Gelişmiş cemiyetlerde ikinci en sık vefat sebebi olan kanserin çağdaş pek çok rehabilitasyon yöntemi mevcuttur. Kansere tanısı alan hastaların pek çoğu kanser kadar ameliyat olmaktan korkuyor. Kanser rehabilitasyonunun en ehemmiyetli ayaklarından bkocaman görüntü rehberliğinde rehabilitasyon, kanserli hücreleri en faal biçimde yok ederken hasta konforu açısından ehemmiyetli avantajlar sağlıyor. Karaciğer, böbrek, akciğer bazı kemik urları ablasyon yöntemi ile yok edilerek rehabilitasyon ediliyor Teşebbüssel Radyoloji Uzmanı Doç. Dr. Adem Uçar yakarak, dondurarak veyahut elektrik akımı ile yapılan ur rehabilitasyonunu anlattı.
En çok karaciğer urlarında olmak üzere böbrek, akciğer, yumuşak doku ve bazı kemik urlarında cerrahiye işleme uygun olmayan veya yapılamayan hastalarda, ur alanı ısıtılarak, dondurularak veya elektrik akımı verilerek cerrahi kesi olmadan rehabilitasyon edilebilir. Bu rehabilitasyon sonrası ertesi gün hastalar taburcu olabilir ve birkaç gün içerisinde günlük yaşantısına dönebiliyor.
Teşebbüssel rehabilitasyona hangi uzmanlar karar veriyor?
Tüm bu rehabilitasyonlarda yalnızca teşebbüssel radyoloji uzmanı değil, medikal onkoloji, ışınım onkolojisi, genel cerrahi, nükleer tıp, bevliye, göğüs hastalıkları, gastroentroloji uzmanları gibi hastalığın tanısını koyan ve rehabilitasyonunu tertip eden hekim grubuyla multidisipliner yaklaşımla karar veriliyor.
Hangi yöntemler uygulanıyor?
Ablasyon ve embolizasyon yöntemleri olarak iki ana gruba ayrılabilir. Radyofrekans, kriyo, mikrodalga, elektroporasyon ablasyon yöntemleri arasında sayılabilir. Dijital görüntüleme rehberliğinde, tomografi veya ultrason kullanılarak ur dokusu içerisine özel iğneler yerleştiriliyor. Radyofrekans, mikrodalga tekniklerinde ısıtılarak, kriyoablasyon tekniğinde dondurularak ur dokusu tümüyle yıkım ediliyor. Son yarıyılda kullanıma giren elektroporasyon harekâtında ise iğneler takviyesiyle ura elektrik akımı uygulanıyor. Elektrik akımı hücre çeperlerini ufalayarak ur dokusu yıkım ediyor. Bu rehabilitasyon özellikle hayati dokulara komşu kanserlerde kullanılır. Damar, safra yolları ve idrar kanalları korunurken ur bütünüyle yıkım edilebilir. Bu ablasyon yöntemleri ABD deki ehemmiyetli kanser merkezlerinde uygulanıyor ve 5 cm çapın altındaki urlarda cerrahi harekât ile benzer neticeleri bulunuyor.
Cerrahi yapılamayan karaciğer kanserleri hastalarda yaşam vaktini uzatan ve yaşam niteliğini artıran embolizasyon yöntemleri mevcuttur. Embolizasyon, urun beslendiği damarların tıkanarak ur büyümesinin yavaşlatılması veya durdurulması operasyonudur. Bu yöntem kemoterapi ilaçlarıyla kombine edilebilir ve faalliği arttırılabilir. Ayrıca bölgesel ışınım yayan atomlarla kombine edilerek kemoterapiye cevapsız hasta grubunda yaşam süresi uzatılabilir. Bu yöntem oldukça iyi tolere edilir. Sağlık Kurumunda uyumada ayaktan yapılabilir.
Operasyon nasıl yapılıyor?
Ablasyon operasyonu yerel anestezi ve ağrı kesici ilaçlarla tenden urun bulunduğu alana tomografi veya ultrason kullanarak iğne yerleştirilir ur yıkım edilir. Embolizasyon operasyonu anjiyografi odasında kasık atardamarından girilerek ince tüpler takviyesiyle karaciğer atardamarı içerisinden uru besleyen bvefat bulunuyor. Tıkayıcı özellikteki partiküller, kemoterapi ilaçları veya yerel ışınım uygulayan atomlar enjekte ediliyor.
Operasyon sonrası hastayı nasıl bir süreç bilave ediyor?
Hasta bir gün sağlık kurumunda takip ediliyor. Birkaç gün içerisinde de günlük etkinliğine dönebiliyor.
Hangi hastalarda bu yöntemler uygulanabiliyor?
Karaciğer, akciğer, böbrek, yumuşak doku ve bazı iyi mizaçlı kemik urlarında Osteid osteoma gibi uygulanıyor.
Rehabilitasyona en uygun hastalar kimler?
Karaciğer kanseri tanısı konulan hastaların yüzde 15-20i ameliyat edilebilir. Bu vaziyet ur büyüklüğü veya rakamı cerrahi için fazla olmasından veya siroz, akciğer, kalp hastalığı gibi operasyona mani teşkil eden vaziyetlerden kaynaklanır. 4 cmin altında 5 adet kadar ur bulunuyorsa ablasyon yöntemleri uygulanırken daha büyük urlarda embolizasyon yöntemleri devreye giriyor. Bu rehabilitasyonların neticesinde ur yok edilebilir veyahut küçültülerek cerrahi harekât için uygun boyutlara getirilebilir.
Bu yöntemlerin avantajları neler?
Hasta narkoz almıyor
Büyük bir ameliyat kesisi ve yarası olmuyor
Operasyon süresi kısa
Operasyon sonrası hasta günlük yaşamına devam edebiliyor
Hastanın ciddi bir ağrı-acı sezmiyor
Basmakalıp operasyona göre daha düşük maliyetli
