Bu devirde dertli hissetmek, bazen kaygıyı hissetmek, kimi günler sıkışmış, yalnız hissediyor olmak epey olağan bir durumdur. Aslında biraz istikrardan bahsetmek gerekir. İstikrar; insanın düşünsel, duygusal, toplumsal ve manevi alanlarda bir ahenk elde edebilmesidir ki galiba bu alanları son devirde istikrarda tutmakta hepimiz için epeyce güç. Bir şeyleri yoluna koymaktan konuşurken bile aslında istikrardan bahsediyoruz. Bu devirde de büsbütün dertsiz olmak ya da çok korkulu olmak istikrarlı mi? bizim için öğretici olabilir mi? Olamaz zira tedbir almamızı, sevdiklerimizi ve kendimizi müdafaamızı pürüzler.
Abartılı panik halinde olmak da kendimizi korumak isterken bizi ruhsal sorunların içerisine sürükleyebilir. İki uç noktanın da ne bize ne de çocuklarımıza faydası yoktur lakin biraz dert ve biraz dehşet bizi tetikte tutarak sağlıklı tedbirler almamızı sağlayabilir ve sevdiklerimizi de bu halde koruyabiliriz.
En değerlisi, var olan sorunu kabul etmek birden fazla vakit sorunu çözmenin en süratli yoludur. O yüzden evvel yaşadığımız süreci ve onun getirdiği sorunları kabul etmemiz gerekir.
Burada çocuklardan bahsederken tabi ki de yetişkinlerden de bahsediyor olacağız. Konut içerisinde panik halde ne yapacağını bilemeyen, gergin bir halde hareket eden bir yandan işi bir yandan çocukları bir yandan konutu yönetim etmeye çalışan anne babaların bu biçimde hareket ederken çocuklarının da telaşlı olması kaçınılmazdır.
Artık çocuklarda bizim üzere bu yeni ömür biçimine alışmaya başladılar ve yeni yaşama ahenk sağlamaya çalışırken bu olağandışı sürece birtakım olağan reaksiyonlar de vermeye başladılar. Bunlar bizim daha evvel davranış sorunları olarak bahsettiğimiz ancak pandemiyle birlikte ortaya çıkan olağan davranışlara dönüşmeye başladı. Bir anda okuldan ayrılmak zorunda kaldılar, arkadaşlarıyla koşturarak oynadıkları oyunları oynamayı bırakmak zorunda kaldılar, parka gitmeleri kısıtlandı, gezecekleri alanlar kısıtlandı, tam aile ömründen çıkıp dış dünyayla yeni tanışmaya başlamışlardı ve ceza üzere onları geri konutlara sokmak zorunda kaldık. Tüm gün bir ekran karşısında ders çalışmak zorundalar ve ders ortasında tek yapabildikleri bir sonraki dersin imajını açmak.
Bu yüzden de mesken içerisinde istikrarlar değişti. Çocuk evvel ne olduğunu anlamaya çalıştı bir olumsuzluk var zira anne-baba daha evvel hiç bahsetmedikleri bir şeyden konuşmaya başladılar. Tabi ebeveynler ister istemez korkuyu çocuklara aktardı bir yandan da kısıtlamalar gelmişti ve çocuğun hisleri yavaş yavaş dışa vurmaya başladı.
Gücünü atamadığı için çocuk düzgünce hareketlenmeye başladı, daima durdurulmaya çalışıldığı için öfkelenmeye başladı, bunu davranışa dökmeye başladı tahminen vurdu, bir şeyler kırdı, daima ağladı. Bunların hepsinin olduğu yerde uyku sistemi de olmaz. Çocuğun uyku nizamı de bozuldu bir de bu ağır süreçte teknoloji kullanımının anne babalar tarafından denetim edilmesi güç hale geldi. Çocuklarda genel olarak görülen ruhsal sorunlardan kimileri;
· Sonluluk
· Çiş/kaka kaçırma
· Sık ağlama
· Uyku sorunu
· İştah değişikliği
· Kabus görmek
· Telaşta artış
· Bakım verene bağımlı hale gelmek
· İçe kapanma
· Huy değişiklikleri
· Yalnız kalamama
· takıntılar
Üzere kimi davranışlar ortaya çıkar.
