Güneşe Dinlenen Özlem Mevsimsel Bunalımı Tetikliyor
Mevsimsel farklılıkların insan bedeni üzerinde fiziksel tesirleri olduğu gibi psikolojik tesirleri de ciddi boyutlarda seziliyor. Abuhavalara bağlı olarak büyüyen ve sonbahar-kış döneminde görülen bunalımın, yaygın ve asıl bir hastalık olduğu belirtiliyor.
Psikolog Ayşe Yanık Knudsen, bu muayenehane hal genellikle kış aylarında başlayıp ilkbaharın gelişine kadar en şiddetli seviyesine erişiyor. Fakat kış bunalımı tanısının konulabilmesi için bunalım belirtilerinin en az iki sene üst üste kış mevsiminde başka sebebe bağlı olmadan çıkması gerekiyor biçiminde ifade ediyor.
Kış Bunalımı Belirtileri
Mevsimin dönmesine bağlı olarak, günlerin kısalması ve gün ışığının kendini daha az gösterdiği bu yarıyıllarda, bazı insanlarda kederli ve melankolik bir ruh hali ortaya çıkıyor. Havaların erken kararması, soğuk hava tesiri ve dış mekan etkinliklerinin eksilmesiyle birey kendi iç dünyasına çekiliyor. Devamlı kötümserlik, enerji yokluğu, uysallık, fazla bitkinlik hissi, mutsuzluk, ümitsizlik, gönülsüzlük, baş sızısı, ağlama isteği görülürken, kendine dikkat etmeme, şahsi pakliğine umursamama, dağınıklık, uykusuzluk ya da bütün aksine fazla uyku, iştah farklılıkları, şekerli ve nişastalı besinlere düşkünlük çoğalır. Özellikle iştahta çoğalış gözlemlenebilir. Mektebe ya da işe gitmeme isteği, konsantrasyon yetersizliği ve performans düşüklüğü, fiziksel hareketlerde eksilme ve tembellik kış bunalımının öteki belirtileri arasında yer alıyor.
Kaygı ve Panik Saldırı Ortaya Çıkabilir
Kış bunalımına giren bireylerde fazla endişeli ruh hali ve panik saldırı krizleri ortaya çıkabilir. Bu nöbet bireye öylesine yoğun bir fobi ve rahatsızlık duygusu yaşatır ki, makûs bir şey olacağı veya sonunun geldiğini, can vereceğini hisseder. Bu fobi kasırgasını yaşayan insan, natürel olarak o etraftan ve vaziyetten kaçma, uzaklaşma tutumu gösterir.
Psikolojik farklılar, sosyal hayattan uzaklaşma, aile yaşamından uzaklaşma içe kapanma ve aile bireyleri ile kavgalara girme gibi vaziyetler ortaya çıkabilir. Bunalım gidişatı aile, iş ve akademik yaşamı ciddi derecede etkilemeye başlamışsa, artık bir uzmana görünme müddeti gelmiştir.
Tedavide Ne Yapmalı?
Güneşe dinlenen özlemle ortaya çıkan kış bunalımından kurtulmak için en tesirli yöntem natürel güneş ışığıdır. Bu sebeple fırsat buldukça boş zamanlarınızda ya da hafta sonları sarih havada zaman geçirebilirsiniz. Sabahları yapacağınız yarım saatlik yürüyüşler hem fiziksel açıdan hem de psikolojik olarak size gevşetecektir.
Konutunuzun ve ofisinizinin muhtemel olduğunca bol güneş ışığı girmesini sağlayın, perdelerinizi gün içinde sarih bırakabilirsiniz. Odalarınızı zaman zaman havalandırmanız daha ferah bir etrafta olmanızı ve pak oksijen almanızı sağlar.
Haftada 3-4 gün egzersiz yapın. Böylelikle hem kendinizi daha dinç sezecek, hem de gece daha rahat uykuya dalacaksınız. Egzersiz alışkanlığı kaygıyı eksiltir, zekânızı açar ve kendinizi daha iyi sezmenize dayanakçı olur. Şayet devamlı oturmak zorunda olduğunuz bir işte çalışıyorsanız molalarınızda gezmeye ve hareket etmeye çalışın.
Kendinizle baş başa kaldığınız zamanlarda bunalıp değişik düşüncelere dalabilirsiniz. Bu sebeple sosyal etkinliklerinizi ilgisizlik etmeyin, kışın tatile gidebilirsiniz. Dostlarınızla bir araya gelerek güzel süreler geçirebilirsiniz. Sinemaya gidebilir ya da konutta olduğunuz zamanlarda özellikle komedi dizileri ve filmleri izleyebilirsiniz.
Beslenmenize Dikkat Edin
Sağlıksız besinlerden ve hazır yemeklerden uzak durun. Her gün meyve ve sebze yiyin. Kafein ve içki tüketiminize dikkat edin. Öğünlerinizde salata olmasına özen gösterin.
Su tüketiminizden emin olun. Kışın su içmek güç olsa da günde en az 1,5-2 litre su içmeye çalışın. Protein bağışıklık sisteminin en güçlü kaynaklarından birisidir protein içerikli besinleri ilgisizlik etmeyin.
Şeker tüketiminize ve şekerli besinlere dikkat edin. Hakimiyetsizce gıdanız şekerli besinler kilo almanıza neden olarak bunalım sürecinizi tetikleyebilir. Şeker ve kafein tesirleri geçtikten sonra da kendinizi daha bitkin hissedebilirsiniz. Özellikle şeker, insülin seviyeniz ani farklılık göstermesine neden olur.
Meselelerinizle başa çıkamadığınız vaziyetlerde bir uzmandan destek almayı unutmayın.
Psikolog Ayşe Yanık Knudsen
Değişim Terapi & Danışmanlık
