COVID-19 hastalığının yaşlı bireyler ve ilave hastalığı olanlarda daha ağır izlediği artık öğrenilen bir hakikat. Özellikle bağışıklık sistemi baskılanmış olan hematolojik kanserli hastalar; uygulanan kemoterapinin tipi, hastalığın karmaşıklıkları ve eşlik eden hastalıkları sebebiyle COVID-19 hastalığına daha fazla tutulma tehlikeyi taşıyor.
Yakın zamanda kemoterapi almış ve COVID-19 PCR testi pozitif çıkan kanser hastalarında vefat oranının 30 gün içinde %30 ’lara vardığını belirten Türkiye İş Bankası grup firmaları arasında yer alan Bayındır Söğütözü Hastanesi Hematoloji ve Kemik İliği Transplantasyon Merkezi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ali Uğur Ural, bu sebeple hematolojik kanseri bulunanların ihtiyatlara çok daha fazla dikkat etmeleri gerektiğinin altını çiziyor.
Aralık 2019 ’dan itibaren yaşamımıza dahil olan COVID-19 ’un özellikle yaşlı bireylerde ve ilave hastalığı olanlarda daha ağır izlediği öğreniliyor. Tüm kanserlerin takribî %10 ’unu oluşturan ve korunma sistemi baskılanmış olan hematolojik kanserli hastalar, uygulanan kemoterapinin tipi, hastalığın karmaşıklıkları ve beraber bulunan hastalıkları sebebiyle COVİD-19 hastalığına daha fazla tutulma tehlikeyi taşıyor.
Dr. Ali Uğur Ural, “Hematolojik kanserli hadiseler COVID-19 ’u geçirdikleri halde, lenfosit alt gruplarındaki anormallikler sebebiyle semptomlardan 15 gün veya daha sonra dahi antikor pozitifliği kollanmıyor” diye konuştu.
KANSER REHABİLİTASYONLARI, COVID-19 REHABİLİTASYONUNU EFORLAŞTIRIYOR
Hematolojik kanserli hadiselere kemoterapi, radyoterapi, kastedilmiş rehabilitasyon veya immün rehabilitasyonlar uygulanmasının, COVID-19 hastalığının tesirlerini makûslaştırırken rehabilitasyonunu da eforlaştırdığını belirten Bayındır Söğütözü Hastanesi Hematoloji ve Kemik İliği Transplantasyon Merkezi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ali Uğur Ural, “İmmün sistemi baskılanmış olan lösemi ve lenfoma hastaları hipogammaglobulinemi, lenfopeni, nötropeni, steroid uygulanması, ileri yaş, beraber bulunan hastalıklar, sık transfüzyon, sağlık kurumu etrafında sık bulunmaları sebebiyle daha sık COVID-19 ’a tutuluyorlar” dedi.
Hematolojik kanserlerden kimileri hastalığın seyri itibariyle acil rehabilitasyon gerektirmezken kimileri hem acil hem de yüksek doz kemoterapi, yüksek doz radyoterapi ve hatta kök hücre nakli gerektirdiğini söyleyen Prof.
Ali Uğur Ural, “COVID-19 varlığında hematolojik kanserli hadiselerin idaresinde de bu sebeple problemler ortaya çıkıyor. Bunun yanında hematolojik kanserli tüm hastalar- özellikle akut lösemili ve kök hücre nakli adayı/nakil olanlar- maske kullanıp, şahsi hijyenine dikkat edip ve sosyal mesafeye hastalıkları sebebiyle uydukları için, COVID-19 krizine bakmaksızın gözetici önlemleri uyguluyorlar ve böylece COVID-19 ’a tutulma tehlikelerini kendileri düşürüyorlar. Ancak COVID-19 ve karmaşıklıklarının rehabilitasyonu ile beraber hematolojik kanserli hastalarda özellikle küratif kalitede rehabilitasyonlar balanslı olarak uygulanmalıdır” dedi.
AŞI BULUNANA KADAR DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Prof. Dr. Ali Uğur Ural, COVID-19 ’a karşı tesirli aşı bulunana kadar, hematolojik kanser hastaları açısından en uygun yaklaşımları şu biçimde sıraladı:
– Ateş yüksekliği, solunum kasveti, öksürük gibi COVİD-19 bulgularının kollanması,
– Bulgu vermeyen taşıyıcıların tanımlanması,
– Hasta bazında değerlendirilerek tesirli ama morbiditeyi artırmayan kemoterapi uygulanması,
– Kemoterapi kür aralarının muhtemelse açılması,
– Nötropeni tehlikesinin eksiltilmesi için kemoterapilerle beraber sihrime etkeni yardımı sağlanması,
– Yalnızca acil ve yaşamı tehdit eden vaziyet varlığında kök hücre naklinin uygulanması,
– Kök hücre nakli yapılamayan hadiselerin kemoterapi ile takip edilmesi,
– Kök hücre vericilerinden kök hücrelerin erken olarak bir araya gelerek saklanması,
– Elektif harekâtların muhtemelse ertelenmesi,
– Daha az immün baskılayıcı ilaç kullanılması,
– Kan ve trombosit transfüzyon eşiklerinin düşürülmesi,
– Yatırılarak rehabilitasyona başlanacak hastalardan kesinlikle COVID-19 PCR sevk edilmelidir.
KANSERDE REHABİLİTASYON USULÜ: KEMİK İLİĞİ
Prof.
Ali Uğur Ural, hematolojik kanserlerde ve aplastik kansızlık, talasemi majör gibi hastalıklarda kullanılan kemik iliği nakline ait de açıklamalarda bulundu. Ciddi bir kan hastalığı, immün sistem hastalığı, kanser veya genetik hastalığın rehabilitasyon alternatiflerinden birisi de kemik iliği naklidir diyen Prof. Dr. Ural, kemik iliği naklinin hangi vaziyetlerde yapıldığını şu biçimde sıraladı:
Kanserli bir hadisede verilmesi zorunlu yüksek dozda kemoradyoterapiden sağlam kemik iliğini gözetmek için otolog,
Hastalıklı hücreleri/kemik iliğini sağlam şahıstan alınan hücrelerle değiştirmek için allojenik,
Çalışmayan kemik iliğini düzenlemek için,
İmmün baskılanmayı düzenlemek için,
Doğuştan metabolizma veya enzimatik sistemle alakalı anormallikleri düzenlemek için,
Hastanın kendisine ait kök hücre/T Hücre ’lerin tekerrür tertip edilmesi için otoimmün hastalıkların rehabilitasyonunda.
KEMİK İLİĞİ NAKLİ EVVELİ DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Kemik iliği nakli evvelinde dikkat edilmesi gerekenlerin COVID-19 ’dan korunma temkinlerine benzediğini belirten Prof. Dr. Ali Uğur Ural, “Kemik iliği nakli evvelinde hastalığın hakimiyet altında olması ya da enfeksiyonun olması naklin zaferini etkileyecektir.
Hasta şahıslardan uzak durulmalı, el sıkışılmamalı, elleri sık sık yıkanmalı ve ziyaretleri eksiltilmelidir.” diye konuştu.
.
