Ses teli hastalıklarından korunmanın 10 yolu
Sağlık Yazıları

Ses teli hastalıklarından korunmanın 10 yolu

Ses tellerinde oluşan şikayetler pek çok sebebe bağlı olarak ortaya çıkabiliyor. Sesin makûs ve uygun olmayan koşullarda, özellikle de uzun süreli ve yüksek tonda kullanılmasından, kafa bölgesi ile boyunda asap komşuluğunda oluşan urlara kadar bir hayli faktör ses tellerinde geçici ya da kalıcı felçlere yol açabiliyor. Ses kısıklıkları ve yutma sırasında öksürük gibi ses teli felcine bağlı şikayetler ise “ses cerrahisi” ile rehabilitasyon edilebiliyor. Memorial Antalya Sağlık Kurumu Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Kısmı ’nden Prof. Dr. Mustafa Asım Şafak, ses teli hastalıkları ve rehabilitasyon usulleri ile ses tellerini gözetici teklifler hakkında bilgi verdi.

Ses telleri gırtlakta yer alan, sağ ve soldan çok ince bir cilt ile kaplanmış yumuşak doku ve adale lifleri kapsayan yaradılışlardır. Gırtlağın ve ses tellerinin işlevlerini idareyen çok uzun seyirli asap yapıları bulunur. Bu asap yapıları beyin sapından doğup, boyunda alta doğru göğüs kafesinin içine kadar iner ve büyük damarların etrafından gezip, tekerrür boyunda yukarıya çıkarak gırtlağa erişir. Asaplar bu uzun yolculuk süresince pek çok travmaya sarihtir.

SES TELİ HASARININ ÇOK FAZLA SEBEBİ OLABİLİR

Beyin sapını veya kafa bölgesini etkileyen muhtelif hastalıklar, boyunda asap komşuluğundaki urlar, göğüs kafesinin içindeki pek çok hastalık, asabın kendisine bağlı değişik hastalıkları vaziyetinde ses tellerinde geçici veya kalıcı felçler oluşabilir.

Ses tellerinde görülen meselelerin bir sebebi de tiroit bezlerine komşuluğu olduğu için tiroit cerrahisine bağlı travmalardır.

SES TELİ REHABİLİTASYONU

Ses tellerinin felçleri ses cerrahisi tekniğiyle rehabilite edilebilmektedir. Ses teli felcine bağlı meselelerde, ses telinin yine çalışır hale getirilmesinden çok oluşan şikayetin kısmen düzenlenmesine müteveccih cerrahi teşebbüsler yapılmaktadır. Misalin; ses teli felci neticesinde yanda sabit kalan ve ses çıkarma veya yutkunma sırasında orta hatta doğru hareket edemeyen ses teli, orta hatta sabit hale getirilebilmektedir. Mesele, her iki ses telinin birden orta hatta sabit halde felçli kalmasına neden olan bir hastalıksa, soluk darlığı bir meseleyi yaşanmakta ve vaka, ses kısıklığının önüne geçmektedir. Bu vaziyette ses tellerinden biri yana çekilerek, yanda sabit halde kalmasını sağlayan cerrahi teşebbüsler gerekir. Böylece soluk darlığı düzenlenir ancak birliktesi bir ölçü ses kısıklığı oluşur.

HAYKIRARAK KONUŞMAK SESİ BOZUYOR 

Haykırarak konuşmak ve haykırmayı alışkanlık haline getirmek, mide-gırtlak reflüsü, ses tellerinin irritasyonu veya enfeksiyonları ile gırtlak kanserleri, ses şahsiyetinde bozulma gibi pek çok değişik şikayete yol açmaktadır.

Enfeksiyon vaziyetlerinde ses kısıklığıyla beraber, soluk darlığı, yutma eforluğu ve yüksek ateş gibi çok daha ehemmiyetli şikayetler de görülebilir.

SESİNİZ İNCE YADA KALINSA…

Ses telleri, çıkarılan sesin ince veya kalınlığını ayarlayacak biçimde uzayıp incelme ya da kısalıp kalınlaşma gibi işlevlere sahiptir. Ergenlik çağına geldiği sesi kalınlaşmayan oğullar olduğu gibi sesini kalın bulan bayanlar da olabilir. Bu vaziyette hastalar sesinin daha kalın ya da ince olmasını isteyebilir. Bu vaziyette, ince ya da kalın ses çıkaracak biçimde cerrahi teşebbüsler yapılabilmektedir. Ses teli cerrahisine; ses tellerinde polip veya kist yaradılışı, yaşlılık sebebiyle ses tellerinin rahatlaması, kronik ödemlere bağlı kabarıklıklar, ses tellerindeki yarık veya kanserler gibi meselelerde müracaat etilmektedir.

GIRTLAK İSKELETİNİN BİÇİMİ DEĞİŞEBİLİYOR

Ses cerrahisinde hastalığın tanımına göre pek çok değişik cerrahi teknik kullanılmaktadır. Bunlar arasında ses tellerinin etrafına farklı materyallerin enjeksiyonları, bir kısım gırtlak kıkırdaklarının çıkarılması, muhtelif dikiş teknikleriyle bazı kıkırdakların yerlerinin değiştirilmesi, gırtlak iskeletinin biçiminin ve pozisyonlarının değişikleştirilmesi, bu emellerle de bir ekip takmaların kullanılması gerekebilmektedir.

Bunun için de sesin doğru kullanımı ve günlük yaşam alışkanlıklarında bazı farklılıklar önerilmektedir.

Bunlar;

1. Yeterli ölçüde akışkan almaya özen gösterilmelidir.

2. Soğuk ve asitli meşrubatlar muhtemel olduğunda az harcanmalıdır.

3. Dumanlı ve tozlu etraflardan sakınılmalıdır.

4. Tütün mahsulleri kullanılmamalıdır.

5. Geniz arınma hareketi muhtemel olduğunca yapılmamalıdır.

6. Uzun zaman konuşulması gerekiyorsa boğazı ara gizeme nemlendirecek biçimde akışkan harcanmalıdır.

7. Yüksek sesle konuşmaktan, haykırmaktan sakınılmalıdır.

8. Şarkı söylemek için nam eğitimi alınmalıdır.

9. Gırtlağın ve diyaframın uygun kullanımlarına dikkat edilmelidir.

10. Ses ile alakalı şikayetler göz arkasını edilmemeli, zaman geçmeden uzmana müracaat etilmelidir.

 

.