatini bozduğunu vurgulayıp “ Misalin böbrek taşlarına olan meyil çoğalıyor. Özellikle orta-ileri aşama böbrek yetmezliklerinde seyri yavaşlatmak için perhizde tuz kısıtlaması koşul” diyor.
Sindirim sistemi hastalıkları Dünya Beynelmilel Kanser Araştırma Fonu’nun 2016 bilgilerine göre, Uzak Doğu’da tuzla işlenmiş balık ve öteki gıdaları harcayanlarda mide kanseri görülme tehlikesinin, bu yiyecekleri harcamayanlara göre yüzde 15 daha fazla olduğu saptanmış.
Obezite Obezite beden kitle indeksinin 30 kilogram/m2 ‘den daha fazla olması olarak tanımlanıyor.
Dr. Tevfik Rıfkı Evrenkaya laflarına şöyle devam ediyor: “Özellikle susayan çocukların su içmek yerine şekerli meşrubatları seçim etmeleri obezite tehlikesini çok artırıyor. Şekerli meşrubatlar tuz barındırmamakla beraber, tuzun dolaylı susatıcı tesiri sebebiyle, özellikle çocuklar tarafından ilk sırada seçim edilen akışkan olma özelliği taşıyor. Dünya Sağlık Teşkilatı günlük tuz alımının 10 gramdan 5 grama düşürülmesiyle günlük su lüzumunun 350 ml eksileceğini ifade ediyor. Günde her 1 gram tuz eksiltilmesi de 27 ml daha az şekerli meşrubat harcamamızı sağlıyor “
Astım Fazla tuz tüketiminin akciğerlerdeki mikrodolaşımı bozarak, astımın ağırlaşmasına neden olduğu düşünülüyor. 2010 senesinde yapılan bir çalışmada düşük tuz perhizi 3.75 gr/gün alan astım hastalarının, yüksek tuz perhizindeki 10 gr/gün hastalara oranla astım ilaçlarına daha az lüzum dinledikleri ve bu hastaların solunum işlev testlerinde bariz düzelme olduğu tanımlandı.
Ödem Her sodyum molekülü bedende en az 4 su molekülünü bağlıyor.
Bedende, sodyumun bulunduğu her alanda su da var. Ne kadar çok sodyum, o kadar çok ödem diyebiliriz. Tuz damar içindeki tazyiki bu yolla artırdığı gibi ödeme de neden olabiliyor. Ödem, özellikle akciğerlerde olduğunda yaşamı tehdit ediyor. Ödemli hastalıkların rehabilitasyonunda ilk sırayı tuz kısıtlaması alıyor.
