Alzheimer hastalığından sonra en sık görülen sağlık sorunlarından biri de Parkinson’dur. Beyinde eksilen dopaminin neden olduğu Parkinson hastalığının ne olduğu ve belirtilerine dair tüm merak edilenleri Nöroloji Bölüm Başkanı Doç. Dr. Betül Yalçıner ile Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Uzm. Dr. M. Pınar Dönmez’den öğrendik.
FİZİK TEDAVİ ÖNEM TAŞIYOR
Yürüyüşünüz yavaşlıyorsa, yazdığınız yazılar giderek küçülüyorsa, içe dönük ve duygusal yönden çöküntü yaşıyorsanız dikkat! Alzheimer hastalığından sonra en sık görülen ve merkezi sinir sistemini etkileyen bir hastalık olan Parkinson’un başlangıç evresinde olabilirsiniz. nın tedavisinde öncelik dopamin etkisi yaratacak ilaçlar ya da cerrahi.
İlaç tedavisi veya ameliyatın yanı sıra fizik tedavi görmek de hastalığı iyileştirmeye yardımcı oluyor. Fizik tedavi alarak günlük yaşam kalitenizi arttırabileceğiniz söyleniyor. Özellikle yürüyüş, hafif koşular, el kol egzersizleri ve hafif sporlar hastalığın atlatılmasında önemli rol oynuyor. Doç. Dr. Betül Yalçıner ve Uzm. Dr. Pınar Dönmez Parkinson hastalığı için ‘’Parkinson hastalığı belirtileri arasında hareket oranında azalma, kaslardaki ağrı ve kas tonusunun azalması görülen merkezi sinir sistemini etkileyen bir hastalıktır. Nörolojik hastalıklar arasında Alzheimer hastalığından sonra en çok görülen merkezi sinir hastalıklarındandır. Hastalık genel olarak 50 yaş ve üzerinde baş gösterir. Görülme sıklığı ise genç nüfusta binde bir, 55 yaş üzerinde %1 ve 80 yaş sonrası %4 oranındadır. Hastalık 55 yaş sonrasında baş gösterdiği gibi 40’lı yaşlarda da ortaya çıkabilir ancak vücut yaşlandıkça belirti verir. Çok nadir olarak 20 yaş altında da bu hastalığa rastlanabilir ve 20 yaş altındaki Parkinson hastalığına Jüvenil Parkinson adı verilir” dedi.
YÜRÜYÜŞÜNÜZ YAVAŞLADIYSA…
Parkinson hastalığı bir sendrom olarak da adlandırılır. Parkinson sendromu dediğimiz hastalık hastalığın başında hareketlerde yavaşlama, kaslarda ağrı, kaslarda sertleşme ve denge kaybı olarak belirti verir. Hastalık ilerledikçe konuşmalarda ani kesilme, hareketlerde ani duraklama gibi belirtiler görülebilir. El yazısının küçülmesi de Parkinson hastalığında bilindik bir belirtidir.
Bir hastaneye Parkinson hastalığı için başvuranlara bakıldığında öncelikle titreme göz önünde bulundurulur. Eğer titreme ve buna eşlik eden hareketlerde durma varsa ilk akla gelen Parkinson hastalığıdır. Parkinson hastalarında titreme hareket esnasında değil istirahat ederken oluşur. Yani yatar pozisyonda dururken ansızın titreyebilirler. Hastalık genel olarak vücudun tek bir tarafında meydana gelir. Yani sol tarafınızda ağrı, titreme ve hareketle durma meydana gelirken sap tarafınızda bu belirtiler olmayabilir. Belirtiler meydana gelmeden önce ufak tefek sinyaller verir. Bu sinyaller arasında ellerin basit işleri bile becerememesi, hareketlerin ve yürüyüşün yavaşlaması veya yürüyüşlerin ansızın kesilmesi olarak sıralanabilir.
EL YAZINIZ KÜÇÜLÜYORSA DİKKAT EDİN!
Yukarıda saymış olduğumuz belirtiler oldukça sinsi belirtilerdir. Belki de aklınıza Parkinson hastalığı hiçbir şekilde gelmez. Geçici bir durum zannedersiniz ama siz durumun ciddiyetini anlatana kadar hastalık ilerlemiş olur. Bu hastalığın belirtileri sinsi olduğu gibi oldukça yavaş ilerler. Ancak her ne kadar yavaş ilerleyen bir hastalık olsa da tedbir alınmadığı takdirde vücudun diğer yarısı da bu durumdan etkilenir. Parkinson hastalığı geçirmiş bireylerle konuştuğumuzda el yazılarının gitgide küçüldüğünü, el hareketlerinde beceriksizliğin oluştuğunu hatta bir düğmeyi bile iliklemekte zorlandıklarını, oturma kalkma gibi hareketlerin zamanla çok zor hale geldiğini ve kaslarda ağrı yaşandığını söylüyorlar. Parkinson hasta yakınları hastaların yüzünde donuklaşma, ses tonunda kısılma ve konuşmalarda bozukluk olduğunu dile getiriyor. Aşırı terleme, derinin yağlanması, omuz ve sırt bölgesinde ağrı yaşanması da sık görülen belirtiler arasındadır. Ancak bu belirtiler birçok hastalığın belirtisine benzediği için Parkinson hastalığına tanı koymak için yeterli değildir. Çok nadir görülen bir durum olsa da bazı hastalarda uyku esnasında çığlık atma, tekme atma veya bilinçsiz el kol hareketleri görülebilir. Kabızlık ve yutkunma da zorluk da bağırsak hareketlerinin ve solunum sisteminin yavaşlamasından meydana gelebilecek belirtiler arasındadır.
EN İYİ TAKVİYE: DOPAMİN
Parkinson hastalığının sebebi vücuttaki dopamin miktarındaki azalmadır. Hastalığın tedavisi de en iyi olarak dopamin takviyesi ile sonuç verir. Buna istinaden Parkinson hastalarına dopamin etki yaratan ilaçlar verilmektedir. Bu ilaçlar vücuttaki dopamin miktarını arttırdığı gibi hastalıkta görülen belirtileri ertelemeye de yardımcı olur. Eğer başlangıç aşamasında hastalık fark edilirse ilaçlar daha çabuk etki gösterir. İlaçlar belirtileri erteleyeceği için hastanın ömrünü ve yaşam kalitesini de arttırır. Parkinson hastalığında ameliyat da bir tedavi yöntemidir ve günümüzde oldukça sık kullanılan bir yöntemdir. Parkinson ameliyatı geçiren bireylerin beynindeki bazı bölgeler yüksek frekanslı ses dalgalarıyla yakılır ve anormal olan aktivitenin normal hale dönüşmesi sağlanır.
YAŞAM KALİTENİZİ ARTTIRIN
Parkinson hastalığında ilaç tedavisi kadar fizik tedavi de oldukça önemlidir. Hastalık sürecinde fizik tedavi alırsanız ilaçların daha hızlı etki göstermesine yardımcı olabilirsiniz. Fizik tedavi görerek kaslardaki ağrıyı azaltabilir ve vücut hareketlerinin kısıtlanmasının önüne geçebilirsiniz. Fizik tedavi aldığınız takdirde konuşmalarda ve hareketlerde duraklama, kaslarda ağrı, yutkunma güçlüğü, kasılma gibi belirtilerin ortadan kalktığını göreceksiniz.
OYUN OYNAYARAK HASTALIĞI HAFİFLETİN
Egzersizin yanı sıra beyni aktif tutan oyunlar da Parkinson hastalığına çok iyi gelir. Zekâ oyunları oynayarak, müzik dinleyerek, şarkı söyleyerek, bulmaca çözerek dans ederek ve kitap okuyarak beyni aktif tutabilirsiniz. Böylece beyin kaslara göndereceği iletiyi unutmaz ve siz hastalığın birçok belirtisini hafif atlatırsınız. Boş vakitlerinizde internetten ya da gazetelerden haber okuyabilir, bulmaca çözebilirsiniz. Ezber yapmak da Parkinson hastalığına iyi gelecektir. Hareketleri bizde sürekli bir değişim yapmak da iyi bir seçenektir. Mesela, dışarı çıktığınızda her zaman gittiğiniz istikametten değil de farklı bir yoldan gidebilirsiniz. Evinizdeki eşyaların yerini değiştirerek hafızanızı güçlendirebilirsiniz. Hastalığın iyi yönde ilerlemesi in yapacağınız her şey sizin yaşam kalitenizi yükseltir ve yaşam süresinizi uzatır. Depresyona girerek sürekli bu hastalığı düşünerek yalnızca kendinize zarar verirsiniz. Hareketli yaşam, hafif hastalık sözünü hiçbir zaman aklınızdan çıkarmayın.
