Serebral palsi (SP) çocukluk çağında görülen, dünyada ve ülkemizde de sıklığı hiç azımsanmayacak derecede çok olan nörolojik bir sıkıntıdır. Serebral palsi olan olaylarda gördüğümüz beyin hasarı sonucunda istemli kas hareketleri ve uyumunda bozukluk görebilmekteyiz. Serebral palside gelişmekte olan beyni (0-3 yaş) etkileyen birtakım risk faktörleri ile birlikte hasar meydana gelmekte fakat bu durum ilerleyici olmamaktadır. Duruş ve hareket bozukluklarının yanı sıra epilepsi, zeka geriliği, kalça çıkığı, konuşma ve işitme meşakkatleri, öğrenme zahmetleri, algılama sorunları, ağız ve diş sıkıntıları, günlük hayat aktivitelerinde bağımsız olabilme maharetlerinin etkilenmesi sorunları görülmektedir.
Serebral Palsi Risk Faktörleri
Prenatal (Doğum öncesi) Devir Faktörler
En çok patolojilerin yer aldığı kümedir. Faktörlere değinecek olursak genetik düşünceler, annenin geçirdiği enfeksiyonlar, kullanılan ilaç, alkol, sigara ve uyuşturucu üzere zararlılar, radyasyona maruz kalma, kanamalar, çoğul gebelik, olumsuz çevresel kurallar serebral palside neden olan %70 nedenler sayılabilmektedir.
Perinatal (Doğum sırası) Devir Faktörler
Erken doğum (prematüre doğum), güç doğum, düşük doğum yükü, beynin oksijensiz kalması üzere nedenler sayılabilir.
Postnatal (Doğum sonrası) Devir Faktörler
Beynin oksijensiz kalması, enfeksiyonlar, teneffüs meşakkatleri, geçirilen nöbetler,travmalar, sarılık öyküsü üzere riskler sayılabilir.
Serebral Palsinin Sınıflandırılması
Serebral Palsi rahatsızlığı, beyinde meydana gelen hasar ve hasarlı bölgenin etkilenimine bağlı olarak çeşitli tiplere ayrılmaktadır. Bu
etkilenim kas tonusunun değişkenliği ve bedende oluşan hareket paterninin cinsine nazaran farklılıklar göstermektedir.
1. Spastik tip serebral palsi
Kol ve bacak kaslarında tonus artışı, gövdede ise tonuysa azalma görülür. Bu biçim çocuklarda güç ve yavaş hareket edebilme
paternleri izlenir ve kas kuvvet dengesizliklerine bağlı olarak duruşta ve yürümede bozukluklar ve birçok eklem deformasyonları
gözlenir.
2. Hipotonik tip serebral palsi
Bu stil çocuklarda ise kasların tonusunda azalma izlenir, istemli hareketler azalmıştır ve buna bağlı olarak gövdede yığılma
tepkileri, zayıf baş denetimi, yerçekimine karşı harekette zorluklar ve eklemleri hipermobil ( olağanın üzerinde artmış eklem açıklığı)
olmaktadır.
3. Diskinetik tip serebral palsi
Bu tip serebral palside ise gövde ve kollar bacaklarda istemsiz hareketler, kasların ko-kontraksiyonunda yetersizlikler, değişkenlik
gösteren kas tonusu, daha çok kendilerini düzeltme tepkileri zayıf ve stabilizasyon sağlaması sıkıntı bir kümedir.
4. Ataksik tip serebral palsi
Bu çeşit çocuklarda ise uyum ve istikrarın bozulması tablosu hakim, genel bir instabilite, dismetri üzere belirtiler görülür.
Genelde bu tablo oluşmadan evvel çocuk birinci yıllarında hipotoniktir ve ikinci yılıyla birlikte ataksik tip serebral palsi gelişir.
5. Miks (karışık) tip serebral palsi
Bu tip serebral palside ise spastiste (kas tonusu artışı), ataksik yahut diskinezi ile birlikte görülür.
Serebral Palsi Tedavi
Serebral Palsi tedavisi bir takım çalışması işidir. Serebral Palsi rehabilitasyonu uzun soluklu bir yoldur ve aileye sunulacak gerçek yaklaşım ve yönlendirmeler bu süreci sağlıklı kılacaktır. Bu grup içerisinde çocuk nöroloji uzmanı (çocuğun teşhisini koyma ve gelişimini takip etme) çocuk ortopedisti (var olan ortopedik sorunları takip etme ve oluşabilecek kısıtlılıklar için tedbir alma), çocuk fizyoterapisti (uygun fizyoterapi ve rehabilitasyon programını oluşturmak ve aileye meskende yapabilecekleri konusunda gerekli yönlendirmeleri yapmak ve eğitimi vermek konusunda),çocuk psikiyatristi, klinik psikolog, iş-uğraşı terapisti, özel eğitim alan öğretmeni, lisan ve konuşma terapisti, diş tabibi ve aile vazife alırlar. Bu takım içerisinde ailenin dahil edilmesi çok kıymetli bir noktadır. Zira çocukla anne ve babanın kuracağı bağlantı ve ailenin vereceği sevgi ve bakım önceliklidir.
