Günümüzde gençler için de ciddi bir problem olan unutkanlık, beyindeki kesin hafıza ve geçici hafıza kısımlarındaki problemlerden kaynaklanıyor. Ama unutkanlık ne zaman ve hangi yaşta riskli? Ne zaman suçsuz? Liv Hospital Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Nebil Yıldız unutkanlıkla alakalı merak edilenleri anlattı.
Suçsuz olduğu gidişatlar
– Kendiliğinden ya da düşünmekle bir zaman sonra andırıyorsanız,
– Unuttuğunuz vaziyetleri vakaları daha sonra anımsayabiliyor, anlatabiliyorsanız,
– Sohbet sırasında bir an için, dikkatinizin parçalaması ile ne hakkında konuştuğunuzu, konuşacağınızı unutuyorsanız,
– Dilinizin ucuna geleni bir an için çıkaramıyor, istediğiniz sözcüğü bulmada zorlanmaya karşın sohbeti sürdürebiliyorsanız,
– Anımsatıcı ya da liste kullanmak bereketli oluyorsa,
– Casusta kullanarak andırıyorsanız,
– Kompleks bilgiyi tekerrür unutuyorsanız,
– Çok işiniz varsa, kafanız çok meşgulse, stres ve bitkinlik yaşıyorsanız,
– Unutunca rahatsızlık sezmiyorsanız,
– Öz bakımınız iyi, günlük hayat etkinliklerinde becerikliyseniz,
– İhtiyarladıkça andırmak için daha uzun zaman gerekiyorsa,
– Ara gizeme gözlük, anahtar gibi sık kullandıklarınızı nereye koyduğunuzu unutup sonradan bulabiliyorsanız,
– Ara gizeme tanıdıklarınızın adını unutuyor ya da kardeşinizin adı yerine oğlunuzun adını söylüyorsanız,
– Ara gizeme odaya neden geldiğinizi unutuyorsanız,
– Tanıdık yerde bir an için hangi doğrultuya gideceğinizde kararsız yaşıyor ama kaybolmuyorsanız,
– İdrak ve karar verme yetisine gözetiyorsanız risk yok demektir.
Riskli olduğu gidişatlar
– Çok iyi tanınan birey ve yer adlarını, iyi öğrenilen tecrübeleri unutuyorsanız,
– Hafıza kaybına bağlı yaşanan problemleri belirleme ve anımsamada mesele yaşıyorsanız,
– Sözcükleri devamlı unutuyor, yanlış/eğri kullanıyor, aynı sohbette tümceleri ve öyküleri tekerrür tekerrür anlatıyorsanız,
– Anımsatıcı ya da liste yapmak verim sağlamıyorsa,
– Aynı şeyi tekerrür tekerrür unutuyorsanız, mevzu ile alakalı değişik tüm bilgileri unutuyorsanız,
– Bayağı günlük rutin, gizeme topallıyorsa
– Korunma, inkar etme, şahsiyet, tavır, duygu vaziyet farklılığı yaşıyorsanız,
– Öz bakım eksilmişse; itinasız lekeli, kirli giyim; öğün unutma ile kilo kaybı ya da unutup tekerrür yemeyle kilo alma yaşıyorsanız,
– Zaman olsa da anımsayamıyorsanız,
– Sık kullanılanları sık sık unutuyorsanız, nereye koyduğunuzu bulamıyorsanız,
– Tanımada zorlanıyor, tanıyamama ya da adları anımsayamama, sohbeti sürdürememe gibi meseleler yaşıyorsanız,
– Sık sık odaları karıştırıyorsanız,
– Fatura ödeme, uygun giyinme gibi günlük kolay işlerde zorlanıyorsanız,
– Konutta caddede ve işte tek başına yapabildiğiniz şeyleri yapmakta zorlanıyorsanız, performansta fark edilir eksilme, takviyeye gereksinim durma varsa
– İyi öğrenilen yerleri bulmada mesele yaşıyorsanız, basit kaybolma, oryantasyonda bozulma varsa
– Yanlış, beceriksiz idrak, sosyal uygunsuz hareket, yanlış seçimlerde bulunma, problem çözme yeteneğinde mesele yaşıyorsanız,
– Kronik uyku noksanlığı, bozukluğu, kaygı, evham gidişatı, kullanılan bazı ilaçlar, beceriksiz beslenme, sistemik bazı hastalıklar da unutkanlıklara, konsantrasyon eforluğuna yol açabilir. Altta uyuyan gidişatın düzenlenmesi, çoğu zaman bu sualin giderilmesine takviyeci olur.Hem bu meselelerin tespit etilmesi, hem de daha ciddi vaziyetlerin ortaya çıkarılabilmesi için kesinlikle profesyonel dayanak alın.