Bebeklerde Ani Atlamanın Sebebi Sara Olabilir!
Sara, en sık çocukluk çağında, özellikle de 0-1 yaş arasındaki bebeklik yarıyılında ortaya çıkıyor. Sanılanın aksine yalnızca bedende kasılma ve çenenin kitlenmesi gibi büyük nöbetlerle değil, gözden kaçabilecek ufak nöbetlerle de gelişebiliyor. Misalin, bebeklerde ani atlama saranın işareti olabiliyor!
Millet arasında epilepsi olarak bilinen sara; ateş ve kafa travması gibi rastgele bir tetikleyici etken olmadan yineleyici bilinç kaybı ile bilinçte bozulmanın görüldüğü saldırılarla büyüyen bir hastalık. En sık çocukluk çağında, özellikle de 0-1 yaş arasında ortaya çıkıyor. Çocukluk çağındaki sara tüm bedende kasılma/atma, çenenin kitlenmesi ve ağızdan köpük gelmesi gibi belirtilerle izleyen büyük nöbetlerle gerçekleşebileceği gibi; tanınması güç ve kısa süren ufak nöbetlerle de ortaya çıkabiliyor. Nöroloji Uzmanı Dr. Uğur Işık, bebeklerde yalnızca kollar, bacaklar ve baş bölgesinde ortaya çıkan ani atlamanın hafife alınmaması gerektiğine dikkat toplayarak, Normal sara belirtilerinin yanı gizeme, bu cins kısa süren ufak nöbetlerin de asla sıçranmaması gerekiyor. Zira bu ufak nöbetler anne babalar tarafından gözden kaçarsa mesele rehabilitasyon edilmediği için büyük nöbetlere dönüşebiliyor. diyor.
Hangi Nöbetler Gözden Kaçabiliyor?
Ani Atlama Ve Kapanma: Bebeklikte kümeler halinde gelen, kollar, bacaklar ile baş bölgesinde ani atlama ve kapanma ile büyüyen nöbetler ortaya çıkabiliyor.
Gözlerin Sabit Bir Yere Bakması: Çocuklarda kasılma, atma, gözlerin sabit bir yere bakması ve kusma ile gelişebiliyor. Bedenin tek tarafında kasılma veya bedenin tek tarafında anormal his ile de görülebiliyor.
Dalma: Absans nöbetlerinde çocuk yalnızca 5-10 saniye boyunca dalıyor ve etrafına karşı duyarsız oluyor.
Gece Uykudan Sık Uyanma: Frontal lob denilen beynin ön bölgesi bölgede büyüyen nöbetlerde gece uykudan sık uyanma, kasılma ve anlamsız hareketler görülebiliyor. Bu vaziyet çoğunlukla uyku bozukluğu ile karışıyor. Ayrıca çocuk anlamsız yere kendi etrafında dönme veya koşma biçiminde hareketler sergileyebiliyor.
Ani Baş Düşmeleri: Ani baş düşmeleri ve yere kapaklanma biçiminde nöbetler görülebiliyor.
Atlama: Bazen yalnızca ani elektrik çarpması benzeri atlamalar myokonik nöbetler ortaya çıkabiliyor.
Sara Sebebi Çocuğun Hayat Niteliğini Belirliyor
Bazı cinslerinde nöbetler günde 50-60 defa tekerrür ederken, bazılarında ise senede yalnızca 1-2 defa ortaya çıkıyor. Saraya neden olan vaziyet hayat niteliğinde en ehemmiyetli belirleyici etken oluyor. Zira bu etken hem çocuğun zekâ seviyesini ve tavır meselelerini hem de saranın şiddetini beliyor. Nöbet rakamı ve nöbet hakimiyeti hayat niteliğini belirlemede ehemmiyetli bir rol üstleniyor. İlaçlarla hakimiyet altına alınabilirse çoğu çocuk mektep, spor ve hobiler gibi günlük yaşam etkinliklerine devam edebiliyor.
Bazı Cinsleri İlaçlar İle Hakimiyet Altına Alınabiliyor
Hangi rehabilitasyonun uygulanacağında saranın cinsi çok ehemmiyet taşıyor. Çocukluk çağının iyi mizaçlı genetik saralarının yüzde 80-90ı ergenlikte düzeliyor. Bazen de saralar ergenlik çağında başlıyor, bunların bir kısmı ömür boyu rehabilitasyon gerektiriyor. Saraların bir kısmı ilaç rehabilitasyonuna çok iyi cevap veriyor. En az 2 sene, bazen de ergenlik çağına kadar ilaç kullanmak yeterli gelebiliyor. Ancak altta kafa travması veya menenjit gibi nörolojik bir mesele varsa rehabilitasyon edilmesi daha efor olabiliyor. Misalin hastanın çok uzun seneler ilaç kullanması gerekiyor.
Sara Cerrahisindeki Başarı Yüzde 80lere Erişiyor
Tüm saraların yüzde 20-30unu mukavemetli saralar oluşturuyor. Bu vaziyette ilaç dışında öbür rehabilitasyon alternatifleri gündeme geliyor. İlk yöntem de sara cerrahisi oluyor. İyi seçilmiş hastalarda sara cerrahisinin başarısı yüzde 80lere erişiyor. Ancak ne yazık ki her mukavemetli sarası olan çocuk operasyon adayı olamıyor. Çocuğun sara cerrahisi adayı olması için nöbetlerinin belli bir bölgeden kaynaklaması ve çıkarılacak bölgenin dil ve görme gibi ehemmiyetli bir işlevinin olmaması gerekiyor.
Beyne Takılan Batarya Belirgin Düzelme Sağlıyor
Çocuğun cerrahi yönteme uygun olmadığı vaziyetlerde vagus asap stimülatörü denilen beyin bataryayı rehabilitasyonu düşünülebiliyor. Göğüs altına yerleştirilen batarya, vagus asabını belli aralıklarla uyarıyor ve bu nöbetlerde eksilme sağlayabiliyor. Beyin bataryayı rehabilitasyonuyla nöbetlerin tamamen durması muhtemel olmasa da iyi seçilen hastalarda belirgin düzelme sağlanabiliyor. Öbür balternatifi de ketojenik perhiz. Bazı cins saralarda tesirli olan bu perhiz yağdan çok zengin beslenilmesi prensibine direniyor.
Sebepleri neler?
Kromozom anomalileri,
Beyin yaradılışındaki yapısal bozukluklar,
Beynin oksijensiz kalması veya beyin kanamaları,
Urlar,
Kafa travması,
Menenjit gibi beyin enfeksiyonları saraya sebep olabiliyor.
Çocuğumuz hamle geçirdiğinde
Nöbet sırasında çocuğunuzu sağ ya da sol tarafına doğru yatay pozisyonda yatırın.
Başının altına bir yastık koyun, yakası sıkıysa rahatlatın.
Sallamayın, üstüne su dökmeyin, ağzına bir şey sokmaya çalışmayın.
En yakın sağlık kuruluşuna götürün ya da çocuğunuzu izleyen hekimiyle bağlantı kurun.
