Psikoloji

İmtihan Derdi ve Baş Etme Sistemi

Üniversiteye giriş imtihanlarının yaklaştığı şu günlerde öğrencilerin dert düzeyleri de artmaya başlamıştır. Aslında bir ölçü tasa, her vakit düzgündür; kişiyi harekete geçirir. Öğrencinin imtihana hazırlanmasını sağlayan, sahip olduğu telaştır. Lakin tasa düzeyi arttığında durum aksine döner. Öğrenci konsantre olmakta zahmet çeker.

İmtihan derdine neden olan durumlar, daha evvel ki yaşamış olduğu olumsuz tecrübeler, imtihana ait gerçekçi olmayan beklentileri, kişinin kendilik algısı neden olabilir. Bilhassa aile beklentilerinin tesiri epeyce fazladır. Öğrenciler; “İmtihanı kazanamazsam aileme hayal kırıklığı yaşatacağım.” üzere niyetlere kapılabilirler. Yani imtihan bilgi birikim kıymetlendirilmesi olarak görülmeye başlanır.

İmtihan tasası kendisini; hisler, kanılar ve fizikî belirtilerle birlikte gösterir. Öğrenci duygusal olarak; huzursuzluk, tasa hali, çabuk öfkelenme, kaygı ve panik hisleri yaşamaya başlar. Zihinsel olarak da konsantre olmakta zahmet çekebilir ve daima aklında “ başaramayacağım “, “asla başarılı olamayacağım” üzere olumsuz fikirleri oluşmaya başlar. Fizikî olarak da ağır baş ağrıları, uyku sorunları, iştahsızlık, kalp çarpıntıları, çok terleme, tırnak yeme, saç ve kıl yolma (trikotillomani) üzere belirtiler görülebilir.

İMTİHAN TELAŞIYLA NASIL BAŞEDİLİR?

  • Şimdi gerçekleşmemiş bir imtihanla ilgili olumsuz senaryolar hayal etmek yerine, çalışmaya odaklanmalıyız.

  • Gerçekçi gayeler belirlemeliyiz.

  • İmtihanların insanın pahasını değil, bilgi birikimini ölçtüğünü unutmamalıyız.

  • Uygun ve uygulayabileceğimiz bir çalışma planı oluşturmalıyız.

  • Gevşeme antrenmanları, nefes antrenmanları yapabiliriz.

  • Tüm aile olarak imtihanla ilgili beklentileri gözden geçirmeliyiz.

  • Kanıları durdurma, dikkatini öteki noktalara odaklama tekniği kullanabiliriz.

İMTİHAN ÖNCESİ NELER YAPILMALI?

Çalışma alışkanlıklarımızı ve imtihana ait tavırlarımızı gözden geçirerek yeni bir zihinsel yapılanma oluşturmaya çalışmalıyız. Vakti uygun kullanmalıyız. Beslenme ve uykuya dikkat etmeliyiz. İmtihana yönelik çalışmalarımızı son güne yahut geceye bırakmamalıyız.

İMTİHAN ESNASINDA NELER YAPILABİLİR?

Oluşan olumsuz otomatik kanılarımıza karşı alternatif açıklamalar getirebiliriz, denetimin kendi elimizde olduğunu hatırlayalım. Yanıtlayabileceğimiz sorulardan başlayalım. Tasayı azaltmaya yönelik teknikler (hızlı gevşeme, dikkat arttırma teknikleri, denetimli nefes alıştırması) imtihan esnasında yapabileceğimiz kimi çalışmalardır.

Kendi başımıza dertlerimizle baş etme yolları denediğimizde bile telaşın azalmadığı durumlar olabilir. Bu durumda vakit kaybetmeden imtihan derdi ile ilgilenen bir uzmana başvurabilirsiniz.

Hiçbir imtihan sonucu kişiyi; bedelsiz, âlâ yahut makus yapmaz. Kişinin bedeli başkadır, imtihan sonucu başkadır. İkisini karıştırmamaya çaba edelim.