Bir uzvun bayağıda bulunduğu yerden baskı altında kalması sebebiyle yer değiştirmesine fıtık denir.
Fıtık hangi uzuvlarda görülür?
Fıtık deyince usumuza daha çok karın fıtıkları ve bel fıtığı kazanç.
Genel cerrahinin rehabilitasyonunu üstlendiği fıtıklar karın içindeki uzuvların karın duvarından dışarı taştığı kasık, göbek, ameliyat yeri ve değişik karın bölgesi fıtıklarıdır.
Fıtık nasıl oluşur?
İki biçimde fıtık oluştuğunu kabul ediyoruz. Biltihapçısı doğuştan olanlardır, bebek ve çocuklarda görülürler. Bu cins fıtıklar, karın duvarında doğum zamanına kadar kapanmış olması gereken delikler kapanmadığı için oluşurlar. Özellikle bebeklerin ağlaması, ıkınması vaziyetinde karın içi basınç çoğaldığı için görünür hale kazançlar.
Ötekiyi, ihtiyarlama ile dokuların aşınması sonrasında, yeniden karın içi basıncını artıran vaziyetlerde oluşan fıtıklardır. Her ikisinde de karın içi basıncının çoğalması temel etkendir.
Karın içi basıncını artıran faktörler nelerdir?
Var olan ama görülmeyen fıtığın görülmesine, cılız deliklerin yırtılıp fıtık oluşmasına yol açan, karın içi basıncını artıran hadiseler şunlardır: ağır cisim kaldırma, devamlı öksürük, kabızlık yada prostat hastalığı sebebiyle ıkınmak, ağır spor yapmak.
Fıtığın belirtileri nelerdir?
Fıtık varlığında görülecek iki şikayet vardır; şişlik ve ağrı. Fıtığın olduğu yerde gözle görülen veya tetkik ile tesbit edilen şişlik vardır. Zaman zaman da bu şişliğe ağrı eşlik eder. Bazen de fıtık kesesinin içindeki barsaklar rahat çalışamadığından kabızlık olabilir, barsak sesleri bu fıtık üzerinde duyulabilir.
Fıtık nasıl tesbit edilir?
Şişlik ve ağrının fıtık belirtisi olduğunu bilen hastalarımız bazen kendi teşhislerini kendileri koyarak bize başvururlar. Ama çoğunlukla şikayet mevzusu olan yerde şişliği görerek teşhis koyarız. Fıtığa ait şişliklerin üzerine bastırılınca fıtık içeriği karın içine gittiğinden şişlik kaybolur, öksürmekle tekerrür çıkar.
Fıtığın çeşitleri var mıdır?
Tarif ederken de söylediğimiz gibi çok rakamda fıtık çeşidi vardır. En sık görülenler bebek ve çocuklarda kasık ve göbek fıtıkları; erişkinlerde kasık, göbek ve ameliyat yeri fıtıklarıdır. Daha ender görülen fıtıklar da vardır.
Fıtığın rehabilitasyonu nasıl yapılır?
Fıtığın tek rehabilitasyonu operasyondur, ameliyat dışı bir operasyon veya ilaç ile rehabilitasyonu yoktur. Bunun bir imtiyazı bebeklerdeki göbek fıtığıdır. Bebeklerde iki yaşına kadar göbek fıtıkları kendiliğinden kapanabilirler. Bu kapanma kısmetini kullanmak için göbek fıtıklarında iki yaşına kadar bilave edilir. Bu yaştan sonra hâlâ göbek fıtığı kapanmıyorsa ameliyat yapmak gerekir.
Ameliyat olmam koşul mıdır, olmazsan ne olur?
Fıtık operasyonu yapmamızın iki sebebi vardır. Biltihapçısı fıtık bölgesindeki ağrı, şişlik gibi şikayetleri gidermek, değişik sebebi de oluşabilecek barsak boğulmasından korunmak.
Barsak Boğulması Nedir?
Fıtık kesesi içine giren barsakların el ile bastırılıp karın içine sevk edilememesi gidişatıdır. Acil ameliyat gerektiren bir hadisedir. Hastada ağrı, fıtık yerinde hassasiyet, bulantı, kusma, kabızlık olabilir. Barsakların kan dolaşımı bile bozulabilir. Böyle bir gidişatta vaka fıtık hastalığı boyutunu aşıp barsakların dolaşım bozukluğu gidişatına çıkar. Altı saat içinde ameliyat edilemeyen barsaklarda çürüme başlayabilir.
Operasyonda ne yapılıyor?
Bebek ve çocuklarda fıtık operasyonları çok basittir. Yalnızca fıtık deliğinden taşan fıtık kesesi diye adlandırdığımız kılıfı almak, deliği kapatmak genellikle yeterlidir. Erişkinlerde ise fıtık kesesi alındıktan sonra cılız olan bölgeyi güçlendirmek gerekir. Güçlendirme bazen dokuları birbirine dikmekle bazen de cılız bölgeye bu iş için özel üretilmiş bir yama koymakla yapılabilir.
Yama yabancı cisim değil mi, bedene hasarı olmaz mı?
Fıtık tamiri için özel bir malzeme olduğundan bedene bir hasarı yoktur, yalnızca mikrop kapmaması için tedbir almak gerekir.
Ameliyat için anestezi gerekir mi?
Fıtık operasyonlarını genellikle genel anestezi altında yapıyoruz. Ama uygun hastalar için bölgesel veya yerel uyuşturma ile de ameliyat yapılabilir.
Operasyonun tehlikeleri nedir?
Fıtık operasyonları oldukça güvenle yapılan operasyonlar sınıfındandır. Yeniden de her operasyonda bazı tehlikeler vardır. Bu tehlikeler şunlardır; ameliyat yerinde kanama, akışkan birikimi, iltihaplanma.
Ameliyat ağrılı mıdır?
Ameliyat esnasında anestezi sayesinde rastgele bir ağrı olmaz. Ameliyat sonrası olan ağrılar da sıradan ağrı kesicilerle geçebilir seviyededir.
Ameliyat nasıl bir cerrahi harekâttır?
Operasyonun iki ana yöntemi var. Sarih ve kapalı laparoskopik yaklaşımlar. Her iki yöntemde de fıtık deliğinin kapatılması temeldir. Kapalı yöntemlerde fıtık deliğinin iç kısmına yama konur. Sarih yöntemlerde yama kullanarak veya kullanmadan da dokular birbirine dikilerek delik kapatılabilir.
Başka rehabilitasyon yöntemleri nelerdir?
Fıtık gidişatının operasyondan başka rehabilitasyonu yoktur. Kasık bağı gibi dışardan baskı yapan kemerler, fıtık şikayetlerini ve barsak boğulmasını yasaklamazlar. Ayrıca dokuları zayıflattıkları için yapılacak ameliyat cılız dokularla olur; bu gidişatta fıtığın yinelemesi olasılığı artar.
Ameliyat sebebiyle sağlık kurumunda kalmam gerekir mi?
Bebek ve çocuk fıtıklarında operasyondan birkaç saat sonra konuta gidilebilir. Erişkinler bazen aynı gün bazen bir gün sağlık kurumunda kaldıktan sonra taburcu olabilirler.
Ameliyat sonrası yaşamım nasıl olacak? Ne zaman işime dönebilirim?
Taburcu olduktan sonra hafif hareketler serbest, ağır kaldırmak mahsurludur. Besinlerde bir kısıtlama yoktur. Banyo yapmak serbesttir. Sarih ameliyat için bile 10 gün sonra klasik işe dönülebilir.İlk birkaç gün araba kullanmamak gerek ani pedala basmak kasıkta zorlanma, ağrı ve fıtık nüksüne sebep olur.
Ameliyat sonrası spor ne zaman yapabilirim?
İlk haftadan sonra karın içi basıncı artırmayacak hafif spor yapılabilir. Ağrı eksildikçe spor hareketleri artırılabilir. 6 aydan sonra her türlü spor yapılabilir. Cinsel yaşama ağrılar geçince dönülebilir.
Fıtık tekerrürler mi?
Tekrarlayabilir. Özellikle ameliyat sonrası ağır kaldırma, devamlı öksürme, ıkınma gibi karın içi basıncı artıran faaliyetler fıtığın yinelemesine sebep olur. Bazen dokuların cılız olması sebebiyle bile fıtık tekerrür edebilir.
Hangi yöntem tekerrürü eksiltir?
Çocuklarda tekerrür az görüldüğünden operasyonda ek bir şey yapılmaz. Erişkinlerde, özellikle 40 yaşın üzerinde yama ile ameliyat, fıtık tekerrürünü eksiltir. Operasyonun sarih ya da kapalı olmasının fıtık tekerrürü üzerine doğrudan tesiri yoktur.
Fıtık operasyonu kısırlığa sebep olur mu?
Bayanlar için böyle bir tehlike yoktur. Erkeklerde meni kanalı ameliyat alanında olduğu için yaralanması veya bağlanması vaziyetinde hastalar kaygıya kapılıyorlar. Bu kanallar sağ ve solda iki taraflı olduğundan bir tarafının zarar görmesi kısırlık yapmaz. İki taraflı hasar olursa kısırlık gelişebilir.
