Ergenlik kızlarda 8-13 yaşları ortasında ve erkeklerde de 9-14 yaşları ortasında başlamaktadır. Ergenliğin birinci bulgusu kızlarda göğüs büyümesi ve erkeklerde testis büyümesidir. Ergenlik nadiren kasık kıllanması ile de başlayabilir.
Erken ergenlik, kızlarda 8 ve erkeklerde 9 yaşından evvel ergenliğin başlamasıdır. Bilhassa erken ergenlik, kız çocuklarında daha sık görülmekte olup erkek çocuklarda daha ender görülmektedir.
Dünyada ve ülkemizde son yıllarda erken ergenlik artmaktadır. Erken ergenliğe neden olan durumlar incelendiğinde çocukların büyük çoğunluğunda (%75-90) önemli bir neden saptanmayıp “idiopatik” yani “sebebi muhakkak olmadığı” ortaya konmaktadır. Bu nedenle ailenin durumu fark edip en kısa vakitte teşhis ve tedavi için endokrin merkezine götürmesi değerlidir.
Başka taraftan çocukluk yaşında obezitenin artması, erken ergenlik mümkünlüğünü da arttırmaktadır. Zira obez çocuklarda artan östrojen, ergenlik gelişimini hızlandırır. Bu nedenle obezitenin çocukluk yaş kümesinde önlenmesi, erken ergenlik için de yararlı olacaktır. Öbür taraftan erken ergenliği çocuklarda, obezite erken ergenlik tedavi muvaffakiyetini azaltan bir faktördür.
Besin katkı hususları, böcek ilaçları (pestisitler), kozmetik eserler ve oyuncaklar içindeki kimyasallar, erken ergenliği başlatabilmektedir. Ayrıyeten soya, lavanta yağı, rezene çayı ve arı poleni üzere doğal olduğu ileri sürülen eserlerin kullanımı da erken ergenlik gelişimine yol açabilir. O nedenle piyasada bulunan ve doğal bitki özleri olduğunu argüman eden eserler de, çocuk sıhhati acısından risk teşkil edebilir. Başka taraftan çocuklar için cazip olan abur cuburların üretiminde kullanılan katkı hususları de erken ergenlik acısından risk teşkil edebilir. Zira tüm bu eserler, endokrin bozucu olarak isimlendirilen ziyanlı hormonlar içerebilmektedir. İnsan ömrünün en hassas devri olan çocukluk çağında bu ziyanlı eserler kullanıldığında, ileriki yaşlarda birçok olumsuz tesir ortaya çıkabilir. Burada en dehşetli olan nokta ise, doğal olduğu ileri sürülen fakat ziyanlı unsurlar içeren bu eserlerin kullanımından kaynaklanan olumsuz tesirlerin, bu eserlerden kaynaklandığını ortaya koymanın her vakit mümkün olmamasıdır. Örneğin doğal bitkisel besin desteği olduğu ileri sürülen bir eserin çocuklarda kullanımı sonucunda, erken ergenlik ortaya çıkabilir.
Göğüs büyümesi, koltuk altı ve kasık kıllanması, uzunluk uzamasının hızlanması, sivilce, saçların yağlanması, ter kokusu, penis ve/veya testis büyümesi, davranış değişiklikleri ve vajinal akıntı erken ergenliğin esas bulgularıdır. Çocukta bu bulgulardan birinin erken yaşlarda saptanması (kızlarda 8 yaş erkeklerde 9 yaşından önce) aile için uyarıcı olmalıdır. Ayrıyeten erken ergenliği olan çocuklarda baş ağrısı, kusma, nöbet geçirme, çok su içme, çok idrar yapma ve görme sorunları de olabilir. Bu şikayetlerin ne vakit çıktığı ve ne kadar süratli ilerlediği de çok kıymetlidir. Zira altta yatan önemli bir hastalığın birinci göstergesi erken ergenlik olabilir.
Erken ergenliği olan ve rastgele bir neden saptanamayan çocukların, vaktinde teşhis konulup tedavi edilmeleri çok kıymetlidir. Aksi halde birçok meseleyle karşı karşıya kalabilirler. Örneğin ergenliğe erken girdikleri için 8-10 yaşlarında yaşıtlarına nazaran uzun olan bu çocukların erişkin uzunlukları, kemiklerindeki büyüme noktalarının erken kapanması nedeniyle toplumdan kısa kalır. Başka taraftan kız çocuklarının 10 yaşından evvel adet görmeleri kelam konusu olabilir. Bu durumda adet kanamaları küçük yaştaki kızların, hem küçücük vücutları için hem de ruhsal duygulanımları için ağır bir yük oluşturmaktadır. Kızlarda erken ergenlik yahut küçük yaşlarda adet görme, göğüs üzere östrojene hassas dokularda olumsuz tesirler de oluşturabilir.
Ayrıyeten unutulmaması gereken öteki bir nokta erken ergenliğin nedeni, altta yatan tıbbi bir sorun olabilir. Bu nedenle teşhisin en erken vakitte konması, hayati ehemmiyete haizdir. Aksi halde teşhiste geç kalınırsa hayatı tehdit edebilir.
Erken ergenliği olan çocukların, dikkatli bir biçimde muayene edilmesi gerekmektedir. Hem çocuğunuz gelişimi, ergenliğinin evresi hem de altta yatabilen hastalıkların bulguları kıymetlendirilmektedir. Çocuğunuz değerlendirilirken hem şimdiki hem de gelecekteki durumu (boy, adet vs) dikkate alınmaktadır. Bu değerlendirmelerden sonra kemik olgunlaşmasını kıymetlendirmek için kemik yaşı bakılmaktadır. Kemik yaşı, çocuğunuzun gelişimi, ergenlik durumu, ileriki hayattaki uzunluğu vs hakkında ipuçları vermektedir. Ayrıyeten kanda hormonal testler ve radyolojik görüntülemeler ile teşhis kesinleşmektedir.
Başka değerli nokta ergenlik, kızlarda 8 ve erkeklerde 9 yaşından sonra başlasa bile, süratli ilerleme gösterebilir. Erken ergenlikte görülen uzunluk kısalığı ve erken adet olma üzere sorunlar ergenlik süratli ilerlediğinde de ortaya çıkabilir. Süratli ilerleyen ergenliği olan çocuklar, poliklinik rutininde sık görülmektedir. Süratli ilerlediği için bu çocuklara süratle teşhis konup en kısa müddette tedaviye başlamak çok değerlidir. Aksi halde kısa müddette ergenlik tamamlanacak ve yapılacak bir şey kalmayacaktır. Bu nedenle ergenlik devrinde olan çocuklar kesinlikle ergenlik ve uzunluk gelişimi acısından denetim edilmelidir.
Erken ergenliği olan çocukların, en kısa vakitte teşhis alması ve tedaviye başlanması muvaffakiyet oranını arttırmaktadır. Erken ergenlik tedavisi için, ergenlik hormonlarının salgılanmasını baskılayan ilaçlar kullanılmaktadır. Bu tedavi, 28 günlük yahut 3 aylık enjeksiyonlar formunda uygulanır. Kalçadan yahut bacaktan cilt altı yahut kas içine uygulanabilmektedir. Tedavi esnasında çoklukla değerli bir sorun oluşmamaktadır. Kullanılan ilaçların en sık gözlenen yan tesiri iğnenin yapıldığı yerde ağrı, şişlik ve kızarıklıktır. Bu yan tesirler, her 10 hastadan 1’inde görülebilir. Uzun vadede bu ilaçların kısırlığa yol açması kelam konusu değildir.
Sonuç olarak, erken ergenlik kıymetli bir durumdur. Erken ergenliğe ne kadar erken müdahale edilirse hem tedavi hem de muvaffakiyet ihtimali o derece yüksektir.
