Aleksitimi Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Aleksitimi kulağa birinci çalındığında, bu söz insanlarda sanki bir ilaç markası mı, fizyolojik bir hastalık mı üzere bir şeyler çağrıştırıyor olabilir. Aleksitimi, hisleri fark etme, tanımlama algılama ve ayrıştırma konusunda zorlanma durumudur, basitçe bir duygusal körlük olarak tanımlanabilir. Aleksitiminin ortaya çıkışının en değerli normlarından biri sosyo-kültürel yapılanmadır. Günlük hayat içerisinde izole olan, bu dünyaya ilişkin değilmişçesine dışsal bir algıya sahip ve duyguyu aktarma, tabir etme kavramlarından uzak duran şahıslardır. Günlük ömürlerinde hudutlu bağlantı kurabilen şahıslar olsalar da duygusal düzenekleri fonksiyonel çalışmadığından empati kurmakta çok zorlanırlar.
Aleksitimi kavramı birtakım araştırmacılara nazaran bir savunma sistemi ya da bir baş etme tarzı olarak tanımlansa da aslında duygusal ve bilişsel bir bozukluk olduğunu söylemek mümkün. Nörobiyolojik çalışmalar incelendiğinde, bilhassa beynin sağ hemisferinde hasar olan şahısların daha çok aleksitimik belirtiler gösterdiği görülmüştür. Hatta birtakım beyin ameliyatlarında sağ hemisferde oluşan hasar sonrasında kişinin hislerini yansıtma düzeneğinin çalımadığı üzere pek çok sonuca da rastlanmıştır. Beynimizin sağ hemisferi, hisleri sürece ve organize etmede, lisanın duygusal transferini tanımlamada rol oynadığı için buna bağlı aleksitimik belirtiler oluştuğu söylemek mümkün.
Psikosomatizasyon ve Aleksitimi
Ruhsal temelli ağrılar yani psikosomatizasyon ile alekstimi ortasında olumlu bir koreleasyon olduğu yapılan araştırmalarca görülmüştür. Bilhassa ülkemizde yapılan çalışmalarda psikosomatik hastalarda %22lik bir oranda aleksitimi tespit edilmiştir. Öteki bir çalışmada ise fizyolojik belirtilerle başvurmuş fakat organik manada bir patolojiye rastlanmamış bireylerde aleksitimi %64.2 olarak görülmüştür. Kişi duygusal transferler konusunda yaşadığı meseleleri, kendi vücuduna bir ağrı olarak kodlar. Bu ağrılara mantıksal çerçevede fizyolojik karşılıklar arar, ancak his bazlı ağrılar olduğu için bunu tanımlamakta ve algılamakta zorlanabilir.
Aleksitimi kavramının bilinmesi ve bu durumdan ötürü hayata adapte olmakta zorlanan şahıslara, yeni bir pencereden bakabilmelerini sağlamak değerlidir. Çocuklarına hisleri söz etmenin değerini vurgulayan ebeveynler olmak, hayvanlara ve etrafa hassas davranmak, bayana bedel vermek, toplumsal şiddeti azaltmak, eğitim manasında çağdaş adımlar atmak da toplumsal olarak aleksitimili birey sayısını azaltmada üzerimize düşenlerdir.
