Psikoloji

GÜZEL EBEVEYN…

Bağlantılar pinpon oyununa emsal. Karşı taraf hızlandığında, ya hızlanır ya da topu yavaşlatırsınız. Var olan bu karşılıklı tempo, hiç durmadan devam eder, ta ki iki taraftan biri oyunu bırakana kadar. Ebeveyn çocuk iletişiminde oyunu bırakan taraf çoklukla ebeveyn olur. Olması gereken budur, fakat yanlış olan çoğunlukla oyunun yavaşlatılmadan bırakılmasıdır. Tempoyu yavaşlatmak, çocukla kurulan bağlantının sağlıklı olmasıyla sağlanır. Sahiden anlaşıldığını hisseden çocuk, kendini ebeveyne teslim eder ve sonlarını bilir.

Aile ortamında çocuğa kendini anlatma özgürlüğü vermek, aileyi ilgilendiren kararlarda çocuğa fikrini sormak, seçenekler sıralamak ne kadar değerliyse, ailede, meskende ve toplumdaki kuralların hudutlarının aile tarafından belirlenmesi de bir o kadar kıymetlidir. Neyi nerede yapacağını yahut yapmayacağını bilen çocukla oynanan pinponun temposunu belirleyen ailedir. Ebeveyn gün uzunluğu pek çok durumla ilgili farkındalık yorgunluğu hissederken, çocuk tüm gücünü isteklerine yöneltebilir ve hiç durmadan oyunu hızlandırabilir. Çatışma kaçınılmaza yanlışsız yol alırken, pes etmek ve ertelemek ise ebeveynin rutini olmaya yüz fiyat. Anne ve baba günlük güç değişimine bağlı olarak çocuğa verdiği karşılıklarda tutarsızlaşabilir. Bunu farkeden çocuk ise, oyunun kurallarını değiştirmeye başlar..Oysaki onun istediği zorlanmaktır..

Günümüz şartlarında ebeveynlerin çocuk gelişimi ile ilgili verilere ulaşması çok kolay. Onlarca kitap, makale, psikolog, pedagog, psikiyatr ve danışmanın olduğu, internetin çocukla ilgili her türlü bilgiye erişimimizi kolaylaştırdığı bir devirdeyiz. Ne gariptir ki gün geçtikçe ebeveyn olarak tesirli olmak, yönlendirici olmak, kâfi olabilmek ve hiçbir basamağın atlanmadığını hissedebilmenin de bir o kadar zorlaştığı bir devirdeyiz. Halbuki arketipsel olarak ebeveyn davranışı özde yatmakta.. İç ses tüm yazılanlardan tüm söylenenlerden çok daha kıymetli. Psikoloji de özünde her bireyi yek olarak değerlendirmeyle başlar. Davranışların, teşhis ve kriterlerin kategorileştirilmesi yalnızca işi kolaylaştırmak içindir. Her ebeveyn ve her çocuk özeldir. Alakalar özeldir.  Akışa bırakıldığında, anne ve baba ne zaman çocukla bir arada yatıp ne vakit yatmaması gerektiğini, ne vakit hayır demesi gerektiğini, ne vakit kural koyması gerektiğini, hangi durumlarda çocuğun kendisini kullandığını, hangi ağlamanın içten olup hangisinin olmadığını bilir. Vakit idaresi zorlaştıkça, çocukla geçirilen vakit azaldıkça kaçınılmaz olarak yaşayarak öğrenmenin yerini bilgiye süratle koşmak almıştır. Günümüz bilgisi, çocuğun özgürlüğüne odaklanırken, ebeveynleri kendi rollerinden uzaklaştırmaya başlamıştır.

Ebeveyn rolünü üstlenen ve kendi sonlarını çizen çocuk ise yolunu kaybeder.. 

  • Her şartta kabul gören ve oyunun kuralını kendi belirleyen çocuğun gerginliği gün geçtikçe artar.
  • Beklentileri gerçekçi olmaktan çıkar. 
  • İstekleri tercihlerine nazaran özelleşmekten çıkar, neyi ne vakit neden istediğini bilmemeye başlayan çocuk, isteklerinin anında yapılmasını bekler ve zorlanmaya başlar.
  • Çoğunlukla karar vermekte zahmet çeker.
  • Yapabilecekleri konusunda kendini yetersiz hisseder ve hiç durmadan başkalarının kendisine hizmet etmesini bekler.
  • Mesken ortamı içerisinde ebeveynlerinden  hangisinin, onun kurallarına nazaran hareket edeceğini bilir ve irtibatını onunla sürdürmeyi tercih eder. Çoğunlukla o şahsa saygısını azaltır.
  • Mesken içerisinde kurallarla ilgili kendi yönergelerini benimseten çocuklar, toplumsal bir ortamdaki, örneğin okuldaki kurallarla karşı karşıya kaldıklarında çok ağır hayal kırıklığı yaşarlar ki bu durum okul isteksizliğinin en bariz sebebidir.
  • Etrafındaki her bireyin dikkatini çekmek için çok ağır mesai harcayarak enerjilerini tüketirler.
  • Hedefledikleri istekleri, buyruk niteliği taşımaya başlar. Bu durum bencilleşmelerine sebep olurken, empati gelişimlerini sekteye uğratır..
  • İsyankar ve korkulu bir kişilik geliştirirler.

Ebeveyn denetimli çocuk yetiştirmek, ebeveyn denetimli çocuk bisikleti edinmek olmamalı… Merdivenleri kendi başına çıkan çocukların ellerinden tuttukça, yemeklerini kendi sipariş edebilecekken sözlerini kestikçe, ayakkabılarını kendi bağlayacakken vakitten tasarruf ettikçe, yapabileceklerini bilmemize rağmen onlara yardım ettikçe onları zayıflaştırdığımız bir gerçek.. Fakat özgürlük tanımanın ne kadar ince bir çizgide olduğunu bilmek ve sonları belirlemek verebileceğimiz en büyük zenginliktir.