Artık bağımlılık kavramını içki, sigara, uyuşturucu bağımlılığı gibi maddelerin yanısıra bazı tavırlar için de kullanıyoruz. İş, alışveriş, spor bağımlısı gibi. Peki kimler alışveriş bağımlısıdır ve alışveriş bağımlılığı şahısta ne cins meselelere yol açar? Nöroloji Uzmanı Dr. Mehmet Yavuz mevzuyla alakalı açıklamalarda bulundu.
Alışveriş bağımlısı kimdir?
Bütçemizin elverdiği miktarda giyim, eşya, gıda gibi lüzumlarımızı karşılamak için yaptığımız alışveriş, yeis, kasvet, yalnızlık gibi duyguların giderilmesi için yapılıyorsa ve bu negatif duyguları gidermek için her seferinde alışverişe müracaat etiliyorsa bağımlılık mevzubahisi demektir. En ehemmiyetli göstergesi şahsın gereksinimi olmadığı ve aldığı mahsulleri kullanmadığı halde kendine mani olamayarak alışveriş yapmaya devam etmesidir.
Alışveriş bağımlılığı şahısta ne cins meselelere yol açabilir?
Alışveriş bağımlılığı; öbür bağımlılıklarda olduğu gibi, meseleyi yaşayan bireye ve yakınlarına ekonomik ve psikolojik açıdan çok güç zamanlar yaşatabilecek ehemmiyetli bir meseledir. Markaların pazarlama taktikleri ve medyanın reklam sektörünce kullanımı büyüdükçe alışveriş bağımlılarının rakamı da çoğalmaktadır. Herşey mutlu mesut giderken reel problemler, gereksinimler ve hasılatımız arasındaki balansın bozulduğu zamanlarda ortaya çıkar. Tüketmelerimizi hakimiyet edemediğimizde, yakın etrafımızdan satın aldıklarımızı, tüketme ölçümüzü gizlemeye başladığımızda ve kredi kartları borçlarını ödeyemediğimizde risk sinyalleri çalmaktadır. Alışveriş için yapılan tüketmeler suratından aile ve etraf ile meseleler yaşanmaya başlar.
Sebebi nedir?
Reelinde tüm bağımlılıkların ortak bir paydası vardır. Bağımlı şahıslar maddeleri, duygusal boşluklarını doldurma şekli ve yüzleşmekte güçlük sürükledikleri yanlarından saklanacak bir perde gibi kullanırlar. Alışveriş bağımlılığında da, şahıslar satın alma tavrıyla bu duyguları yaratırlar. Alışveriş bağımlısı çoğunlukla gelişigüzel alışveriş yapar. Alışveriş sırasında şahıs mutlu, güçlü, yeterli ve hafiflemiş hissetse de, sonrasında yoğun olarak kabahatlilik ve kendine agresiflik dinler. Kendine verilen laflar kısa müddette bozulur ve döngü kendini daha da borçlandırarak sürdürür. Yinelenen süreçlerde satın alınanların verdiği kısa süreli iyilik duygusunun yerini alan kabahatlilik, zamanla çoğalarak bunalıma neden olabilir. Ayrıca alışveriş bağımlılığı bunalımın yanı gizeme, anksiyete bozuklukları, içki, madde bağımlılığı, yeme bozuklukları gibi bazı ruhsal hastalıklarla beraber de görülebilir.
Alışveriş bağımlılığı yalnızca bayanlarda mı görülür?
Alışveriş bağımlılığı bayanlarda daha sık görülmekle beraber erkeklerde de yaşanmaktadır. Sebebi bütün olarak öğrenilmiyor. Ancak araştırmalar bu şahısların genellikle benlik bedellerinin düşük olduğunu gösteriyor; bu sebeple giyim ve mücevher en çok satın alınan şeyler olup, bunlar dış dünya tarafından en çok dikkat toplayan objelerdir. Kadınlar daha çok elbise, parfüm ve mücevher, erkekler ise elektronik, araba ya da nalbur satın alırlar.
Alışveriş bağımlılığının rehabilitasyon edilmesi
Bağımlılığın temel prensipleri, alışveriş bağımlılığı rehabilitasyonu için de geçerlidir. Hadisenin farkında olmak, karar vermek, eyleme geçmek gerekiyor. Alışveriş bağımlılığından kurtulmak için psikolojik destek, fertsel ve gurup rehabilitasyon, aile ve dost yardımı oldukça ehemmiyetlidir. Bunun yanısıra alınabilecek şahsi ihtiyatlar şunlardır:
Şayet böyle bir bağımlılığınız olduğunu düşünüyorsanız daha çok nakit para ile alışveriş yapmaya yönelin, böylece ödeyemeyeceğinizin üzerinde kredi tüketmemiş olursunuz.
Bir alışveriş listesi yapın ve o listedekiler dışında birsey almamaya özen gösterin.
Alışverişe yalnız çıkmamaya özen gösterin. Yanınızda sizi frenleyecek birilerinin olması oldukça ehemmiyetli.
Kendinizi makûs hissetiğiniz anlarda gevşemek için yürüyüşe çıkın veya egzersiz yapın.
Alışverişle alakalı alışkanlıklarınızı değiştirip yalnızca gereksiniminiz olan şeyleri alıp gereksinimi olmayan şeyleri almamak üzerine çalışma yapabilirsiniz.
Nöroloji Uzmanı Dr. Mehmet Yavuz
