Özel Öğrenme Zahmeti

Özel Öğrenme Zahmeti

Özel öğrenme zahmeti; bireyin zekasının olağan ve ya olağanın üstünde olmasına karşın okumada, yazmada, söylenenleri yorumlamada, matematiksel süreçlerde, irtibat kurma üzere alanlarda yaşıtlarından beklenen düzeyin altında davranışlar göstermesi durumudur.

Özel öğrenme zahmeti teşhisinin konmasının ön şartı çocuğun olağan ya da olağanın üstünde olmasıdır. Zeka geriliği olan çocukların yaşadığı öğrenme zorlukları özel öğrenme zahmeti değildir.

Özel öğrenme zahmetinin üç alt başlığı vardır:

1. Disleksi(okuma bozukluğu): Disleksi kısaca okuma zahmeti olarak tanımlanır. Disleksi tanısı olan çocuklar sesler, harfler ve sözler ortasındaki alakayı kurmada ve anlamada zorlanırlar. Bu durum da okumayı öğrenmelerinde ve okuduklarını anlamalarında zorluk yaşamalarına neden olur. Disleksi teşhisli çocuklarda yavaş ve heceleyerek okuma gözlemlenir.

2. Disgrafi (yazma bozukluğu): Disgrafi kısaca yazma bozukluğu olarak tanımlanır. Disgrafi teşhisli çocuklarda yazı yazmada kimi harfleri(p-g,b-d,g-h..) karıştırma, heceleri eksik yazma, yazarken hecelerin yerini değiştirme, noktalama işaretlerini kullanmama ve ya yanlış kullanma durumları gözlemlenir.

3. Diskalkuli: Diskalkuli kışça matematikte öğrenme zahmeti olarak tanımlanır. Diskalkuli teşhisli çocuklarda bellek, sıralama üzere maharetlerde zorluk çekildiği gözlemlenir. Matematiksel süreçlerde toplama(+) işareti ile çarpma(x) işaretleri karıştırılır. Saat okuma, taraf bilgisi, sağ sol kavramlarını öğrenmede ve fonksiyonel kullanmakta zorlanırlar.

Özel öğrenme zahmeti teşhisli çocuklar bu üç alt basamaktan rastgele birinden tanılanmış olabileceği üzere tıpkı anda birden fazla özel öğrenme zahmetinden etkilenmiş olabilir. Özel öğrenme zahmeti olan çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite, tasa ve anksiyete bozukluğu, uyum zorluğu, lisan sorunları üzere yan güçlüklerde gözlemlenebilir.

Özel öğrenme zahmeti tanısı çocuğun okul öğretmeni ve ebeveynlerinin yaşıtlarından farklı akademik ve toplumsal özellikler gösterdiğini gözlemlemesiyle çocuk psikiyatristi, klinik psikolog üzere uzman bireylerin yaptığı testler sonucu konur. Özel öğrenme zahmeti kuşkusu taşıyan çocuklardaki belirtileri şu halde sıralayabiliriz:

• Konuşmaya geç başlama

• Sözleri söylemde yanlışlıklar yapma

• Sözcüklerdeki harflerin yerini değiştirme(köpek-pökek)

• Sıklıkla devrik cümleler kurarak konuşma

• Sağını solunu karıştırma(ayakkabılarını zıt giyme)

• Bağcık bağlama, top tutma, top atma, topa vurma, bisiklete binme üzere maharetlerde zorluk yaşama

• Ritmik saymayı öğrenmede zorluk çekme

• Zıt kavramları anlamlandırmada renkleri öğrenmede zorluk çekme

• Haftanın günlerini, ayları, sayıları, alfabeyi sırasıyla saymada zorlanma

• Hudut alan boyamada zorluk çekme

• Dikkat dağınıklığı/eksikliği

• Birtakım sayı ve sayıları aykırı yazma/karıştırma(b-d,m-n,2-5,d-t,g-y,3,7)

• Sözel yönergeleri takip etmede zorluk çekme

• Okumayı sıkıntı ve geç öğrenme

• Heceleri zıt okuma(ve-ev, çok-koç)

• Okurken ve yazarken hece ve ya satır atlama

• Söz sonlarını uydurarak okuma

• Okumaktan hoşlanmama ve oburunun okuduğunu daha âlâ manaya

• Okuduğu metnin özetini çıkarmada zorluk çekme

• Nahoş ve okunaksız yazma

• Noktalama işaretlerini kullanmama ve ya yanlış kullanma

• Matematiksel süreçlerde yanlışlar yapma

• Süreçlerde çarpma(x) işareti ile toplama(+) işaretini karıştırma

• Analog saat okumada zorluk çekme

• Mantık yürütmede ve muhakeme maharetinde zorluk çekme

Özel öğrenme zahmetinin en kıymetli tedavisi eğitimdir. Özel öğrenme zahmeti olan çocukların eksiklik hissedilen ve tanılanan alanlarına yönelik kesinlikle özel eğitimle desteklenmelidir. Özel öğrenme zahmeti teşhisli çocukların ferdî özellikleri ön planda tutularak öğrenme ve ilgi taraflarının zahmeti olduğu alanlara yönelik eğitim teknikleri kullanılmalıdır. Dikkat ve bellek düzeylerini geliştirici çalışmalar yapılmalıdır. Kavram ve düşünme hünerlerinin , okuma yazma hünerlerinin geliştirilmesi için kişisel ve ya küme ortamında çocuğa uygun çalışmalar yapılmalıdır.