Hayatımızın her sürecinde olduğu üzere hastalıklar sürecinde de beslenmemiz hayli büyük kıymet taşımaktadır. Kanser hastaları bu süreçte hastalığı/tedaviyi anlamaya çalışırken beslenmeyi ihmal edebiliyorlar. Bu süreçte sağlıklı ve istikrarlı beslenme ile;
•Kendinizi daha uygun hissedip, güçlü ve enerjik olmanızı sağlar.
•Kilonuzun korunmasıyla bedeninizdeki besin öğelerinin ve kasların da korunması da sağlanıp tedaviden en az yan tesirin alınması sağlanır
•Enfeksiyon riskinin sağlıklı besinlerle en aza indirgenmesi sağlanır.
•İyileşme sürecinin daha süratli ve kolay olması sağlanır.
1. KANSER HASTALARI NASIL BESLENMELİ?
Beslenmenizi çeşitlendirmek, gereksiniminiz olan birçok besin öğesini (vitamin, mineral, karbonhidrat, yağ, protein) en istikrarlı halde karşılamanın temel kuralıdır.
Beslenmenin bağışıklık sistemi üzerine tesiri bulunmaktadır. E vitamini ve selenyum üzere antioksidanlar, A vitamini, D vitamini, çinko, linoleik asit ve omega-3 yağ asitleri üzere beslenme faktörleri bağışıklık sisteminin fonksiyonlarını düzenlemektedir.
Protein alımı arttırılmalı: Ameliyatlar, kemoterapi ve radyoterapi üzere süreçler nedeniyle ziyan gören hücreleri uygunlaştırmak ve enfeksiyondan korunmak için kanserli hastaların protein ihtiyacı daha fazladır. Kemoterapi sürecinde oluşan kansızlık için de bilhassa kırmızı et ve yumurta tüketimi büyük değer taşımaktadır.
Zerzevat ve meyve tüketimi: Günde 3 porsiyon meyve ve 2 porsiyon da zerzevat alınarak bedenin gereksinimi olan vitamin, mineral ve lif/posayı doğal yollarla karşılanmalı. Zerzevat ve meyvelerin mevsiminde tüketilip hormon içermemesine itina gösterilmeli.
Karbonhidratlar: Kompleks olarak alınmalı; Tam buğday ekmeği, tam tahıl makarnası, kahverengi pirinç, kuskus, arpa, yulaf, erişte ve kepek üzere tahıl eserlerinin bağışıklık sistemine katkısı olacaktır.
Günde en az 2 LT su: Kemoterapinin ziyanlı tesirlerini minimize etmek için bilhassa tedavi sırasında en az 2 litre su için.
Besleyici kıymeti olmayan yüksek şeker ve yağ içeren yiyeceklerden uzak durun.
Yağ: Diyette yüksek ölçüde yağ alınmasının bağışıklık sistemini bozduğu gösterilmiştir. Diyetle alınan doymuş yağların (margarin, iç yağlar vb.) alımının azaltılması bağışıklık sistemini güzelleştirmektedir. Ayrıyeten balıkta bulunan OMEGA- 3 yağ asitlerinin (DHA, EPA ve CLA) göğüs ve kalın bağırsak kanseri başta olmak üzere kimi kanserlerin görülme sıklığını azalttığı, birtakım kanser hücrelerini öldürdüğü ve bağışıklık sistemini uyardığı gösterilmiştir.
Şişmanlık, bağışıklık sistemi üzerine ziyanlı tesirleri olduğu bilinen kalp ve damar hastalığı riskini arttırmaktadır. Bu nedenle fazla kilo alınmamasına ihtimam gösterilmelidir.
Probiyotik olarak isimlendirilen kimi bakterileri içeren yoğurt ve kefir üzere süt eserlerinin bağışıklık sistemi üzerine faydalı tesirleri olduğu gösterilmiştir.
Buğday, mısır, domates, yer fıstığı, fasulye, muz, bezelye, mercimek, soya fasulyesi, mantar, pirinç ve patatesin içinde bulunan ve bedende aktivite gösteren lektin olarak isimlendirilen proteinler, bağışıklık sistemini uyarmakta, kanserin büyümesi için gerekli damarlanmanın gelişmesini önlemekte ve kanser hücresinin vefatına neden olabilmektedir. Bu özellikleri nedeni ile lektinler kansere karşı savaşta besinler içinde kıymetli yer tutmaktadır.
2. KANSER HASTALARI HANGİ BESİNLERİ TÜKETMEMELİ?
İçerisinde şeker bulunan her türlü yiyecek ve içecekten uzak durulmalı. (Tatlı içecekler, meyve suları, meşrubat, kola, şekerli besinler, şekerli yiyecekler) Beyaz ekmek, pastane eserleri ve fırın mamullerinden tüketilmemeli.
Fast food usulü yiyeceklerin yenmesi mutlaka yasaklanmalı.
Patates kızartması, mısır gevreği, makarna, çikolata da yenmemesi gerekenler ortasında.
Hazır çorba, krema, süt tozu, reçel, şurup, alkol ve her türlü tatlandırıcılar, meyve şurupları, üzere yiyecek ve içeceklerin kanser hastaları tarafından tüketilmemesi gerekenler ortasındadır.
3. KEMOTERAPİ SÜRECİNDE NASIL BESLENMELİ?
Şayet iştahınız azaldıysa;
– Acıkmamış olsanız bile kendinizi yemek yemeye zorlamalısınız.
– Az ölçüde sık sık yemelisiniz. Böylelikle daha çok besin almak kolaylaşacaktır.
– Ayaküstü yiyecekleri elinizin altında bulundurunuz, böylelikle canınız bir şey yemek istediği vakit kolay kolay ulaşabilirsiniz. Peynir ve kraker, meyve, yoğurt, muhallebi bunlardan bazılarıdır. Dışarı çıkarken yanınıza bisküvi, kraker ya da kuru üzüm üzere yiyecekler alınız.
– Kalorisi yüksek yeterli kaliteli protein içeren besinleri (yumurta, et, yoğurt, peynir, kuru fasulye, nohut, mercimek, barbunya üzere kurubaklagiller, esmer ekmek) seçmelisiniz.
– Bazen yiyeceklerin biçimini değiştirmek onları daha iştah açıcı yapar. Örneğin, taze meyveyi bütün olarak yemek sorun yaratıyorsa, meyveleri komposto, püre, hoşaf olarak yiyebilirsiniz. Sütlü tatlılara dövülmüş ceviz fındık eklerseniz hacim değişmez ancak güç ve protein bedeli artar. Süte ve/veya yoğurda bal pekmez katarak yiyebilirsiniz.
– Dondurma, yoğurt ve sütlü tatlılar üzere soğuk yiyecekleri yemeye çalışınız.
KEMOTERAPİDE İLAÇLARIN
Yan tesirleri artıran ve uzak durulması gereken besinler:
* Yağlı, acı, ekşi ve tatlı besinler -Sindirimi sıkıntı olan besinler (soğan, sarmısak, lahana, karnabahar, salatalık, bakla, kuru bakliyat, bezeyle, havuç, turp, fasulye gibi)
* Ekşi meyve ve sebzeler (domates, portakal, mandalina gibi)
* Baharat
* Bal
* Portakal suyu üzere asitli ve ekşi içecekler
* Çay, kahve
* Kola, gazoz üzere gazlı içecekler
* Kızartmalar
* Çok sıcak ve soğuk besinleri tüketmeyin
* Yapay unsur bulunduran besinlerden ve içecekler
* Çiğ sebze-meyveler
* Çok sıcak ve soğuk besinler
