Kadın sağlığı rehberi: Miyomlar

Özellikle 35 yaş sonrası oluşan bu yumruların belirtileri çok zor anlaşılıyor. Bu konu hakkında bilmeniz gereken tüm konulara ışık tutuyoruz.

Myom nedir?

Rahim yumruları (myomlar) rahimdeki selim (iyi huylu, kanser olmayan) büyümelerdir. Kadın pelvisinde (havsala, leğen kemiği bölgesi, kasık) görülen en sık büyüme tipidir. Tüm kadınların yaklaşık yüzde 25-50’sinde bulunur. Miyomları olan pek çok kadın bundan haberdar değildir, çünkü bu yumrular küçük kalabilirler, belirti veya sorun oluşturmazlar. Ancak bazı kadınlarda miyomlar büyüklük, sayı ve yerleşimlerinden dolayı sorun yaratabilir. Tüm anormal büyümeler gibi, miyomlar bir doktor tarafından incelenmelidir.

Miyom çeşitleri

– Miyomlar kadınlarda oldukça sık görülen iyi huylu büyümelerdir. 35 yaş üzerindeki yaklaşık her dört yada beş kadından biri bunlara sahiptir. Rahim yumruları rahmin kas tabakasını oluşturan hücrelerden gelişen büyümelerdir.
– Miyomların büyüklüğü, şekli ve yerleşimi büyük farklılıklar gösterebilir. Rahmin içerisinde duvarında veya dış yüzeyinde görülebilirler.
– Miyomlar büyüklük bakımından değişkenlik gösterir. Bezelye kadar küçük olabileceği gibi tüm karnı dolduracak boyutlara ulaşabilir. Büyüdükçe rahmin dışı kadar içini de bozabilir.
– Bir kadında sadece tek bir myom veya değişik büyüklükte çok sayıda olabilir. Miyomların tek mi yoksa gruplar halinde mi olacağını kestirmek zordur. Uzun bir süre çok küçük kalabilir, birden hızla büyüyebilirler, veya yıllar boyunca yavaş yavaş büyüyebilirler.

Nedenleri

Miyomlar 30-40 yaşlarındaki kadınlarda en sıktır, ancak her yaşta görülebilirler. Miyomlar oldukça sık olmalarına rağmen onlara neyin neden olduğu hakkında çok az şey bilinmektedir. Kadın hormonu östrojen büyümelerini artırıyor gibi gözükmektedir. Vücuttaki östrojen düzeyleri doğal olaylara bağlı olarak artabilir yada azalabilir.

Örneğin, gebelik östrojende artışa sebep olur, menopoz ise düşüşe. İlaçlar da östrojen düzeylerinde değişikliğe yol açabilir.

Belirtileri

Miyomların çoğu büyük olanlar bile, hemen hiç belirti vermezler. Belirtiler olursa, bunlar sıklıkla şöyledir:
– Adetlerde değişiklikler
– Daha fazla kanama
– Daha uzun veya daha sık adet dönemleri
– Adet sancısı (kramplar)
– Adet dışı zamanlarda vajinal kanama
– Kansızlık (kan kaybına bağlı)
– Ağrı
– Karında veya belde (sıklıkla künt, ağır ve sızlatıcı, ancak keskin olabilir)
– İlişki sırasında
– Baskı
– İdrar yapmada zorluk yada sık idrara çıkma
– Kabızlık, makatta ağrı yada barsak hareketlerinde zorluk
– Karın krampları
– Rahimde ve karında büyüme
– Düşükler ve kısırlık
Bu belirtiler başka sorunların da işareti olabilir. Bu yüzden herhangi bir belirti durumunda doktorunuzu görmelisiniz.

Tanı

Miyomların ilk işaretleri rutin bir jinekolojik muayene sırasında tespit edilebilir. Miyomlar hakkında daha fazla bilgi verebilecek birtakım incelemeler vardır:
 – Ultrasonografi rahmin veya pelvik organların bir resmini oluşturmak için ses dalgalarını kullanır. 
– Salin infüzyon sonograsisi (SİS) rahim içine serum fizyolojik verilerek rahmin ultrasonografi eşliğinde incelenmesidir. Bu sayede rahim içindeki myom veya polipler ayrımlanabilir.
– Histeroskopi rahmin içerisini görmede doktora yardım için ince bir alet (histeroskop) kullanır. Vajinadan ve serviksten (rahim ağzı) içeri yerleştirilir. Bu doktorun rahim boşluğu içerisindeki bazı myomları görmesine imkan sağlar.

– Histerosalpingografi (HSG) özel bir röntgen filmidir. Rahmin ve tüplerin şekil ve büyüklüklerindeki anormal değişiklikleri saptayabilir.
– Laparoskopi karnın içerisini görmede doktora yardım için ince bir alet (laparoskop) kullanır. Göbekten veya hemen altından yapılan küçük bir kesiden içeri yerleştirilir. Doktor laparoskop ile rahmin dış yüzeyindeki myomları görebilir.
Görüntüleme tetkikleri, magnetik rezonans görüntüleme (MRI) ve bilgisayarlı tomografi (BT) gibi, kullanılabilir, ancak nadiren gerekir. Bazen bu tetkikler veya diğer işlemler başka bir tıbbi sorunu veya belirtileri incelemek için kullanıldığında rastlantısal olarak myomlar saptanabilir.

Sorunlar

Miyomların çoğu sorun oluşturmamasına karşın nadiren komplikasyonlar gelişebilir. Rahme bir sap ile bağlı olan myomlar sap etrafında dönebilir. Bu ağrı, bulantı yada ateş yapabilir. Miyomlar enfekte olabilir (iltihaplanabilir). Pek çok olguda bu ancak o alanda zaten bir enfeksiyon varsa olur. Çok nadir olgularda myomun hızlı büyümesi ve diğer belirtiler kanseri gösterebilir.

Çok büyük bir myom karnın şişmesine sebep olabilir. Bu tam bir jinekolojik muayene yapmayı zorlaştırabilir.

Miyomlar ayrıca kısırlığa neden olabilir. Bu nadirdir ve miyomlar bir çiftin kısırlığının nedeni olarak düşünülmeden önce diğer faktörler araştırılmalıdır.

Tedavi

Belirtilere yol açmayan, küçük olan veya menopoza yaklaşan bir kadında görülen myomlar sıklıkla tedavi gerektirmez. Ancak, belli yakınmalar ve belirtiler tedavi gerekliliğini işaret edebilir:
– Ağır yada ağrılı adet dönemleri
– Adetler arasında kanama
– Miyom veya yumurtalık tümörü gibi başka bir tümörün ayrımının yapılamaması
– Miyomun büyümesinde hızlı artış
– Kısırlık
– Kasık ağrısı
Myomlarınız varsa veya geçmişte olduysa, düzenli kontroller yaptırdığınızdan emin olun. Miyomların belirtilerine sahipseniz hemen doktorunuzu görün. Miyomlar ilişki sırasında ağrıya sebep olmadıkça cinsel aktivitenizi kısıtlamaya gerek yoktur.
Miyomlar ilaç veya cerrahi ile tedavi edilebilirler. İlaçlar, gonadotropin salgılayıcı hormon (GnRH) agonistleri gibi, myomları cerrahiye hazırlık için geçici olarak küçültmede ve kanamayı kontrol etmede kullanılabilirler. Tedavi seçimi sizin kendi istekleriniz ve doktorunuzun myomların büyüklüğü ve yerleşimi hakkındaki tıbbi önerileri gibi etkenlere bağlıdır.

Miyomektomi

Myomektomi rahmi yerinde bırakarak miyomların cerrahi çıkarılmasıdır. Kadın rahmini muhafaza ettiği için çocuk sahibi olabilme şansı vardır. Bir kadın gerçekten miyomektomiden sonra gebe kalırsa sezaryanla doğum yapması gerekebilir (bebek annenin karnına ve rahmine yapılan cerrahi bir kesiden doğurtulur). Ancak bazen myomektomi kısırlığa yol açabilecek rahim içi veya dışı yara izlerine neden olur.
Miyomlar çıkarıldıktan sonra tekrar gelişebilir. Tekrarlamanın olasılığı myom sayısı ile yakın ilişkilidir.
 
Myomektomi birkaç değişik yolla yapılabilir:
– Laparotomi 
– Laparoskopi
– Histeroskopi

Myomlar ve gebelik

Gebe kadınların küçük bir kısmında myomlar vardır. Gebeyseniz ve myomlarınız varsa, muhtemelen siz veya bebeğiniz için problem yaratmayacaktır.

Gebelik sırasında myomların boyutunda artma olabilir. Bu büyümenin büyük kısmı rahme gelen kan akımından kaynaklanır. Gebeliğin vücut üzerine yüklediği diğer taleplerle de birleşerek, myomların büyümesi rahatsızlık, baskı hissi, yada ağrı oluşturabilir. Hastaların çoğunluğunda gebelikten sonra myomların boyutunda küçülme olur.

Myomlar şunların riskini artırabilir:

– Düşük (gebeliğin 20 haftadan önce sona ermesi durumu)
– Erken doğum
– Makat doğum (bebeğin baş aşağı durmak dışında bir pozisyonda olması)

Nadiren, büyük bir myom rahim ağzını kapatabilir yada bebeğin doğum kanalından geçişini engelleyebilir. Bu durumda sezaryen doğum yapılır. Olguların çoğunda, büyük bir myom bile gebelik sırasında rahim genişledikçe bebeğin yolundan çekilecektir. Büyük myomları olan kadınlar doğumdan sonra daha fazla kan kaybı yaşayabilirler.

Sıklıkla, myomların gebelik sırasında tedavi edilmeleri gerekmez. Ağrı yada rahatsızlık gibi belirtileriniz oluyorsa, doktorunuz istirahat verebilir. Bazen myomları olan gebe bir kadının ağrı, kanama yada erken doğum tehdidi nedeniyle bir süre hastanede kalması gerekebilir. Çok nadiren, gebe bir kadında myomektomi yapılabilir. Myomektomiden sonra sezaryen doğum gerekebilir.