Sağlık Kurumunda uyuyan hastaların, uyuyuşa sebep olan hastalık dışındaki vefat sebepleri arasında %10luk oranla bcerahatçi sırada yer alan VTE hakkında hastaların bilinçlenmesi ve VTE önleyici rehabilitasyonunun yapılıp yapılmadığı denetlemesi sağlıklı bir nekahat yarıyılı geçirmeleri için büyük ehemmiyet taşıyor.
Günümüzde, tüm dünyada hastaların yatış sürecinde, hastalıkları dışında VTE tehlikeyi açısından değerlendirilmesi, tehlike grubunda olan hastalara uygun önleyici rehabilitasyonun verilmesi hasta güvenliği maksadı olarak belirlenmiştir. Bu mevzu sağlık hizmetlerinde bir nitelik göstergesi olarak da kabul edilmektedir.
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Esra Sönmez Duman, hastalıkla alakalı şu balakaları veriyor: Özellikle ortopedik cerrahi hastalarında emboli tehlikeyi çok yüksek olduğu için bu hastalarda önleyici rehabilitasyon uzun müddettir standart olarak uygulanmakta. Sağlık Kurumunda uyurken kaybedilen hastaların vefat sebeplerini inceleyen çalışmalarda; cerrahi bilimlerden daha sık oranda dahili bilimler hastalarının VTEden kaybedildikleri görüldü ve tehlike değerlendirmesinin ehemmiyeti vurgulandı. Uygun VTE önleyici rehabilitasyonu yapılmayan hastalarda ortaya çıkan ve öldürücü olabilen akciğer embolisinin en ehemmiyetli belirtileri soluk darlığı, göğüs sızısı, balgamda kan, çarpıntı, ateş, ani bayılma, morarma olabiliyor. Bazen de hiç belirti vermeden büyük bir pıhtı koparak, akciğer arterini tamamen tıkıyor ve kalp aniden durabiliyor. Bu sebeple emboli tanısı akla geldiğinde, doğrulamak için testler ve görüntülemeler ile zaman kaybetmeden süratle rehabilitasyona başlanması gerekiyor.
Kimler tehlike grubunda?
Yaşlılar 40-60 yaş grubu daha az tehlikeye sahipken, 60-70 yaş grubunda tehlike ilk gruba göre iki kat, 75 yaşın üstünde ise beş kata yakın oranlarda artabiliyor.
Obez hastalar
Uzun anestezi süresi gereken cerrahi geçirmiş hastalar
Evvelden tromboemboli geçiren veya kanda pıhtılaşma meyli olanlar
Sağlık Kurumunda uyuyan çok ağır enfeksiyon hastaları akciğer, batın, kemik enfeksiyonu, sepsis
Ağır astım ve kronik obstrüktif akciğer KOAH hastaları
Yatak istirahati uzayan veya yatağa bağımlı olanlar
Tüm kanser hastaları
Yoğun bakım hastaları
Gebeler
Doğum hakimiyet hapı gibi estrojen içerikli ilaçlar kullananlar
Anne adaylarında emboli tehlikeyi
Anne adaylarında değişen hormonal dengeler emboliye yatkınlığı artırıyor. Ayrıca bebeğin artırdığı karın içi basınç, kanın bacak toplardamarlarından kalbe geri dönüşünü yavaşlatıyor. Gebelikte embolinin öldürücü olabildiğini belirten Dr. Duman, Bu yarıyılda VTE belirtileri çok net olmayabiliyor. Anne adayları soluk darlığı ve kalp çarpıntısı gibi yakınmaları gebelik sebebiyle yaşadıklarını düşünebiliyor, bu yakınmalar doktorlar tarafından da göz arkasını edilebiliyor. Gebelikte VTE tehlikeyi her zaman usta yakalanmalı ve bilave edilenin dışında soluk darlığı, çarpıntı, göğüs sızısı, ateş kollanan gebelerin VTE açısından da değerlendirilmesinin umursamama edilmemesi gerekiyor. Gebelikte rutin VTE önleyici rehabilitasyon önerilmemekle birlikte şayet anne adayının evvelden bilinen, pıhtılaşmaya genetik bir yatkınlığı varsa veya daha evvel VTE geçirmişse, gebelik boyunca önleyici rehabilitasyon alması öneriliyor.
