Bunalımda Mısınız ?
Psikoloji

Bunalımda Mısınız ?

Şahısta muhtelif etmenler sonrasında büyüyen çökkünlük halidir. Alttaki dokuz bulgudan en az beşinin ilk iki bulgudan en az biri bulunmak üzere, en az iki hafta zamanınca var olması gidişatına “major bunalım” denir.

Belirtileri

1- Hemen her gün ve günün büyük bir kısmında kollanan çökkün bir duygu-vaziyet hali kendini mutsuz,ağlamaklı,efkârlı sezme hali.

2- Hemen her gün takribî gün boyu süren tüm ya da çoğu faalliğe karşı alaka ve zevk almada eksilme daha evvel sevinç alınan işler,hobiler ve alışkanlıklardan artık beğenmeme,zorunlu olarak yapma hali,dünyayı verseler umurumda değil biçiminde bıkkınlık hisleri,bazı bireylerde cinsel gönülsüzlük .

3- Perhiz uygulanılmamasına rağmen ehemmiyetli derecede kilo kaybı ya da alımı bir ay içinde beden ağırlığının %5 inden aşırısının çoğalması ya da eksilmesi ya da hemen her gün iştahta çoğalma yada eksilmenin olması.

4- Hemen her gün uykusuzluk ya da aşırır uyku hali.

5- Hemen her gün klasik beyinsel ve bedensel işlevsellik,hareketlilik halinde eksilme ya da tedirginlik oturmayı veya yatmayı tercih etme ya da kasvetten yerinde duramama

6- Hemen her gün halsizlik ,bitkinlik hisleri,eskiki günler kadar zinde hissetmeme.

7- Hemen her gün kendini kıymetsiz sezme,ufak görme,kendini sevmeme,kabahatli ya da günahkar sezme hali.

8- Hemen her gün düşünme ya da konsantrasyon kabiliyetinde eksilme olması konuşulanlara,okunan şeylere,izlenilen tv programlarına dikkatini verememe, söylenilenlerin bir kulaktan girip ötekisinden çıkması gibi ya da tereddütlük hali.

9- Tekrarlayan vefat düşünceleri,intihar tasarıları veya eylemlerinin varlığı.

Depresyonu Anlamak

Çoğu araştırmada % 8-20 oranında major bunalım seviyesinde depresif şikayete tesadüfülmüştür. İrsiyetsel meylin olduğu major bunalım olaylarının 30 lu yaşlarda azami seviyede olduğu kollanmıştır.

Major bunalım ayrılmış ve boşanmış bireylerde en çok;bekar ya da konutlularda ise evvelki gruba oranla daha az kollanmıştır. Eşini yeni kaybetmiş bireylerde ise gene yüksek oranda major bunalıma tesadüfülmüştür. Gene bir çalışmanın neticelerine göre bekar kadınlarda konutlulara göre daha az oranda bunalıma tesadüfülmüş ; erkeklerde ise konutluluk, bunalım tehlikesini bekarlığa göre eksiltmiştir. Bu bireylerin ailelerinde intihar ve alkolizme yüksek oranda tesadüfülmüştür.

Yapılan bir çalışmada son beş sene içinde en az altı ay müddet ile işsiz kalan bireylerde 3 kat daha fazla major bunalıma tesadüfülmüştür.

Major bunalımın erkekler için hayat boyu görülme ihtimali % 2-12 ; kadınlar için % 5-26 arasında bulunmuştur. Araştırmalara göre her sene major bunalım hastalarına yüz bin şahısta 247-598 kadın; 82-201 erkek yeni olayın ilave edildiği saptanmıştır.

Bunalımın yaradılışında tesirli olan şahsi özellikler:

-Hiddet ve nefretin, etrafındaki bireylerin kaybına yol kalemtıraşı görüşüyle onlara yönlendirilemeyip, kendisine yönlendirilmesi bu yapıdaki bir şahsiyet hayatın ilk 1-2 senelik yarıyılında kumpaslı ve yeterli bir anne-çocuk ilişkisi yaşamamıştır.Şahsın yaşadığı bunalım hakikat ya da farz edilen bir kayıp ile irtibatlıdır.

– Şahsın kendisi,etrafı ve gelecekten temennileri,idealleri ile kendi hakikat vaziyeti o kadar değişik, gerçekdışı ve orantısızdır ki , bu yüksek standartlara erişememek şahısta eforsuzluk ve yalnızlık düşünceleri ile bunalıma yol açabilir.

-Şahsın süper benliği üst benlik o kadar güçlü ve baskındır ki aralıksız bireyi kısıtlayıp, kabahatler, zevk verici ,gevşetici aktifliklerden ala koyup, sanki eziyet eder.

-Şahsın etrafındakiler ondan o kadar çok şey beklemektedir ki ,şahsın bu temennileri karşılaması imkânsızdır. Bu da zayıflık ve naçarlık düşüncelerinin büyüyüp, bunalıma gidişe yol açabilir.

-Şahsın ufaklığından itibaren hoşlanıp, saygı ve iftihar dinleyeceği, ondan da destek ve sıcaklık göreceği, benzemek istediği, imrendiği, idealize ettiği seviyede bir şahıs baba, anne, hoca ,akraba vs yoktur. Bu da şahsiyetin gelişimini negatif istikamette tesirler ve kendine güven kaybı ve bunalıma yol açabilir.

-Çocuklukta anne-baba ayrılığı ya da kaybı, stresli şartlar karşısında yeterli yardımı bulamayıp, yanlış ya da noksan başa çıkma mekanizmaları geliştirmesine, bu da ileri yarıyılda bunalıma zemin hazırlayabilir.

– Sahip olunan şahsiyet yapıları da bunalım gelişiminde tesirlidir. Obsesif-kompulsif ,bağımlı, histrionik ve hudutta borderline şahsiyet bozukluğu gösterenlerde bunalıma meyil daha yüksektir.