Bayan ve Erkek münasebeti
Cinsellik, erkek ve bayan ortasında olan temel istek ve isteklere dayanan dürtü ve hislerdir (WHO, 2015). İnsan varolduğu günden itibaren varoluşunu sürdürmek, jenerasyonunu artırmak için içgüdüsel olarak bu hisleri yaşamakla kodlanmıştır. Bu hisleri yaşayan bireyler toplumsal etrafları biçimlendikçe daha kompleks hisler geliştirmeye başlamışlar, örneğin aşk, flört üzere. Meğer ki insanların birinci temel dürtüleri cinsellik ve üremeydi. Kademe basamak toplumsal faktörler, dinler ortaya çıktıkça beşerler toplumsal normlara nazaran biçimlendikçe sahiplenme, aile kurma, anne-baba olma, eş, sevgili, nişanlı olmak üzere çok farklı sıfatlara sahip olmaya başladılar. Toplumsal normlar farklı manalar kazanmaya başladıkça şahıslar farklı hisler geliştirmişler; bunlardan biri de kıskançlık duygusudur. Bireyler münasebete başlamadan evvel bilinçaltında bir çok beklentileri olsa da bunlardan en kıymetlisi sevilmek isteğidir. Bu ruhsal ve toplumsal ihtiyaçtır. Şahıslar okudukları kitaplardan, baktıkları dizilerden, sinemalardan, etraflarından duydukları kıssalardan ülkü bir aşk yaşayacaklarının hayalini kurmayı öğrenmişler. Meğer ‘ideal Aşk’tan çıkardıkları mana bilinçaltında kendilerine koşulsuz-şartsız aşık bir şahsa sahip olma dürtüsüdür. Bu ruhsal olarak kuvvetli hayat deneyimine sahip ve çocukluktan sevgiye aç olan şahıslar ortasında görülebileceği üzere, üstte not ettiğimiz toplumsal beklentilerle de alakalı olabiliyor.
Kıskançlık
Bu sebeplerden kıskançlık duygusu doğar. Şahıslar kıskançlık hissini aşkın ayrılmaz bir modülü olarak düşünselerde aslında büsbütün farklı bir histir. Bireylerin beyinlerinde oluşturdukları farklı niyetlerin sonucu olarak ortaya çıkan ‘kıskançlık’ duygusu ne kadar seversen o kadar kıskanırsın mantığına nazaran toplumsal olarak çerçevelenmiştir. Yani kişi ne kadar çok kıskanılırsa o kadar çok sevildiğini düşünür, ya da ne kadar kıskanırsa o kadar çok seviyordur hissine kapılır. Ve sonuç olarak bilinçaltında yatan ‘eşsiz aşk konsepti’ kıskançlıkla eşleştirilir. Meğer tahlilime nazaran kıskançlık:
-
Kıskançlık karşı tarafın özgüven sorunu olarak ortaya çıkan bir durumdur. Kişi kendine ve partnerine ne kadar güvense de, partnerinin ondan diğerine ‘güzelmiş, güzelmiş, akıllıymış, uyanıkmış ve s….. bir çok örnek verilebilir’ – demesini, yahut aklından geçirmesine reaksiyon verir, zira her birey partneri için ‘süper star’ olmak istiyordur. Bu genelde naif hislerdir ve bağa başlayan bireylerin kıskançlıktan beklentisi budur. Kişi partnerinin ona ne kadar bedel verdiğini hisseder ve çizgiler aşılmadıkça bir çok kişi bu durumdan zevk alır. Bu durum genelde bilinçaltında yatan Epik aşkın göstergesi olarak toplumsal olarak kabul edilmiştir.
Not: Bu durum daima partnerini diğerleriyle kıyaslayarak küçük düşürme durumuyla alakalı değildir.
-
Partnerinin ondan evvelki hayatındaki münasebetleri hakkında fazla bilgi ve ayrıntılara sahip ve ya tam bilakis ve bu yüzden kişi her vakit için potansiyel tehlike olabilme ihtimalini göz önünde bulunduruyordur.
-
Bağlarında sıhhatsiz giden bir durum vardır ve münasebet durumları askıdadır, kişi ortada 3.şahsın olduğundan şüphelenmeye başlayabilir
-
Bağlantılarını sıhhatsiz duruma getirmiştir kendisi, ihanet yahut flörtler yapıyordur, ben yapıyorsam sanki karşı tarafta mı bunu bana yapıyor kanısı kişini terk etmez. Burada bilinçaltında yatan his kişinin vicdanıdır, ihanet etmesine karşın partnerine karşı hisleri vardır ve daima yaptığı şeyin yanlış olduğunu algılar, lakin bir daha tıpkı şeyi yapmaktan kendini alı koymak konusu ise tartışılır.
-
Othello Sendromu – Paranoya – ortada hiç bir sebep yokken kişinin karşı tarafı ihanetle suçlaması
Othello sendromu
(Delüzyonel kıskançlık; patolojik kıskançlık)
Kişi hiç bir gerçek sebep ve ispat olmaksızın partnerinin onu aldattığını, ona ihanet ettiğini düşünmesi, ve sonuç olarak toplumsal olarak kabul görmeyen ve olağandışı davranışlar sergilemesi durumudur. Bu aşağıdaki birtakım örnekleri içerir:
-
Parterini daima diğerlerine bakıyor mu diye takip etmek
-
Partnerinin davranışlarını daima sorgulamak
-
Partnerinin telefonunu daima denetim etmek, gelen aramaları, iletileri, yanlış olsa dahil sorgulamak
-
Toplumsal medya kullanmaya müsaade vermemek
-
Nerede olduğunu, ne yaptığını, kiminle olduğunu çapraz sorgularmış üzere sorgulamak ve palavrasını ortaya çıkarmağa çalışmak için uğraş vermek
-
Konut dışında bir hayatının olmasını engellemek
-
Parterinin bu durumdan kurtulmak için yaptığı her davranışını (boşanma, meskeni terk etme ve s.) ihanet olarak pahalandırmak ve onu ihanetle suçlamak
-
Partnere karşı sözel ve fizikî şiddet uygulama.
-
Partnerini kıskançlığına sebep olduğu için suçlamak
-
Patolojik kıskançlık davranış sergilediğini kabullenmeme
-
Diğerlerine ve kendine ziyan vermekle tehdit etmek
Takıntılı ‘Othello’ sendromunda kıskançlıkla ilgili telaşlar kişiyi terk etmezken, onu daima parterini denetim etmeye iterken, özgürlüğünü sınırlarken, delüzyonel kıskançlıkta kişi partnerinin davranışlarından yahut sebepsiz olarak sonuçlar çıkarır, örneğin partnerinin ona cinsel performansını düşürmesi için karışım içirdiğini düşünebilir, sevgiliyle rahat vakit geçirebilmesi için. Yahut partnerinin diğerinden cinsel yolla bulaşan bir mikrop kaptığını ve o mikrobun ona bulaştığını düşünebilir. Her iki sendrom bir arada görülebileceği üzere, tek tek de görülebiliyor.
Rahatsızlık ruhsal, toplumsal ve kişilikle ilgili sebeplerden ortaya çıkabilir. Erkek hastalarda genelde cinsellikle ilgili güçlü doyumsuzluk ve ihanet bu durumu tetiklerken, bayanlarda güçlü duygusal doyumsuzluk ve duygusal ihanetler bu durumu tetikleyebiliyor. Ayrıyeten alkol, amfetamin, ve kokain kullanımı bu rahatsızlığı tetikleyebiliyor (Kingham , 2004; Shephard & Michael, 1961).
Tedavi
Rahatsızlık psikiyatrik ilaçlarla (anti-psikotik ve anti-depresan) tedavi edilirken, yanında psikoterapi alınması gerekir. Psikoterapi şahsa ve partnerine psiko-eğitim vermek, davranışsal ve ya bilişsel davranışsal terapi yapmak, aile, çift terapisi, ferdi terapi ve s biçimde uygulanmalıdır.
Durum çok önemli rahatsızlık olduğu için hastanın diğerlerine ve kendine ziyan verme mümkünlüğü çok yüksektir. Bunun için profesyonel yardım alınması koşuldur.
Kaynakça
Kingham M., (2004). Aspects of morbid jelousy. Advances in Psychiatric Threatement 10(3): 207-215
Sexual and reproductive health: Defining sexual health”. WHO.int. World Health Organization. Retrieved 20 June 2015.
Shephard, Michael (1961). “Morbid Jealousy: Some clinical and social aspects of a psychiatric symptom”. Journal of Mental Science 107: 687–753.
