Ten ihtiyarlamasında manevi ve dışsal olmak üzere iki ana etken büyük rol oynuyor. Manevi süreci bireyin genetik yapısı oluştururken, dışsal neden olarak da; güneş ışınları, sigara, fazla içki kullanımı ve eksik beslenme gösteriliyor.
İstanbul Özel Hizmet Sağlık Kurumu Cildiye Bölümü’den Uzm. Dr. Makbule Yaramaz erken ihtiyarlamanın sebeplerinin başında, yüzde 80’lik oranla UV, başka bir deyişle güneş ışınlarının hasarlı tesirlerinin geldiğini söyledi. Yaramaz, güneş ışınlarının dolaysız ve tesirli geldiği yaz mevsiminde güneşderi sakınılması veya güneşle hudutlu temasta bulunulmasını önerdi. İşte sual ve yanıtlarla güneşin cilde tesirleri…
Güneş ışınları hangi özellikleri sebebiyle ten ihtiyarlamasına neden oluyor? Güneş ışınlarında hasarlı tesirlere neden olan Ultraviyole UV ışınları, ten ihtiyarlamasının yanında ten kanserinin ve tende ”hiperpigmentasyon’ dediğimiz kumpassız kirlerin oluşmasına da yol açıyor.
Güneş ışınlarına bağlı ihtiyarlama ciltte ne gibi farklılıklara neden olur? Daha çok güneşe maruz kalan surat, göğüs ve kollarda; buruşukluklar, çiller, güneş kirleri olarak öğrenilen yıldız biçiminde kahverengi kirler, bacak ve kollarda küçük beyaz kirler, tende solukluk, kuruluk, tahriş, gevşeklik, kılcal damarlarda çatlama gibi farklılıklar alana kazanç. Ultraviyole ışınım, ten ihtiyarlamasının yanında ten kanserleri ve tende hiperpigmentasyon denilen kumpassız kirlerin oluşmasına neden olur.
Ten kanserlerinin görülme sıklığı sıcak havalarda çoğalıyor mu? 2000 senesinde yayınlanmış tıbbi bir araştırma neticeyi, güneş ışığından bütün olarak korunmuş çocuklarda ve gençlerde ten kanserlerinin oranı % 98 oranında eksildiğini göstermektedir. Güneşlenmenin son 50 senede çoğalması, ten kanserlerinin görülme sıklığını da artırmaktadır. Özellikle ışık gören bölgelerde sert, kızarık, üzeri damarlı bir yapıda olan yaralar, koparıldıkça yineleyen kabuklanmalar, birden koyulaşan siyahlaşan benler, kenarları kumpassızlaşan, süratle gelişen, çevresinde beyaz renkli hale oluşan, renk farklılıkları büyüyen benler ten kanserlerinin belirtileridir.
Güneşin hasarlı tesirlerinden korunmak için neler yapılmalı? Güneşderi korunmada günlük güneş gözetici kremlerin kullanılması sabah kahvaltısı yapmak kadar ehemmiyetlidir. Güneşderi gözetici, en az 50 etken olan kremler sürülerek güneşe çıkılmalıdır. Suratı ve bedeni kaplayacak biçimde sürülmesi gereken kremlerin denize girip çıkıldıkça tesirini kaybedebileceği düşünülmeli ve buna uygun olarak günde birkaç defa yenilenmelidir. Ayrıca dikkat edilmesi gereken bir öteki nokta da, kremlerin ne zaman sürüldüğüdür. Gözetici kremler cilde güneşe çıkmadan en az yarım saat evvel sürülmelidir. Ancak bu koruma etmenlerini kullanmak bizlere yeniden de tüm gün ve özellikle güneş ışınlarının daha dik geldiği ve daha hasarlı olduğu öğlen saatlerinde güneşte uzun süreli kalma hakkını vermez. Gözetici kremlerin yanı gizeme şapka ve güneş gözlüğü kullanmak, gölgede ve 11.00- 15.00 saatleri dışında güneşlenmek daha sıhhatlidir. Güneş gözetici seçerken hem UVA hem de UVB’ye karşı tesirli olmasına dikkat edilmelidir. Yazın cilt sıhhati için nelere dikkat edilmeli? * Sarih renkli ve gözetici stilde giyinilmeli * Güneş gözlüğü kullanılmalı * Geniş kenarlıklı şapkalar kullanılmalı * UV ışınlarının en yoğun olduğu 11:00 – 13:00 saatleri arasında gölgede kalmaya özen gösterilmeli * Güneşe çıkmadan yarım saat evvel güneş gözetici krem sürülmeli * 6 aydan minik bebekler uzun vakit güneşte bekletilmemeli. Güneşderi korunmaya erken çocukluk yaşlarında başlanılmalı. * Ten kanserinin tehlikesini eksiltmenin ve ten ihtiyarlamasını önlemenin en doğru yolu şuurlu güneşlenmektir. * Yaz mevsiminde cildi gözetmenin yolları * Yaz mevsiminde güneş ışınları, deniz, havuz gibi sebeplerle eskiyen cilde özel bir bakım uygulamak gerekiyor.
Yaz aylarında cilde nasıl bir bakım uygulamak gerekiyor? Yaz mevsiminde güneş ışınları, deniz, havuz gibi sebeplerle yazın cilt daha fazla kurur. Nem ve bakım lüzumu çoğalır. Yazın konutta uygulanan günlük bakıma haftada en az 1-2 defa nem maskesinin ilave edilmesi yerinde olur. Nem maskesiyle birlikte cildi atayıcı ve arınıcı maskeler de gereksinime uygun sıklıkta uygulanmalıdır. Bu arada yaz süresince kullanılan kremlerdeki gözeticiler, bronzlaştırıcılar cilt altında birikintilere ve çok fazla ölü katman yakalanmasına yol açar. Atayan ve temizleten maskeler, yaz süresince cildin daha pak ve canlı kalmasını sağlar.
Güneşin cilde verdiği hasarlar nelerdir? Yaz mevsimiyle beraber başlayan tatil programları, güneşle ilişki iyi kurulmazsa makûs neticeler doğurabilir. Güneşin yaşam için verimli tesirleri kavgasız olsa da, güneşderi sakınmak ya da güneşle hudutlu temasta bulunmak lüzumludur. Zira güneş ışığı, cildin erken ihtiyarlamasını artıran en ehemmiyetli etmendir. Ciltte istenmeyen kirler çiller oluşmasına yol açar. Güneşin bilimsel olarak netlik kazanan en ehemmiyetli hasarı ise, ten kanseri yaradılış tehlikesini çoğaldırmasıdır. Ten kanseri son senelerde çok süratli bir çoğalış göstermektedir. Brozlaşma tüm dünya cemiyetlerinde sıhhatli bir görünüm ile ilişkilendirilse de, anlamı reelinde ten zararıdır. Bronzlaşma tenin kendini koruma usulüdür. Ten ne kadar bronz ise, o kadar zarar almış demektir. Tene erişen güneş ışınlarının bir kısmı yansır bir kısmı da ten tarafından emilir. Bu sebeple gözetici temkinlerin hepsi beraber uygulanmalıdır.
Cilt bakımının yanı gizeme yazın alınması gereken ihtiyatlar nelerdir? Sıkı dokunmuş, sarih renkli kıyafetler giyilmelidir. Bunun yanı gizeme geniş kenarlı şapka ve güneş gözlüğü de, güneşin hasarlı tesirlerinden korunmada tesirli olacaktır. Gölgede kalmak, güneşin hasarlı tesirlerinden bütün olarak gözetmez. Kum ve deniz güneş ışıklarını yansıtacağı için güneş gözeticiler hatta beyaz renkli kıyafetler giymek doğru olacaktır. 11.00-15.00 saatleri arası güneş ışınlarına maruz kalmak doğru değildir. Yaz aylarında herkesin, özellikle de sarih derili bireylerin gün örtüsü denilen güneş gözetici mahsulleri kullanmaları gerekmektedir.
Güneş gözetici krem seçerken nelere dikkat edilmesi gerekiyor? Güneş gözeticiler; UV ışınlarını emme, yansıtma ve dağıtma yolu ile tene ulaşmasını yasaklarlar. Güneş gözetici kremlerin faalliğini güneş koruma etkeni SPF tanımlar. Güneş koruma etkeni; güneş gözetici kullanılmış bölgede kızarıklık oluşma zamanının; gözetici kullanılmamış bölgede kızarıklık oluşma zamanına oranı ile tanımlanır. Güneş koruma etkeni ne kadar yüksek ise, faallik o kadar çoğalacaktır. Yaz aylarında en az 30 koruma etmenli kremler uygun olacaktır. Bu kremlerin hem UVA’ya hem de UVB’ye karşı tesirli olmasına dikkat edilmelidir.
