En eski ve yaygın bilimsel yaklaşım olan psikodinamik yaklaşım ünlü bilim insanı Sigmund Freud’un kuramıdır.
Çocuk gelişiminde hala tanınan olan bir yaklaşım olan psikodinamik yaklaşım Sigmund Freud tarafından oluşturulan bir kuramdır. Bireyin bilinçaltındaki dürtü ve anılarının farkına varması sağlanarak terapi uygulanmasıdır. Bu yaklaşımda düş tahlilleri, hipnoz ve hür çağrışımlar uygulanır. Kişiliğin yapısı ve gelişimi psikoseksüel gelişim kuralları beraberinde yapısal ve topografik olarak ele alınır.
Topografik kuramda ruhsal yapının bilinçaltı ve şuur seviyesindeki bilinçliliği ele alınır. Yapısal kuram ise; id, ego ve muhteşem ego yapılarının bilince tesirini inceler. Libidonun tetiklediği bu benliklerden en ilkel olanı id yani alt benlik’tir. İd, doğal dürtülerin kaynağıdır. İd’i dengeleyen ise Ego, yani benlik’tir. Kişiliğin ahlaki istikameti olan Üstün Ego da kişiliğin ahlaki tarafıdır. Bireyin yetiştiği toplumda etkilenen üst benlik hangi davranışın hakikat hangisini yanlış olduğuna karar veren bir frenleme sistemidir.
Psikoseksüel gelişim kuramında insan davranışlarını cinsel dürtüler ve mevt içgüdüsü etkilemektedir. Freud’a nazaran insan gelişimi 5 başka evre içinde kıymetlendirilir.
Oral Devir
Doğumdan 1,5 yaşına kadar olan devirde bebeğin gördüğü her şeyi ağzına alarak keşfetmesi ve bu muhtaçlığının kâfi olarak karşılanması gerekir. Bu periyottaki eksikliklerin ilerleyen vakitlerde obezite, sigara içme gbi sıkıntılara yol açtığı düşünülür. Anneyle bağ kuran bebek, temel itimat hissinin gelişmesi için emme, ısırma ve çiğneme üzere oral temaslara gereksinim duymaktadır.
Anal Periyot
Kasların ve motor maharetlerin gelişmeye başladığı bu devirde çocuğun haz bölgesi anüstür. Vücudunu denetim etmeyi öğrenen 1,5-3 yaş ortasındaki çocuk, bu periyotta baskıcı bir tavırla karşılaşırsa duygusal söz sorunu yaşayabilir.
Fallik Devir
3-6 yaş ortasındaki çocuklar için de fallik devir devreye girer. Çocuğun 3 yaşından itibaren farketmeye başladığı cinselliği, merak edilen sorulara karşılık aramasına ve farklı cinsiyetleri keşfetmesine neden olur. Bu periyodun sağlıklı geçirilmesi ilerki vakitler için epeyce kıymetlidir. Oedipus erkek çocuklarda, Elektra kompleksi de kız çocuklarda yaşanıyor.
Gizil Devir
Çocukların 6-12 yaş ortasındaki devrinde kendi kimliklerini keşfettiği, arkadaş etraflarıyla egosunu kontrol altına aldığı periyottur. Psikodinamik yaklaşım sürecinde kıymetli olan bu periyot çocuk gelişimine katkıda bulunmaya yardım etmektedir.
Genital Devir
Son periyot olarak 12-18 yaş ortasında ergenlik periyodu dikkat çeker. Genel periyot olarak isimlendirilen bu süreçte libido harekete geçer. Her iki cinsiyette de cinsellik hormonları artmaya başlar. Toplumsal statüler, mesleğe yönelme ve karşı cinsle yakınlaşmalar başlar. Bu devirde çocukların güçlerini sanat ve spor üzere etkinliklere vermesi başarılı sonuçlar alınmasını sağlayacaktır.
Erikson’un Psikososyal Kişilik Gelişimi
Güvensizlik hissinin geliştiği 0-18 yaş ortasında beslenme, uyku ve sindirim fonksiyonlarının tertibi kıymetlidir. Bebek alıcı, anne verici pozisyondadır. Bu periyottaki eksik ilgi ve bağ toplumsal problemler ve suça sürüklenme üzere davranışlara neden olur. Psikodinamik yaklaşım temsilcilerinden olan Erikson, Freud’dan daha farklı bir kuram geliştirmiştir.
Özerkliğe Karşı Utanç Duygusu
1,5- 3 yaş devrinde ortaya çıkacak olan özerklik kültürün beklentilerine nazaran bir şey yapılmasını sağlamaktadır. Bu periyodu sıhhatle atlatan bireyler, utanç ve kuşkuculuk hissini yaşamaya başlar. Engellenen çocuklarda ise bağımlılık ve kuşkuculuk gelişebilir.
Girişimciliğe Karşı Suçluluk
3-6 yaş ortasında çocukların toplumsallaşması ve merak hissinin, lisan gelişiminin artmasını sağlar. Günde 300-400 soru sorabilen çocuklar cinsiyet farklılıkları ve sordukları ucu açık sorulara ölçülü karşılık alabildikleri sürece girişimcililik hislerinin gelişmesini sağlayabilir.
Çalışma ve Başarılı Olmaya Karşı Aşağılık Duygusu
Öz kontrolünü gerçekleştirmek isteyen çocuklar toplumsal etraflarıyla ahenk sağlamak için muvaffakiyete odaklanır. 6-12 yaş ortasındaki çocukların akademik yeteneklerinin gelişmeye başladığı bu devirde toplumsal etraflarıyla ahenk sağlamaları mümkün olur. Başka süreçler de
Kimlik Kazanmaya Karşı Karmaşa
12-20 yaş ortasındaki çocukların bu devirdeki sorularına mantıklı karşılıklar bulmaları gerekecektir. Anne babayla çok yüz göz olunmaması gerekir.
Yakınlığa Karşı Yalıtılmışlık
20-40 yaş ortası toplumdan uzak ya da yakın olarak iş ömrü, eşi ve dostlarıyla vakit geçiren bireyler anlaşılmadıklarını düşünebilir.
Üretkenliğe Karşı Verimsizlik
40-65 yaş ortasında insanın üretkenliğinin arttığı devirde iş ya da aile konusunda en güzelini yapabilmeleri beklenir. Ekonomik olarak en üst seviyeye bu periyotta gelinir.
Benlik Bütünlüğe Karşı Ümitsizlik
Emeklilik periyodu olan 65 yaş üzerinde ise bir evvelki devirdeki başarılı emeklilik teşebbüslerinin kişiyi keyifli ve huzurlu kılması amaçlanır.
