Kalbin atım rakamının 60’ın altında olmasına bradikardi, 100’ün üstünde atmasına ise taşikardi denir. Kalbin içinde ihtar üreten kalbin kendi bataryayı diyebileceğimiz sinüs düğümü isimli bir merkez olduğunu söyleyen Amerikan Hastanesi’nden Uzman Kardiyolog Alpaslan Eryılmaz, kalp atımlarının kalp sıhhati açısından ne anlama geldiğini anlattı.
Bayağı da atsa, taşikardik yada bradikardik de atsa ilk elektrik ihtarı bu noktadan çıkar. Bu noktadan ihtar çıkmayıp kalp içerisinde başka noktalardan elektrik ihtarı çıkması haline aritmi denir.
Bir de çarpıntı terimi vardır ki bunu taşikardi terimiyle karıştırmamalıdır. Çarpıntı, kalp atışlarının hastanın kendisi tarafından sezilmesi demektir. Çarpıntı sırasında kalbin atım rakamı düşük, olağan veya fazla olabilir. Taşikardisi olan şahıslar genellikle çarpıntıdan da şikayet ederler. Başka Bir Deyişle her taşikardiye çarpıntı, her çarpıntıya taşikardi eşlik etmeyebilir. Bazan, kalbin anormal atımları, terleme hissi veya çarpıntı biçiminde tarif edilebilir.
TAŞİKARDİ HASTALIK BULGUSU OLABİLİR
Taşikardi, rastgele bir hastalığa veya nedene bağlı olarak ortaya çıkabildiği gibi, doğrudan yalnızca kalple alakalı olarak da ortaya çıkabilir. Bedenin kan ve oksijen lüzumunun çoğaldığı egzersiz gidişatında kalp olağan olarak süratlenir ve fizyolojik bir taşikardi alana kazanç.
Hatta bedende, yeniden kan ve oksijen ihtiyacını çoğaldıran fobi, anemi, ateş Ateşin 1°C çoğalması, kalbin dakikadaki süratini 20 artırır, troid bezinin fazla çalışması gibi hastalıklar sebebi ile de taşikardi oluşur ve burda yeniden fizyolojik taşikardi mevzubahisidir. Zira ortada kalpten kaynaklanan bir hastalık yoktur. Bedenin lüzumu çoğalmıştır ve kalbin sinüs düğümüde kalbi süratli çalıştırmaktadır.
Bir de doğrudan kalple alakalı olarak ortaya çıkan taşikardiler vardır ki, bunlar genellikle kalp hastalıklarını alakalıdırlar damar sertliğine bağlı koroner beceriksizlikleri, kalp beceriksizlikleri, kalp irinleri ve nedeni bulunmayan haller.
Kalpten kaynaklanan ritm bozukluklarını vahşice kalbin kulakçıklarından ve karıncıklarından kaynaklanan aritmileri olarak ikiye ayırabiliriz.
Bir kaç istisnai gidişat dışında kalbin karıncıklarından kaynaklanan aritmiler daha risklidir ve daha süratli rehabilitasyon gerektirir.
Taşikardi 30 saniyeden uzun sürüyorsa kendiliğinden düzelse dahi ‘aralıksız taşikardi’, 30 saniyeden kısa sürüyorsa ve arada basmakalıpa dönüyorsa -sık sık yinelese dahi- ‘süreksiz taşikardi’ olarak adlandırılır. Ritm bozukluğu hayatı tehdit etmesi açısından ehemmiyetli bir göstergedir.
RİTM BOZUKLUĞU YAPAN NEDENLER
Daha evvel geçirilmiş kalp krizi veya aterosklerozKalp zararı veya doğumsal kalp hastalığı Uzun QT belirtiyi. Kalp yapısının veya işlevlerinin bozulması, kardiomiyopati kalp adalesinin anormal olarak genişlemesi, kalınlaşması, sertleşmesi veya kapak hastalığı İlaçlarının tesiri.
Aritminin öteki sebepleri kalple ilişkili değildir. Bunlar; ciddi stresKafein tüketimi çikolata da dahiliçki, sigara, öksürük, soğuk algınlığı, kilo vermek için reçetesiz satılan ilaçlar, bazı uyuşturucular Kokain gibi ve uykusuzluk.
Taşikardi hangi yaşlarda sık görülür?
Anne karnındaki yarıyıl da dahil olmak üzere aritmi hemen her yaşta görülür. Ancak atriyal fibrilasyon gibi bazı aritmiler ileri yaşlarda ventriküler taşikardi ve ventriküler taşikardi gibi aritmiler kalp krizi geçirenlerde daha sık görülür.
Aritminin bulguları nelerdir?
Doğrudan kalple alakalı taşikardiler zaman zaman nöbetler halinde ortaya çıkar. Birkaç saniye sürebildikleri gibi, saatlerce, hatta günlerce de sürebilirler. Bu taşikardilerin kalbin kulakçıklarından veya karıncıklarından kaynaklanmalarına bağlı olarak farklı tipleri vardır. Bunların rehabilitasyonları tiplerine göre farklılık gösterir. En riskli olanı, Ventüküler taşikardi denilen karıncıktan kaynaklanan bir tipi olup hemen müdahale edilmezse hasta can verebilir.
Aritminin bulguları bireyden bireye ve anormalliğin kaynağına göre değişir.Bazı bireylerde hiç bulgu görülmez. Başka Bir Deyişle hasta rastgele bir anormallik sezmez ama aritmi vardır.
Ancak sıklıkla sezilen bulgular şunlardır;
Çarpıntı, göz kararması, bitkinlik, bayılma, yaşlı bireylerde sebebi anlaşılamayan düşmeler, göğüs sızısı,baskı hissi, soluk darlığı, ciddi gidişatlarda kalp durması ve ani vefat görülebilir.
Aritmi tanısı nasıl konur ?
Aritmi tanısını koymak çok ehemmiyetlidir. Zira uzun süreli tanı konmamış artmiler zamanla kalpte geri dönüşümsüz zarara yol açarlar. Bundan dolayı şayet bir birey kalbinde çarpıntı seziyorsa zaman kaybetmeden bir kardiyoloğa müracaat etmelidir. Aritmi tanısı koymak için bir sürü farklı test vardır.
Elektrokardiogram EKG: Aritmi tanısında çekildiğinde en bedelli test olmakla beraber aritmi esnasında çekilirse tanı koydurucudur. Hasta sağlık kurumuna eriştiğinde ritmi düzelmişse olağan çıkacaktır.
Yalnızca 10-15 saniyelik bir kayıt vaktini gösterdiğinden kısa süreli ve seyrek olan aritmileri bu testle tesbit etmek güçtür. Bu surattan aritmi sezildiği zaman EKG çekilebilecek en yakın merkeze gitmek en doğrusudur. Ondan sonra rehabilitasyon için istenilen sağlık kurumuna gidilebilir.Holter testi:24 ile 72 saat zamanınca hasta yevmiye hayatını yaşarken kalp ritmini kaydolan bir aygıtın bilgilerin bilgisayar etrafında incelemeyi ile yapılan bir testtir. Makine takılı iken aritmi olursa tanı konulabilir yoksa netice olağan bulunacaktır.
Ancak makine takılı iken hasta palpitasyon dediğimiz çarpıntıyı sezmiş ama o esnada kalp ritmi olağan bulunmuşsa, hastada aritmi tespit etilmemiş olur ki buda hastada hastalık olmadığını sualin psikolojik kaynaklı olduğunu gösterir.
Ekokardiogram: Kalbin yapısını ve işlevlerini göstermek için ses dalgalarını kullanır.Hastanın atan kalbi video ekranında görülür ve hekim bu görüntüden kalbin duvar kalınlığını, ebadını ve fonksiyonuna tespit etir.
Kalp Kateterizasyonu: Bunlardan biri Elektrofizyolojik tetkiktir.Aritminin bütün kaynağını ve tabiatını saptamak emeliyle hakimiyetli elektriksel ihtarlar kullanılır.Elektriksel işlev bozukluğu tespit etildiği zaman radiofrekans ablasyonu bunu rehabilitasyon etmek için kullanılır.
Tilt masa testi: Aritmiyle ilişkisi olmayan bayılma hücumlarının sebeplerini saptamak emeliyle kullanılır.Test esnasında hasta masaya uyur ve bağlanır.Daha sonra masa ayağa kaldırılır ve kalp sürati ile kan tazyiki ölçülür.
Aritmi hastalarına ne rehabilitasyon verilir ?
Rehabilitasyon metodu aritminin türüne ve ciddiyetine göre değişir. Kalp dışı nedenlere bağlı taşikardiler, altta uyuyan neden düzelmedikçe devam ederler. Onun için bu cins taşikardilerin rehabilitasyonu, buna neden olan hastalığın rehabilitasyonuyla muhtemeldir. Mesela, anemiye bağlı taşikardide anemi düzenlenmedikçe taşikardi de düzeltilemez. Öncelikle bir Kardiyoloji Uzmanı değerlendirilmesi önerilir. Zira hayatı tehdit edici çarpıntılar kardiyak orijinli olanlardır. Kardiyak nedenler ekarte edilince öteki nedenler tespit edilerek, alakalı uzmanlık tarafından lüzumlu rehabilitasyonu yapılır.
Bir çok süreksiz aritmiler yaşam biçimini değiştirmek dışında rehabilitasyona lüzum dinlemezler. Bunlar;
Kahve alımını eksiltmek veya kesmek, içki alımını eksiltmek, sigarayı vazgeçmek, muhakkak ilaçlardan sakınmak grip ilaçları gibi, stresi hakimiyet etme teknikleri uygulamak ve bazı ilaçları kullanmak.
Ciddi gidişatlarda antiaritmik ilaçlar önerilebilir. Bu ilaçlar aritmiye yol açabilecek ciddi yan tesirlerinden dolayı dikkatli kullanılmalıdır. Bundan dolayı bu ilaçları alan bireylere nasıl alması gerektiği dikkatli bir biçimde öğretilmelidir.
BAŞ DÖNMESİ VE BAYILMA VARSA SÜRE GEÇİRMEYİN
Aritmilerin genellikle kalbin çalışma kumpasını bozduğu için kalp durması veya kalp beceriksizliği yaparak hayatı tehdit eder. Ancak atriyal fibrilasyon gibi bazı aritmiler sırasında kalbin içinde pıhtı oluşup daha sonra buradan kopan pıhtıların beyin ve kalp damarlarını tıkama tehlikeyi vardır. Bu tehlikenin mevcut olduğu hastalar aralıksız kan sulandırıcı ilaç almak zorundadır.
Atriyal fibrilasyon gibi bazı aritmilerin hayati riski düşük olup ayaktan rehabilitasyon edilebilirken ventriküler taşikardi gibi kalbin karıncıklarından kaynaklanan aritmiler sağlık kurumuna yatırılarak rehabilitasyon edilmelidir.
Bir çok aritmisi olan hasta olağan bir hayat sürdürür. Bundan dolayı başdönmesi veya bayılma gibi bulgular varsa zaman kaybetmeden hekime müracaat etmek gerekir.
Taşikardilerde elktroşok rehabilitasyonu ne zaman uygulanır?
Taşikardi ister kalbin kulakçık kısmından ister karıncık kısmından kaynaklansın şayet hastanın tansiyonun düşürmüşse veya hastanın soluk darlığı, göğüs sızısı ve bayılma gibi bulgulara neden oluyorsa süre geçirilmeden elektroşokla düzenlemek gerekir. Yoğun bakım veya acil servis koşullarında tcrübeli hekimlerin gözaltısında gayet tehlikesiz, süratli ve çoğunlukla kesin bir rehabilitasyon biçimidir.
Operasyon gerekir mi?
Bazen operasyonla rehabilitasyon usulleri seçim edilebilir. Kalp sürati çok yavaşladığında cildin altına yerleştirilen kalıcı kalp bataryaları gerektiğinde kalbe elektrik ihtarları verirlir. Kalp sürati çok çoğaldığında , süratini düzenleyen otomatik elektroşok aygıtları ICD hastanın göğsüne operasyonla yerleştirilir. Bu aygıtlar ventriküler fibrilasyon veya ventriküler taşikardi için rehabilitasyon edici özelliktedir. Aynı zamanda kalp bataryayı özellikleri de vardır. Elektrofizyolojik çalışma, bacaktaki yada boyundaki kan damarlarından kalbe kateter sevk edilir ve radiofrekans enerji verilerek aritmi oluşturan anormal alanlar yakılır. Bazı gidişatlarda bu usulle kesin rehabilitasyon sağlanır.
Rehabilitasyon sonrası nelere dikkat etmek gerekir?
Aritmilerin büyük çoğunluğu yineleme meylindedir. Bu surattan rehabilitasyon sonrası senelerce bazı ilaçları kullanmak ve kardiyolog kontrolu altında olmak gerekir. Taşikardi’yi önlemek için kiloya dikkat etmek, sıhhatli beslenmek, kumpaslı spor yapmak, çay, kahve tüketimini eksiltmek, sigara ve eşi sevinç verici maddelerden uzak durmak gerekir. Hatta ilerde kalp ve ritm bozukluğuna yol açabilecek yüksek tansiyon, yükek kolesterol ve şeker hastalığı gibi hastalıklar bir an evvel rehabilitasyon edilmelidir ki ritm bozukluğu için zemin oluşturmasın.
