Boşanma durumunda çocuklarda ne çeşit yansılar görülebilir ?
Kaygı…
Bütün çocuklar anne ve babalarının ayrılmasından ve ailenin dağılmasından sonra endişeye kapılırlar. Tam olarak neden korktukları yaşlarına nazaran değişir.Okul öncesi çağdaki çocuklar daha çok ebeveynin onları terk edip gitmesinden,yiyecek ya da yatacak yer bulamamaktan ve giden ebeveyn tarafından eskisi kadar sevilmemekten korkarlar.bu dehşetler ağlamak,ebeveynden diğer kimseyle kalmayı reddetmek yahut ebeveyni göz önünden ayırmamak halinde ortaya çıkar.Daha büyük çocuklarda terk edilme korkusu yaşarlar lakin onlarınki daha çok boşanmanın hayatlarını nasıl etkileyeceği ile ilgilidir.
Çocuklarınızı bilinmeyenin yarattığı dehşetin pençesine terk etmemek için onlardan neden korktuklarını size anlatmalarını isteyin. Kendilerini asla terk etmeyeceğinizi telkin etmeli ve endişelerden kelam edebilmeleri için onlara vakit ayırmalısınız.
Istırap…
Bir ebeveynin çocuğunun günlük hayatından yok olması ve ailenin eski günlerine duyulan hasret, sevilen birinin vefatının yol açtığı yansılardan daha farklı yansılar doğurur. Bir ebeveynin çocuğun hayatındaki yerini diğer hiç kimse dolduramaz ve istismar eden bir ebeveyn olsa bile çocuk ona hasret duyar.Dolayısıyla çocukların uzun mühlet ağlamaları,yas tutmaları ailenin bir ortada olduğu günleri özlemeleri doğaldır.
Ağlamak ve üzgün görünmek, çocukların kederlerinin belirtileridir. Lakin hüzünlerini yalnız kalmayı istemek, olağandan daha az konuşmak,üzüntü içeren fotoğraflar çizmek,sürekli hayal kurmak halinde gösterirler.Erkek çocuklar ayrıyeten öfkeli bir tavır içerisine girip saldırgan davranışlar sergileyebilirler.Çocuklarınızla hislerini tartıştıktan ve onları rahatlattıktan sonra onları hoşlandıkları bir aktiviteye yönlendirebilirsiniz.
Öfke…
Çocuklar, anne ve babanın evliliğinin sona ermesine duydukları öfkeyi,yaşlarına kişilik özelliklerine ve ailenin durumuna nazaran değişen hallerde tabir ederler.Çoğu çocuk, bilhassa erkek çocuklar sık sık arbede ederek,anne ve babaya,bağırarak ve kırıp dökerek öfkelerini açığa vururlar.Büyük çocuklar olayları daha âlâ tahlil edebildiklerinden öfkelerini çoklukla boşanmadan sorumlu tuttukları ebeveyne yöneltirler.Aslında öfke,çocukların durumu kabul etmeye başladıklarının belirtisidir.
Kısa vadede yapabileceğiniz en düzgün şey çocuklarınızın öfkelerini kabul edebilir biçimlerde davranmalarına müsaade vermektir. Bu onlara öfke duymakta haklı oldukları ve birisinin onları dinlemeye istekli olduğu iletisini verecektir. Çocuklarınıza öfkelerini olumlu ve uygun bir biçimde lisana getirmeyi öğretebilirseniz, bunun hayatları boyunca faydalarını görürler.
Suçluluk…
Çocuklar anne babanın ayrılma kararı konusunda kelam hakkına sahip değildirler. Fakat suçluluk duygusu bu mevzuda onların da rolü olduğu fikrine yol açar.Eğer daha uslu olsalardı,okulda daha düzgün notlar alsalardı, gizlice babalarının gitmelerini istemeselerdi vb. üzere nedenlerle her şeye kendilerinin sebep olduğunu düşünürler.Hatta durumu düzeltmenin de kendilerine bağlı olduğuna inanırlar. ‘Boşanmanın çocuklarımız için daha düzgün olacağını düşündük.’gibi düzgün niyetli yorumlar bile çocukların suçluluk hislerini pekiştirir.Bu nedenle,onlarla konuşurken sözcükler dikkatle seçilmelidir.
Yalnızlık…
Yalnızlık ve yalnız olmak aslında farklı şeylerdir. Yeni kaideler nedeni ile çocuklar anne ve babaları ile daha az birlikte olmak durumunda kalsalar bile, yalnız geçirdikleri vakitleri, kendilerini geliştirmek ve tanımak için kullanabilirler.Kitap okumak,resim yapmak,bahçede oynamak üzere…
Reddetme…
Çocukların, evliliğin iki yetişkini ilgilendiren bir şey olduğunu kavramaları zordur.Çocuklar anne ve babaları birbirlerini artık istemediği için, kendilerinin de istenmediğini düşünebilirler.Ayrılma ve boşanma kararını çocuklarınıza açıklarken, sizin alakanızın sona ermesinin çocuklarla olan münasebetinizi asla etkilemeyeceğini tekrar tekrar belirtmelisiniz.
Gerileme…
Birçok çocuk, anne ve babasının ayrılmasına ve boşanmasına,gelişimlerinde tamamladıkları bir basamağa geri dönerek reaksiyon gösterir.Tipik gerileme davranışları parmak emme,tutturmalar,anne ve babaya vurma,onlara çok düşkünlük gösterme ya da bir objeye tekrar bağlanmaktır.
Kendini tatmin etme…
Küçük yaşlardan itibaren çocuklar bedenlerini ve kendilerine haz veren şeyleri keşfetmeye başlarlar. Bu büyümenin ve cinselliklerini tanımanın doğal bir kesimidir. Gergin oldukları devirlerde bu ilgi daha da artabilir, dikkatlerini dağıtmaya çalışabilir ve onlarla daha fazla vakit geçirerek hislerini anlamaya çalışabilirsiniz.
Okul meseleleri…
Çocukların ayrılık yahut boşanmaya doğal bir reaksiyonları de saldırganlık ve okulda başarısızlıktır. Çocuklarınızın bu hisleri ile başa çıkmalarına yardımcı olabildiğiniz ölçüde onların okul hayatları ve arkadaşları ile bağları Problemsiz sürecektir.
Fizikî sıkıntılar…
Birtakım çocuklar gerilim altına girdikleri vakit mide, baş. göğüs ağrıları ve kramplar üzere fizikî meseleler yaşayarak reaksiyon verirler.Çocuklar bu tıp reaksiyonları,duygularını rahatça söz etme imkanı bulamadıkları vakitlerde da verirler.Bu ağrı ve sızıların birden fazla gerçektir ve profesyonel bir takviye gerektirir.
Yeme problemleri…
Bu tıp sıkıntılara kızlarda erkeklerden daha sık rastlanmasına karşın tüm çocukların yemek alışkanlıklarındaki değişiklikler ciddiye alınmalıdır.
Çocukların ayrılma ve boşanmaya gösterdikleri reaksiyon büyük ölçüde anne ve babanın reaksiyonlarına bağlıdır. Boşanmanın akabinde anne ve baba hayatlarını tertibe koyabildikleri ölçüde çocuklar sakinleşecektir. Gerilime kendilerini teslim edip, çocuklara da yansıttıkları sürece, çocukların ahenk sağlaması yavaş ve güç olacaktır.
Boşanma ile ilgili hislerinizi çocuklarınızdan saklamanıza gerek yoktur. Şayet daima mutsuz ve öfkeli görünürseniz çocuklarınız bundan keder duyacaklardır. Açıklamalarınız hisleriniz üzerine odaklanmalı ve mümkün olduğu kadar olumlu bir cümle ile son bulmalıdır.
Şayet çocuğunuz mutsuz görünüyorsa, bunu çabucak boşanma ya da siz yahut öteki ebeveynin yaptığı, ya da yapmadığı bir şeyle ilgili olduğu olduğu sonucuna varmayın. Meselelere bu türlü bakarsanız çocuğunuzun ne hissettiğini anlayamazsınız.
Çocuklar boşanmış anne-baba ortasında geçen tartışmalara dolaylı dolaysız şahit olmamalıdırlar. Anne babadan her ikisi de geri adım atabilmeli ve uzlaşmaya razı olabilmelidir.
Eski eşiniz çocuklarınıza bakmayı muhakkak reddetmediği sürece, fikir ayrılıklarınızın çocuklarınızı ondan uzak tutmasına müsaade vermeyin. Hem annesiyle, hem de babasıyla kuvvetli sevgi bağları oluşturmuş bir çocuk geleceğe en güzel biçimde hazırlanır.
Çocuklarınızı, kimle yaşıyor olursa olsunlar, sevginizin değişmezliğine ikna edin. Öbür tarafı tercih ettiği, onu daha çok sevdiği üzere sitemler, onun sizi kaybetme korkusunu kamçılayabilir.
Çocuklar ayrılık ve boşanma sürecinde çok fazla değişim yaşarlar. Değişimin sarsıcılığını azaltmak için günlük alışkanlıklarını pek değiştirmeden muhafazaya çalışın.
Başka yaşayan anne-babalar, çocuklar için makul ve dengeli kurallar koymaya çalışırsa, çocuklar çelişkiye düşmezler.
Hiçbir boşanma hiçbir vakit birbirine benzemez; zira iki aile asla emsal değildir. Çocukların birden fazla anne-babalarının boşanmasına alışabilir ve alışacaktır. Çocuklar çoğunlukla şaşılacak derecede güçlüdürler. Bazen anne ile baba ortasında boşanmadan sonra daha yakın bağlar kurulabilir. Vakitle çocukların birden fazla boşanmanın getirdiği değişimi kabullenmeyi öğrenecektir.
Bu süreçte, çocuklarımızın ruhsal durumunu ve davranışlarını gözlemleyerek ruhsal dayanak ihtiyacı belirlenebilir.
