Koronavirüs, dünya gündeminde yer alan bir virüs tipidir. Korona (Covid-19) krizi; fizikî, duygusal, ekonomik, toplumsal ve ruhsal olarak insanları birçok farklı hallerde etkileyebilir. Fizyolojik sorunlar oluşturması ve günden güne artması ile birlikte insanlarda ruhsal açıdan ziyadesiyle olumsuz yansılar ve tesirler ortaya çıkmaktadır. Zira jenerasyonumuzun daha evvel bu yakın devirlerde karşılaşmadığı kadar büyük olması ve global boyutta olması insanları ruhsal açıdan yüksek oranda etkileyebilmektedir. Bu durumda en çok düşündüren;
“ Bana bulaşır mı? “
“ Bulaşmaması için ne yapacağım? “
“ Nasıl dikkat etmeliyim? “
“ Hangi metotlar işe fayda? “
“ Bulaşırsa güzelleşir miyim? “ üzere birçok halde dert içeren niyet ve sorular oluşturmaktadır. Toplumsal mecralarda bireylerin Covid-19 hakkında doğru- yanlış birçok bilgiye maruz kalması durumu 7’den 70’e herkesin zihinsel olarak etkilenmesine sebep olmuştur. Covid-19 ile ilgili paylaşılan yazı ve görseller şahıslarda gerilim, kaygı, kaygı ve paniğe yol açmakla birlikte olumsuz niyetlerin, beslenme sorunlarının, fobilerinin de artmasına neden olmaktadır. Bu nedenle Koronavirüs enfekte olan bireyleri etkilediği kadar enfekte olmayan bireyleri de ruhsal olarak etkilemektedir. Kalabalıklardan uzaklaşmak, toplu taşıma araçlarını kullanırken yaşadıkları tedirginlik, işine odaklanamama, sıhhat çalışanlarının birçok hadiseye maruz kalması ile yaşadıkları tasa durumları, geceleri uykuya dalamama ve daima günün tesirinden çıkamama yani daima tetikte olma hali üzere durumlar bireyleri olumsuz etkilemektedir.
Ani ve beklenmedik bu çeşit durumlarda birtakım ruhsal yansıların oluşması ise mümkündür. Bu salgın devir içerisinde rutin hayatın sekteye uğraması, nizamın bir anda değişmesi, beklenti ve gayelerin, puanların ertelenmesi yahut boşa çıkması, bozulması üzere durumlar travmatik bir algı oluşmasına yol açabilir. Beşerler travmatik durumlarda dertler, çeşitli depresif tipleri, duygudurum, tahammülsüzlük, huzursuzluk, çaresizlik, şok ve inkar üzere hisler yaşayabilirler. Bu hislerin abartı ve süreklilik arz etmediği sürece hastalık seviyesinde yaşanmayacağı, süreksiz olarak çıkabileceği söyelenebilir.
Salgın sırasında şahıslarda panik bozukluk, agorafobi (kalabalık alan), klastrofobi (kapalı alan), depresyon, anksiyete (kaygı, endişe) ve obsesif kompülsif (takıntı) bozukluğu üzere rahatsızlıklar gelişebilir.
Covid-19 Dert, Gerilim ile Baş etme ve Teklifler
Salgın ile ilgili bilimsel açıdan şimdi kâfi bir bilgi mevcut değildir. İnsanların salgının ortaya çıkmasından bu vakte kadar bilgi almayı, hazırlıklı olmayı istemeleri hayli anlaşılır olması ile basın da ve toplumsal medyada yer alan gerilim oluşturan üzücü bilgilere daima olarak maruz kalmak tasayı arttırarak baş etmede zahmet çekebilirler. Bilhassa toplumsal medya yayınlarında bilgi kirliliğinin denetim edilemez seviyede olması, rastgele bir mevzuda bilgi eksikliği ve çelişkisi olduğunda, insanlarda hali hazırda çeşitli dertlerle dolu olan zihin boşlukları makûs senaryolar ile dolabilir. Bu söylentiye dayalı spekülatif bilgiler çaresizlik yaşatarak korkuyu artırabilmektedir. Bu sebeple coronavirüs hakkında bilgilenmek için Sıhhat Bakanlığı web sitesini ziyaret etmeliyiz.
Virüsle ilgili gerçek bilgiye ulaşmak denetim hissinin artmasına ve korkunun azalmasına yardımcı olabilir. Haberleri günün muhakkak saatlerinde denetim edebileceğiniz biçimde izlemeliyiz.
Hislerimizin farkına vararak, fizikî ve zihinsel olarak sıhhatimize dikkat etmek konusunda birbirimize takviye olmak kıymetlidir. Konuşmak fizikî temas dışında karşımızdaki kişi yahut şahıslar ile irtibat kurmamızı sağlar, bu durum ise hislerimizi aktarmamıza yardımcı olur. Virüsün hayatlarımızı derinden etkilemesi ile bu vakitlerde aile içerisinde yahut arkadaşlarınızla hislerinizin paylaşımını yapmak sizleri rahatlatacaktır.
Umut hissini koruyun, olumlu düşünmeyi devam ettirin.
Vücudunuza güzel bakın. Sağlıklı, istikrarlı besinler tüketmeye çalışın, sistemli antrenmanlar yapın, uyku istikrarını yeterli sağlayın ve dinlenin.
Tütün eserleri, alkol yahut uyuşturucu üzere kullanımlardan kaçının, azaltın.
Mesken içerisinde kendimize yeni rutinler oluşturarak psikolojimizin mümkün olduğunca olumsuz etkilenmemesini sağlamalıyız. Olağanda yoğunluklarımızdan ötürü hayal kurup da yapamadığımız kanılarımız vardır. Bu bahiste optimist bir niyet ile kendimizi geliştirmek, dinlemek ya da bir müddettir vakit bulamadığımız için yapamadıklarımıza odaklanabiliriz. Kitap okumak, spor yapmak, fotoğraf yapmak, sinema izlemek, yemek yapmak vb. etkinlikler ile vaktimize kıymet katabiliriz.
Bu süreçte konuşmak bizlere düzgün geleceği üzere çocuklarımızın da hislerine güzel gelecektir. Çocukların hislerini anlamak buna nazaran konuşmak, oyunlar oynamak ve çeşitli aktiviteler yapmak süreci olumlu bir tarafa çevirecektir. Çocuklarınız ile birlikte vakit geçirerek derslerden kopmayacak biçimde alışkanlıklarına devam etmelerini sağlayabilirsiniz. Bu salgın sürecinden korunurken yapacağınız planlamalar ile çocuğunuzla kaliteli vakit geçirip kıymetli kılabilirsiniz.
Çocuklarımızın ve kendimizin alması gereken başka tedbirler ise sarılmak, öpmek, tokalaşmak üzere davranışlardan kaçınmalıyız. Çevremizdekilerle olumsuz formda konuşmaktan kaçınmalı ve birbirimizi etkilememeliyiz.
Ferdî hijyenimize dikkat etmeliyiz, yanımızda dezenfektan ve maske bulundurmalıyız.
Bu gerekli tüm tedbirleri aldıktan sonra Covid-19 salgın periyodunda belirtilen bu metotların uygulanmaması ve işe yaramaması durumunda; ileri derecede takıntılı davranışlar, çok depresif hisler, kendine ve diğerlerine ziyan verme düşlemi, büyük oranda uyku ve iştah değişiklikleri çok yeme tavrı, alkol ve unsur berbata kullanımı, abartılı toplumsal etraftan soyutlanma, öfke patlamaları vb. görülüyorsa profesyonel bir takviyeye başvurulmalıdır.
