Sıcak havaları geride vazgeçtiğimiz bugünlerde ‘lodos’ yeli ısınmaya çalışan şahısların zehirlenmesine neden olabiliyor. Ülkemizde yanlış kullanım, ilgisizlik ve çoğunlukla da bilgisizlik suratından her sene bir hayli şahıs kış aylarında soba zehirlenmesiyle karşı karşıya kalıyor. Hakimiyetsiz bir biçimde kullanılan ısınma taşıtlarının karbonmonoksit zehirlenmesine ve bunun birliktesi de vefata neden olabileceğini belirten Medline Acil Sağlık Harekâtlardan Mesul Dr. Barış Mutluer, mevzuyla alakalı olarak dikkat edilmesi gerekenleri bildiriyor.
Karbonmonoksit gazı; tüp gazı, benzin, natürel gaz, gaz yağı, kömür ve odun gibi yapısında “karbon” bulunan yakıtların yanması veya bütün olarak yanmaması neticesinde oluşan ve dumanda yer alan zehirli bir gazdır. Ülkemizde karbonmonoksit gazı zehirlenmelerinin takribî %90’ının Eylül-Mart ayları arasında ortaya çıktığını belirten Medline Sağlık Harekâtlardan Mesul Dr. Barış Mutluer:’’ Karbonmonoksit gazı; renksiz, tatsız ve kokusuz olması nedeniyle sezilmesi basit özelliklere sahip değildir. Genellikle şuursuz tavırlar sebebiyle şahısları uykuları sırasında tutan karbonmonoksit gazı, vefatla sonuçlanabilecek zehirlenmelere neden olabilir” dedi.
Zehirlenmelere ne neden oluyor?
Türkiye’de Güneybatıdan esen lodos rüzgarı, estiği bölgenin hava şartlarından dolayı sıcak hava taşıyan bir rüzgardır. Bu gidişatta hem sobayı boğar hem de bacanın çekiş eforunu büyük miktarda eksiltir. Karbonmonoksit gazına maruz kalan insanların dokularına yeterli oksijen taşınamaz ve bedendeki oksijen eksilerek karbonmonoksit ile yer değiştirir. Kalp, beyin ve değişik uzuvları çalışamaz hale kazanç. Bu da hastalıklara ve en makûssu vefatlara neden olur.
Karbonmonoksit zehirlenmesine karşı alınacak önlemler…
Kışın soba zehirlenmelerine karşı tedbirler alınması gerektiğini belirten Dr. Barış Mutluer, dikkat edilmesi gerekenleri şu biçimde sıralıyor.
* Bacalar standartlara uygun olmalı ve kesinlikle izolasyonlu olmalı,
* Bereketli bir yanma için bacalar çatıdan en az 1 metre yukarıyada olmalı,
* Soba kurulmadan borular ve baca iyice arınılmalı,
* Kış ortasında da ikinci bir baca pakliği daha yapılmalı,
* Kullanılan yakıtın standartlara uygunluğu hakimiyet edilmeli ve özellikle kömürün alındığı satıcıya çok dikkat edilmeli,
* Soba yanarken içine fazla yakıt konulmamalı,
* Özellikle lodoslu havalarda muhtemelse soba yakılmamalı, gerekli ise gece uyurken kesinlikle bütün olarak söndürülmelidir.
* Sönmekte olan sobaya netlikle alevlenmesi efor olan yakıt konulmamalıdır.
Zehirlenmenin genelde kendini sersemlik, baş sızısı, yoğun bitkinlik hissi, mide bulantısı, adale koordinasyonunda zayıflama ve şuur kaybı ile emin ettiğini söyleyen Dr. Barış Mutluer: ’’Karbonmonoksit zehirlenmesinde ateş görülmez. Ama konutunuzda soba gibi ısınma vasıtaları var ise ve ateş dışında sayılan değişik bulguların bir veya birkaçını yaşıyorsanız ya da etrafınızdakilerin yaşadığını düşünüyorsanız; öncelikle pak hava alabilmek için sırçaları açın. Sarih havaya çıkıldığında ya da riskten uzaklaştırıldığında hava yolu sarih değilse hava yolu açılmalı, solunum yoksa Temel Yaşam Dayanağına başlanmalıdır. Tüm bu uygulamaların doğru ve zamanında yapılabilmesi için ilkyardım takımları ile iletişime geçin. Ağır zehirlenmelerde yüksek dozda%100oksijen rehabilitasyonu uygulanmalı, kalp ve asap sistemi işlevleri yakından takip edilmelidir. ” dedi.
