Sezaryen ameliyatı doğumun bir modülüdür. Gerek doğuma hazırlananlar, gerek tıbbi nedenlerle sezaryen olacağı muhakkak olanlar, gerekse sezaryeni bir doğum formu olarak tercih edenlerin her vakit sezaryen alternatifleri vardır.
Sezaryen sınıflamalarına baktığımızda 4 çeşit sezaryen ameliyatı ile karşılaşırız.
1-DOĞUM BAŞLADIKTAN SONRA YAPILAN ACİL SEZARYEN
Doğum başlamıştır lakin acil bir durum ortaya çıkmıştır. Bunlar plasentanın önde gelmesi ve kanaması (Plasenta Pervia), kordon sarkması, bebekte ani kalp atışlarında yavaşlama, plasentanın erken ayrılması ve kanaması (Abruptio Plasenta), annede ansızın gelişen kimi medikal sebepler sayılabilir. Bu durumda dakikalar içinde sezaryen ameliyatı kuralları uygulanacaktır. Bu üzere durumlarda bazen vakit alan epidural anestezi yerine daha süratli uygulanabilen genel anestezi kullanılabilir.
Birinci gebeliklerde bu üzere bir durumla müsabaka oranı epey düşüktür.
2-DOĞUM BAŞLADIKTAN SONRA YAPILAN ACİL OLMAYAN SEZARYEN
Doğum yeniden başlamıştır fakat yolunda gitmeyen olaylar nedeni ile hekim sezaryene karar verebilir. Durum üstteki kadar acil değildir. Hazırlık mühleti vardır. Anne-Bebek Dostu Sezaryen kuralları uygulanabilir.
Bu duruma yol açabilecek nedenler:
Makat yahut ayak üzere bebeğin geliş konumları
Bebeğin yüzünün üst baktığı ve dönmediği durumlar (yüz geliş, alın gelişi gibi)
Kordon dolanmasına bağlı kalp atışlarında azalma
İkiz gebelik
Etkin vajinal enfeksiyonlar ( Genital Herpes, Kondilom vb.)
Plasentanın doğum yolunu kısmi kapatması
Baş-Pelvis uygunsuzluğu (İri bebek olarak bilinir)
İleri derece mekonyumlu bebek
Bilinmeyen nedenlerle bebek kalp atışlarında azalma
Anneye ilişkin tansiyon, diabet üzere hastalıklar
İlerlemeyen doğum
Erken doğum
3-MEDİKAL BİR SEBEPLE YAPILAN PLANLI (ELEKTİF) SEZARYEN
Anne yahut bebeğe ilişkin tıbbi bir sebepten ötürü doğum başlamadan sezaryen ameliyatı tercih edilmektedir. Bu sebepler ortasında denetimsiz ileri derece diabet, kimi karaciğer hastalıkları, plasentanın önde gelmesi, daha evvel bilinmeyen nedenle bebek kaybı üzere nedenler sayılabilir.
4-MEDİKAL SEBEP YOKKEN YAPILAN PLANLI SEZARYEN
İsminden da anlaşılacağı üzere planlı sezaryen için tıbbi bir sebep yoktur. Aile isteği yahut tabip isteği ön plandadır. Bu tip sezaryen kararı alınırken sebeplerin bir kısmı kesin olmayan sezaryen nedenleri ortasından seçilir lakin riskler abartılı olarak sunulduğunda aileler sezaryen kararı alırlar. Örneğin kordon dolanması, su ölçüsünün azalması, çatı darlığı, gebeliğe bağlı hafif şeker yükselmesi, ikiz gebelik, tüp bebek üzere.
Fakat birçok durumda daha çok aile tercihleri ön plandadır. Anneye ilişkin sebepler planlı sezaryen kararında ana rolü oynar. Örneğin ağrı çekmekten korkma, doğumdan korkma, risklerden korkma, sezaryenin çağdaş doğum formu olduğuna inanma, daha riskli olmasına karşın sezaryen ameliyatını risksiz ve garantili bir uygulama olarak görme üzere. Kimi durumlarda da tabibin doğum vaktinde orada bulunamayacak olması sezaryen nedeni olarak kullanılabilmektedir. Tek hekim merkezli doğum takip sisteminin en kıymetli meselelerinden biridir. Tabip doğum sırasında orada olamama ihtimalini lisana getirdiğinde aileler bildikleri hekimle sezaryen ameliyatının planlı bir günde yapılmasını tercih edebilmektedir.
SEZARYEN KARARI ALIRSAK KAÇINCI HAFTADA YAPALIM? GÜN VERELİM Mİ?
Son yıllarda hekimler ortasında da en çok tartışılan bahistir. Bildiğiniz üzere olağan doğum hudutları 38-42 hafta ortasındadır. Uzun yıllar boyunca 38 hafta yapılan planlı sezaryenlerin anne ve bebek sıhhati açısından risk taşımadığı zannedilmiştir. Fakat son yıllarda yapılan çalışmalar 38 haftada sezaryen ile alınan bebeklerde teneffüs sorunları, emzirme sorunları, alerjik hastalıklar, sarılık, anne ve bebek bağlanmasında bozukluklar üzere birçok olumsuzluğun ortaya çıktığını göstermiştir. Bu sebeple son 2-3 yıldır genel kanı 38 hafta bitmeden planlı sezaryen kararı alınmamasıdır. Lakin burada da tartışmalar devam etmektedir. Şayet sezaryen yapılacaksa ülkü olanı, tıbbi bir pürüz yoksa (bakınız küme 3) doğum başladıktan sonra sezaryene geçilmesidir. Böylelikle bebek sezaryeni en az ziyanla atlatacaktır. Üçüncü kümede olduğu üzere gerçek tıbbi nedenlerle planlı sezaryen kararı alındığında sezaryen zamanlaması artık tıbbi bir bahistir ve mevzumuzun dışına çıkıldığı için ayrıntılı olarak tartışılmayacaktır.
SEZARYEN AMELİYATINIZDAN NASIL KAÇINABİLİRSİNİZ?
Hamilelik boyunca idman yapın.(fiziksel, nefes, gevşeme)
İstikrarlı ve sağlıklı beslenin. Çok kilo almaktan kaçının.
Doğuma hazırlık kursuna gidin.
Doğum tercihlerinizi ve mümkün zıt gidebilecek olaylardaki kararlarınızı hekiminizle hamileliğin başında konuşun. (Güvenmiyorsanız tabip değiştirmekten korkmayın)
Makat geliş üzere durumlarda bebeği döndürebilecek idmanları uygulayın.
Doğumda ebe ve/veya doula dayanağı alın. (sezaryen oranı % 25 azalmaktadır)
Doğumda müdahalelerden mümkün olduğunca uzak durun.
Doğumunuzun hızlandırılması konusunda ısrarcı olmayın.
Doğumda doktora baskı yapmayın, vakte hürmet duyun.
Doğuma kalabalık gitmeyin.
Gerginlik yaratan şahısları hastaneye çağırmayın.
Doğumun başında bol bol dinlenin.
Doğumun zaten başlamasına müsaade verin. Hem bebek için en yararlı olandır hem de çok kolay bir doğum olabilir.
Epidural anesteziye gerekli olmadıkça başvurmayın.
Doğumda özgürce hareket edin.
Sıvı içecekler ve besinlerden faydalanın.
Suyun rahatlatıcı tesirini kullanın. (Duş, havuz, küvet)
Ikınma hissi gelmeden ıkınmayın.
Faal ıkınma durumlarını tercih edin.
Erken doğum masasına geçmeyin.
ANNE VE BEBEK DOSTU SEZARYEN İÇİN BASAMAKLAR;
Aileye doğum öncesi kesinlikle eğitim verilir.
Doğum tıbbi mecburilik dışında zaten başlar.
Epidural anestezi tercih edilir.
Ameliyathane evvelden ısıtılır.
Annenin istediği yakınları ameliyathaneye alınır.
Tüm takım davranış ve konuşmalarında doğuma saygılıdır.
Hekim tüm takımla (anestezi, pediatri, bebek hemşiresi) evvelden konuşur ve hazırlar.
Doğumdan sonra bebek denetim sonrası anne göğsüne çıplak bırakılır.
Ameliyat boyunca ve odaya çıkarken daima anne göğsünde yatar.
Bebeğin götürülmesi gereken özel durumlarda bebek daima babanın kucağındadır.
Bebek teknik nedenlerle ameliyathanede kalamamış ise baba ile Deri Deriye Temas sağlanır.
Bebek bakımları, ölçümleri, aşıları daima anne odasında ve annenin eşliğinde yapılır.
Görüldüğü üzere alt alta sıraladığınız vakit uygulanması hiç de sıkıntı olmayan, ekstra maliyet gerektirmeyen lakin bebek faydasına sayılamayacak kadara avantajı olan bir uygulamadır. Tekrar de üzülerek belirtmek gerekir ki ülkemizde uygulanan sezaryen ameliyatlarının tahminen de yalnızca %1’lik kesitinde uygulanmaktadır. Uygulamaları yapanların birçoğu da İstanbul Doğum Akademisi eğitimlerine katılan uzmanlardır. Bu yüzden bu uygulamalar sizlere yakın geliyorsa ve sebebi ne olursa olsun kendi bebeğinizin doğumunda da uygulanmasını istiyorsanız yapmanız gerekenleri aşağıda özetledik.
ANNE VE BEBEK DOSTU SEZARYEN İÇİN EVVELDEN YAPILMASI GEREKENLER;
Doğum ve sezaryen konusunda kâfi bilgi sahibi olmak (Doğuma hazırlık kursları, birebir danışmanlık vs.)
Bilhassa SSVD için ruhsal hazırlıkların tamamlanması (Hamile ve Doğum Psikoloğu ile)
Tabiple tercihlerinizin çok evvelce, daha hamileliğin başında konuşulması
Uygun hastanenin seçimi
Hekimin tercihler istikametinde hazırlıklar ve uygulamalar için tertip yapması
Aile ile durumun konuşulması ve doğum sonrası mahremiyet için tertiplerin yapılması
Sezaryen sırasında da profesyonel takviye için ebe, psikolog, doula kullanılması
Bebeğin ameliyathanede kalamayacağı özel durumlar için bir B Planı saptanması
