Anksiyete (kaygı) bozukluğu hk.

Tasa Nedir?

Anksiyete çabucak her insan tarafından vakit zaman yaşanılan bir histir. Maksadı hayatın uyumlu ve istikrarlı sürmesini sağlamaktır. Tehlikeli, bilinmeyen yeni uyaranlardan organizmayı korumak için bu uyaranlarla başa çıkmak, karşı çıkmak ya da o uyarandan kaç-maktır.İnsanın ferdî ve toplumsal ahengi ve ömrünün muvaffakiyet çizgisini sürdürmek için muhakkak seviyede telaş gereklidir. Tasa ömrün devamı ve ahenk davranışının gelişmesi için gerekli olsa da bazen ömrü olumsuz etkileyen noktalara ulaşır.

Türkçede telaş, bunaltı, tasa üzere sözcüklerle açıklanabilir. Özetle hayatı tehdit eden ya da tehdit formunda algılanan rahatsız edici bir tasa ve endişe duygu-sudur. “Kaygı” sözcüğü içerisinde, fobilerin (yükseklik, asansör, böcekler ya da uçak üzere muhakkak şeyler ya da durumlardan korkma), panik atakların (insan­ların ölmek üzereymiş ya da aklını kaybetmek üzereymiş gibi his­settiği ağır korku hissi), travma sonrası gerilim bozukluğunun, (yüksek seviyede kasvet ile birlikte müthiş travma anılarının tek­rar hatırlanması) obsesif kompulsif bozukluğunun (bazı şeyleri de­vamlı yapmak ya da düşünmek) ve genel-leşmiş korku bozukluğu­nun da (çoğu vakit yaşanan telaş ve telaş hali) bulunduğu bir dizi rahatsızlığı tanımlar.

Tasanın Nedenleri Nelerdir?

Biyolojik kuram: Adrenalin-noradrenalin, kafein, karbondioksit, serotonin üzere hudut iletim eserlerinin azlığı yahut çokluğu suçlanmaktadır.

Psiko-dinamik kuram: Erken bebeklik korkusu; çaresizlik, doyum sağlayamama tasasıdır. Erken çocukluk (seperasyon-ayrılık) telaşı; anneyi kaybetme yahut kaybolma korkusuna bağlı olarak karşımıza çıkar.

Öğrenme kuramı: İnsan bebeklikten itibaren ebeveyni taklit ederek birtakım davranış ve reaksiyonları öğrenir. Tasa şartlı bir yansıdır.

Bilişsel kuram: Tasanın nedeni olayların kendisi değil kişinin beklentileri, olayları nasıl ve ne biçimde algılayıp yorumladığıdır. Olumsuz otomatik kanılar ve rahatsız edici kesin niyet ve yargılar vardır. Bunlar yaşanan küçük bir olumsuz olayda devreye girerek kaygı-yı tetikler.

Varoluşçu kuram: İnsan doğduğunun yaşadığının ve öleceğinin farkında olan ve farkında olduğunun da farkında olan tek canlıdır. Bu ise her olayı kaybetme ve mevtle bağlantılı olarak değerlendirmesine yol açar. Sonuç olarak telaş duyar.

Telaşta Temel Niyet Nedir?

Derde bir biçimde TEHLİKEDE ya da TEH­DİT ALTINDA, KOLAY İNCİNEBİLİR olduğumuz algısı eşlik eder. Tehdit ya da tehlike fizikî, akli ya da toplumsal olabilir. Fizik­sel bir tehdit bedensel olarak ziyan göreceği-nize inandığınız za­man ortaya çıkar (örneğin; köpek ısırması, kalp krizi, dayak ye­mek). Toplumsal bir tehdit, reddedileceğinize, aşağılanacağınıza, uta­nacağınıza ya da küçümseneceğinize inandığınız vakit ortaya çı­kar. Akli bir tehdit ise aklınızı kaçıracağınız ya da delireceğiniz konusunda bir şeyler sizi endişelendirdiğinde ortaya çıkar.

Korkuda olaylara ve olgulara içerdikleri tehlikeyle orantısız, uygunsuz ve abartılmış cevaplar verilir.

Korkulu fikirler geleceğe yöneliktir ve genelde felaketi öngörür. Korkulu niyetler “Ya ….” halinde başlayıp facia ile biter. Telaşlı fikirler tıpkı vakitte sıklıkla, tehlikeyle ilgili zihinsel imajları de içerir. Örneğin, kalabalık karşısında ko­nuşma korkusu olan bir adam konuşmadan evvel, “Ya hazırladı­ğım notları unutur-sam?”, “Ya sözleri birbirine karıştırırsam?” “Ya insan-lar benim bir aptal olduğumu ve ne dediğimi bilmediği­mi düşünürlerse?”diye düşünür. Kendini kalabalık karşısında do­na kalmış bir halde hayal edebilir. Bu fikirlerin hepsi gele­cek hakkındadır ve çok makûs bir sonuç öngörür.