Psikoloji

Depresyon ve tedavisi nedir?

Depresyon; kişinin hayatında olumsuz olaylarda artış, ödüllerde azalma, kimi marifet eksiklikleri, girişkenlik eksiklikleri, kanılarda olumsuz önyargılar, gerçekçi olmayan mükemmeliyetçi standartlar, onay beklentisi, kişilerarası bağlantılarda çatışmalar, kayıplar, beyin biyokimyasıyla ilgili biyolojik etkenler, ailesel yatkınlıklara bağlı oluşan; kişinin kendini çökkün, ümitsiz, çaresiz hissettiği, uyku bozuklukları, iştah sorunları, yorgunluk, hayattan keyif alamama, bazen intihar kanılarıyla seyreden psikiyatrik rahatsızlıktır.

Depresyonda bilişsel, davranışsal, kişilerarası münasebetlerde eksiklikler yada fazlalıklar kelam mevzusudur. Bunlara örnek olarak; toplumsal marifetlerde, kendini aktif ortaya koyma, girişkenlik, kendini ödüllendirme, diğerlerinden mükafatlar alma, diğerlerine mükafatlar verme, sorun çözme maharetleri, ödüllendirici yahut zevk veren tecrübelerde azalma; uykusuzluk, şikayet etme, diğerlerine karşı olumsuz ve cezalandırıcı davranışlar, kendini eleştirme, olumsuz niyet ve inançlarda artış sayılabilir.

Depresyonun ömür uzunluğu ortaya çıkma mümkünlüğünün, bayanlar için %10-25, erkekler içinse %5-12 ortasında olduğu bilinmektedir. Major depresyonun ortalama başlangıç yaşı 27 dir. Fakat bu rahatsızlık her yaşta başlayabilir. Bir sefer major depresyon devri geçirmiş bir kişinin ömür boyunca bu türlü bir devir geçirme mümkünlüğü %50 iken, iki major depresyon periyodu geçirmiş bir kişinin ömrü boyunca yine bu türlü bir periyot geçirme mümkünlüğü %70-80 lere çıkmaktadır. Üç ya da daha fazla major depresyon devri geçirmiş olanların yine bu türlü bir periyot geçirme olasılıkları ise çok daha yüksektir. Depresyonu olanların birçoklarında bu rahatsızlık tekrar ortaya çıkabileceği için, bu şahısların tertipli tedavilerinin yapılması gerekmektedir.

Tedavi etapları; 1. Depresyon belirti ve bulgularının azaltılmasının ve ortadan kaldırılmasının, ayrıyeten iş omurundaki ve toplumsal fonksiyonelliğini yine kazanmasının amaçlandığı akut evre, 2. Depresmenin önlenmesine yönelik sürdürme tedavisi evresi, 3. Kişinin daha evvelki depreşme ve yineleme hikayesi göz önünde bulundurularak, daha sonraki depresyon devirlerinden korumak için uygulanan muhafaza tedavisi evresidir.

Depresyon tedavisinin akut evresi depresyon belirti ve bulgularının yatışması ile sonuçlanır ki bu müddet 2-4 ay sürer. Akut evre belirti ve bulgularının yatışmasını sağladıktan sonra tedavinin bir sonraki kademesine geçilir. Tedavinin bu evresine sürdürme tedavisi ismi verilir ve burada emel hastalığın depreşmesini önlemektir. Hasebiyle sürdürme tedavisi evresinde 6-12 ay mühletle ilaç verilmesi sürdürülür; zira bu kademede ilaç tedavisi erken kesilirse hastalığın depreşme mümkünlüğü yüksektir. Bu periyot hastanın birinci depresyon devri ise sürdürme tedavisinin sonunda verilen ilaç azaltılarak kesilir. Fakat depresyonun yinelemesi kelam konusu ise ve bilhassa son 3 yıl içinde iki ya da daha fazla depresyon devri geçirilmişse hastanın muhafaza tedavisine alınması uygun olmaktadır. Muhafaza tedavisinin gayesi, son vakitlerde hastalığı yinelemiş olan ya da geçmişte iki ya da daha fazla major depresyon devri geçirmiş olan hastayı daha sonraki depresyon devirlerinden korumaktır.

Depresyon tedavisinde yaygın olarak kullanılan, tedavi kılavuzlarının önerdiği ilaç tedavilerinin yanı sıra psikoterapi sistemlerinin de yeri büyüktür.