Metropol yaşamının yoğun temposu, iş stresi ve eksik beslenme, unutkanlık meseleyi yaşayanların rakamını giderek artırıyor. Beynimizin balakaları depolama sürecinde yaşanan bellek kaybı ve unutkanlık mevzusunda merak edilenleri Uzman Dr. Mehmet Yavuz anlattı.
Günümüzde gençler için de ciddi bir problem olan unutkanlık, beyindeki kesin hafıza ve geçici hafıza bvefatlarındaki problemlerden kaynaklanıyor. Alzheimer hastalarında uzak geçmiş rahatça anımsanırken yakın geçmişi anımsamakta güçlükler yaşanır. Dr. Yavuz, yakın geçmişle alakalı mesele yaşayanların kesinlikle bir nörologa başvurması gerektiğinin altını çiziyor.
Belleğimiz Nasıl Çalışıyor?
Beyinde belleğin geçici olarak kaydolunduğu yerin beyindeki hippokampus bölgesi olduğunu belirten Dr. Yavuz, Kayıtlar evvel hippokampusa alınır, burada şahsın geçmiş yaşamına, duygusal moduna, kültürel seviyesine, sosyopsikolojik konumuna göre süzgeçten geçirilerek ya beynin hard diskine kayıtlanarak belleğe dahil edilir ya da önem verilmeyerek silinir. Misalin bir kereye mahsus telefonla aranacak bir yeri bellekte yakalamak böyle bir vaziyettir. Muhtemelen bu telefon numarası birkaç saat sonra ebediye dek silinip gidecektir. Beyinde, bilgisayarlardaki ön bellek REM görevini hippokampus yerine getirirken uzun seneler merak mevzusu olan hakikat belleğin kaydolunduğu yer, yıllarca araştırma mevzusu olmuştur biçiminde konuştu.
Ahlaki Bedeller Zedelenebilir
Fonksiyonel MRI, PET, SPECT gibi ileri görüntüleme usulleri beynin ana hard disk bölgesinin, her iki yarım küredeki temporal ve parietal loblar olduğunu göstermektedir diyen Dr. Yavuz, frontal lobda şahsın öbür insanlarla ilişkilerini şekillendiren sosyal belleğin kayıtlandığını vurguluyor. Bu sebeple Frontotemporal demanslarda şahsın cemiyet içerisindeki etik ve ahlaki kıymetlerinin yaralandığını söyleyen Dr. Yavuz böyle hastaların, daha evvel hiç yapmadıkları, olağanda utanacakları hareketleri çekinmeden yapabildiklerini belirtiyor.
Alzheimer de Yeni Balakalar 10 Dakikada Unutuluyor!
Hippokampusta şekillenip ayrıştırılan bellek kayıtlarının, kalıcı hafıza olarak ambar edilmesine karar verildiğinde temporal ve parietal loblardaki hard disklere atılıp orada saklandığını belirten Dr. Yavuz, hippokampustan beyin hard disklerine aralıksız kalıcı hafıza nakli olduğunu söyledi.
Dr. Yavuz, gerek alzheimerde gerekse öbür demansiyel belirtilerde geçici kayıtlama bölgesinden, kesin hafıza bölgesine kayıt akışının durduğunu, böylece yeni balakaların depolanmadığını belirtti. Balakalar yalnızca ön bellekte kalıp, hard disklere geçmediği için belleğin de kısa süreli olduğunu belirten Yavuz, yeni bilinen balakaların 510 dk içerisinde unutulduğuna sözlerine ilave etti.
Balakalar, Yine Daha Öncekine Doğru Siliniyor
Demansiyel belirtilerde hakikat problem, ön bellekten, kesin belleğe kayıt akışının durması ya da kesin belleğin bilinmeyen bir sebepten dolayı balakayı depolayamaz hale gelmesidir. Adale nörofizyolojisinde, asap uyarımlarıyla aktive edilmeyen adalelerin giderek erimeye ve küçülmeye mahkum olduğunu belirten Dr. Yavuz, aynı biçimde işlevselliği bozulan kesin kayıtlama bölgesinin de mevcut bellek kayıtlarını yine daha öncekine doğru silmeye başladığını belirtti.
Geçmişi Net Andırmak Sizi Yanıltmasın!
Üst taraf, başka bir deyişle son balakalar silinince alttaki belleğin sarihe çıktığını ve Alzheimer hastalarının geçmişi her zamankinden daha iyi anımsadığını vurgulayan Dr. Yavuz Bu vaka bazen hasta yakınlarının çok donakalmasına ve yanılmasına neden olabilir ve hasta sahipleri geçmişin çok iyi andırılıyor olmasına bakarak, hastanın unutkanlık vaziyetlerini yanlış yorumlayabilir dedi. Yakın belleğin kaybı ve uzak belleğin daha iyi andırılıyor olmasının demansiyel belirtilerin karakteristik özelliği olduğunu belirten Dr. Yavuz laflarını Yakın hafıza ile meseleyi olan herkesin acilen nörologa başvuru etmesi hayati bir mevzudur biçiminde bitirdi.
Unutkanlığı Yenmek İçin…
Dr. Mehmet Yavuz, unutkanlığı eksiltmek için yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:
* Bol sebze ve meyve harcayın.
* Sürenizi dostlarınız ve ailenizle geçirin.
* Stresten uzaklaşın.
* Fındık, ceviz, badem, çekirdekli kuru üzüm, yeşil sebzeler, böğürtlen, yaban mersini, üzüm suyu, elma, kepekli pirinç ve balık tüketimi ile folik asit desteğini önemsememe etmeyin.
* Dinlenmenize dikkat edin ve kumpaslı egzersiz yapın.
* İçkiden uzak durun.
* Casusta kullanın, bol bol anekdot alın.
* Yeni hobiler edinin, müzikle ilgilenin.
* Gönüllü çalışmalara katılın.
Nöroloji Uzmanı
Dr. Mehmet Yavuz
