İnme beyin felci dünyada olduğu gibi ülkemizde de tüm vefat sebepleri arasında üçüncü sırada. Beden işlevlerinde ehemmiyetli kayıplara yol açan inme tehlikesine karşı nasıl tedbir alabiliriz? İşte uzmanından teklifler…
İlk saatler çok ehemmiyetli İnme, rehabilitasyonun çok süratli yapılması gereken bir hastalık. Rehabilitasyon, semptomların ortaya çıkışından itibaren ne kadar erken yapılırsa, o kadar tesirli. İlk saatler içinde müdahale edildiğinde beynin beslenmesini bozan pıhtı rehabilitasyonla ortadan kaldırılabiliyor ve kalıcı zarar önlenebiliyor. İnme beyin krizidir, hastaların teçhizatlı bir sağlık kurumuna eriştirilmesi kalp krizinde olduğu gibi çok süratli olmalı. Ayrıca tromboliz sınan bu rehabilitasyonun, belirtilen zaman dilimi içerisinde, deneyimli nöroloji doktorları tarafından, yoğun bakım, radyoloji ile 24 saat nöroloji doktorunun bulunduğu sağlık kurumularda uygulanması çok ehemmiyetli.
Bedenimizin bilgi harekât merkezi: Beyin Beynimiz; hareket, düşünce, konuşma gibi tam işlevlerimizin merkezi.
Beynimiz misyonunu yapmadığı zaman sıradan, günlük hareketlerini asıllaştıramaz ve felç vaziyeti ortaya çıkar. Düşünme, idrak etme ve idrak etme gibi tüm akılsal işlevler beynin bütün ve sıhhatli çalışmasıyla olası. Çok özel bir uzvumuz olan beyin, nöron olarak adlandırılan beyne özel asap hücrelerinden oluşuyor. Bunlar bedenin en ehemmiyetli ve dış vakalara en duyarlı hücreleri. Misalin oksijensizlik, solunum eksikliği, lekeli havada bulunmak, egzoz gazları gibi nedenler beynin oksijenlenmesini bozar. Oysa beynin yegane enerji kaynakları, oksijen ve şeker. Bu ikisinin dışında enerji kaynağı yok. Glukoz, başka bir deyişle şeker de beyin için ehemmiyetli ancak aşırısı da azı da hasar veriyor beynimize. Bedenimizdeki kanın takribî yüzde 20 ’sini beynimiz tüketiyor. Kan akışının eksilmesi ani tansiyon düşmesi gibi muhtelif neticelere yol açar.
Felç tehlikesini düşürebilirsiniz! İnme; beyinde bir ya da daha fazla bölgenin ani büyüyen beslenme bozukluğu sebebiyle zarara uğraması ve nöron denilen asap hücrelerinin kalıcı kaybı neticesinde alana geliyor.
Acıbadem Fulya Sağlık Kurumu Nöroloji Uzmanı Dr. Beyza Çitçi Yalçınkaya, zarara uğramış asap hücrelerinin yenilenme kapasitesinin oldukça düşük olması sebebiyle de beyinde kalıcı zarar oluştuğunu belirterek şu bilgileri veriyor:
Muhtelif bulgularla ortaya çıkıyor Bedende oluşan zarar, inmenin beynin hangi bölgesinde oluştuğuna bağlı olarak çok muhtelif bulgularla ortaya çıkıyor. Hastanın konuşma, yürüme, sezme, anlama, denge sağlama, yutma, görme, solunum, mesane ile bağırsak işlevleri gibi pek çok işlevinde bozulma oluşuyor. Genel olarak bedenin yarısında felç ya da duyu bozukluğu, inmenin en ehemmiyetli muayenehane bulgusunu oluşturuyor. Bu bulguların 24 saatten uzun sürmesi ‘inme ’ anlamına geliyor.
Lider bulgular hafife alınmamalı İnme bulguları bedenin bir yarısında anlaşma ve/veya eforsuzluk, konuşma bozukluğu ile görme bozukluğu 24 saatten kısa sürüp, düzelmesi “geçici iskemik hamle” olarak adlandırılıyor.
Misalin 1 saat süren konuşma bozukluğu, beynin konuşma merkezinin beslenmesinde bir mesele olduğunu gösteriyor. Üstelik geçici iskemik hamle geçiren şahısların inme tehlikeyi takribî 10 kat çoğalıyor. Semptomların kendiliğinden kaybolmasının sualin ortadan kalktığını göstermiyor ve kesinlikle bir hekime müracaat etmek gerekiyor. Süratle sebebe müteveccih araştırma ve rehabilitasyon, bireyi kalıcı inmeden gözetebiliyor. Bu vaziyet umursanmadığı takdirde ise kalıcı zarar büyüyebiliyor.
30 dakikalık yürüyüş inmeyi önleyebiliyor İnme son derece ciddi karmaşıklıklara yol açsa da, erken müdahale edildiğinde rehabilitasyon edilebiliyor, hatta yaşam alışkanlıklarına dikkat edildiği takdirde önlenebiliyor. Misalin orta derecede egzersiz yapmak, inme tehlikesini takribî yüzde 25 oranında eksiltiyor. Yapılan çalışmalar 30 dakika kumpaslı orta derecede yürüyüş ya da egzersizin inmeyi önlemede ilaç rehabilitasyonu kadar aktif olabildiğini gösteriyor. Bu sebeple inme tehlikesine karşı kumpaslı yürüyüş çok ehemmiyetli.
Değiştirilemeyen en ehemmiyetli tehlike etmeni ilerleyen yaş. Bunun dışında genetik etkenler ailede damar hastalığı hikayesi, cinsiyet, daha evvel geçirilen inme, geçici iskemik hamle ya da kalp krizi, öbür ehemmiyetli değiştirilemeyen tehlike etmenlerinden. Değiştirilebilen tehlike etkenlerinin başında ise yüksek kan tazyiki geliyor. Kalp ritim bozukluğu tiplerinden biri olan ve yaygın görülen atriyalfibrilasyon, öbür kalp hastalıkları, yüksek kolesterol, diyabet, migren, sigara tüketimi, fiziksel hareketin azlığı, içki ve madde kullanımı, bazı ilaçlar, beyni besleyen şah damarında darlık ile beslenme alışkanlıkları da öbür değiştirilebilen tehlike etkenleri arasında yer alıyor.
