Hidroterapi yani su ile tedavi uzun yıllardır kas gevşetici ve rahatlatıcı tesirleri nedeni ile kullanılan alternatif bir tedavi yaklaşımıdır. Bu tesirin olağan doğumlarda da kullanılabileceği fikri de epey eskilere dayanır.
Suda doğum birinci defa 1800’lü yılların başında Fransa’da uygulanmış bir prosedürdür. Lakin bu planlı bir doğum değildir. Uzun mühlet doğum aksiyonunda kalan ve biraz rahatlamak için sıcak su dolu bir küvete giren bir bayanın doğumu bu esnada gerçekleşmiş ve bu tesadüf sonucu suda doğum yapan birinci bayan olarak tarihe geçmiştir.
1960′lı yıllara kadar suda doğum ile ilgili rastgele bir gelişme yaşanmazken bu tarihlerde birinci sefer eski Sovyetler Birliği’nde Igor Charkovshy bu mevzuda denemelere başlamıştır. Onu 1978-1985 yılları ortasında Fransa’da yaşayan Dr. Michel Odent izlemiş ve su altında pek çok doğumun gerçekleşmesinde yardımcı olmuştur.
Suda doğum birinci vakitlerde sadece doğum aksiyonunun erken evrelerinde bayanın sancı çektiği devirde uygulanmış. Anne adayı doğuma hazır hale geldiğinde sudan çıkarılarak tekrar doğumhanede doğumu gerçekleştirilmiş. Günümüzde suda doğumun geldiği son nokta bu doğum biçimine uygun anne adaylarının özel küvetlere alınarak doğum sancılarının da bebeğin doğumunun da bu küvet içinde gerçekleştirilmesi halindedir. Bebek doğduktan sonra yavaş yavaş su yüzeyine çıkmakta ve birinci nefesini almaktadır.
SUDA DOĞUMUN TEKNİĞİ
İsminden de anlaşılabileceği üzere, doğumun su içinde gerçekleşmesidir. Küvette, jakuzide (sıcaklığı düşürülmüş şekilde), ya da rastgele bir su havuzunda yapılabilir. İsteğe bağlı olarak hem kasılmalar sırasında hem de bebeğin doğumunda da su içinde kalına bilinir. Yâda yalnızca kasılmalar sırasında suyun içinde kalınıp, doğum su dışında da yapıla bilinir. Şayet suda doğum yaparsanız, ebe ya da hemşire nazikçe bebeğinizi kaldırıp sudan çıkaracaktır.
Anne adayı doğum sancıları başladığında özel olarak hazırlanmış bir kıyafet giydirilir, 35-37 derecede sıcak suyla dolu bir havuza alınır. Suyun sıcaklığı denetim edilir. Epidural anestezi uygulanmaz. Sıcak suyun gevşetici tesirinden yararlanılır. Suda doğumunda özel bir sualtı doppler aygıtı ile bebeğinizin kalp atışları dinlenebilir, gerekli durumlarda damar yolu ile ilaç bile verilebilir.
Doğum gerçekleştikten sonra anne kanama denetimi için sudan çıkarılarak olağan doğum masasına alınır, bebek de bakıma ve takibe alınır. Yalnızca hamilenin yahut hamileyle birlikte eşinde suyun içinde olması mümkündür ve her şeyin olağan gittiği doğumlar için kelam bahsidir.
SUDA DOĞUMUN YARARLARI
DAHA AZ AĞRI.
Suda doğum, ağrıyı azaltmada hayli tesirli bulunmuştur. Kimi çalışmalar ağrıları azaltmada epidural anestezi akabinde suda doğumun geldiğini söylemektedir. Suda doğum gerçekleştiren anneler ağrılarında azalma olduğunu belirtmektedir. Sıcak su bedeni rahatlatan endorfin hormonunun salgılanmasını kolaylaştırarak hamilenin daha az ağrı ve daha az tasa hissetmesini sağlar. Daha az ağrı hissetmeleri nedeniyle ağrı kesici ilaç ve epidural anestezi kullanma muhtaçlığı azalır.
SAKİNLEŞME İMKANI.
Su, uzun vakittir yatıştırıcı özelliği ile bilinmektedir. Hamile olmayanlar olağan insanlarda da su sakinleştirici tesir gösterir. Sahiden de ılık su, sancı ve doğum sürecinde de tıpkı etkiyi gösterir; birçok vakit bir modül dramatik tesir ile birlikte. Sakinleşme doğumda epeyce kıymetlidir.
Suyun içinde yalnızca kendine, bebeğine ve bedenine odaklanan kişinin tüm konsantrasyonu değişir. Su zihinde huzuru, yumuşaklığı, akışı çağrıştırarak doğumun kalitesini değiştirir.
ANNE İÇİN DAHA FAZLA HAREKET İMKANI
Suyun tesiriyle anne daha rahat eder. Kendisini daha hafif hisseder. Bu durum, sancıları hızlandırır ve birtakım bayanlarda daha verimli kasılmalar olmasını sağlar. Anne, daha az acı hissetmesini sağlayan ve bebeğin pelvisteki hareketini kolaylaştıran ayaklarını oynatma, çömelme, kalçalarını oynatma üzere hareketleri yapma imkanı bulur.
Bebek 38 hafta sıvı ortamda bulunduktan sonra suya olan doğumda ortam farkı olmadığından bebek hayata yumuşak bir geçiş yapmış olur.
SUDA DOĞUMUN RİSKLERİ
Su için ülkü sıcaklık 37 derecedir. Suyun daha sıcak olması durumunda anne adayının kan dolanımında değişim olabilir ve ani tansiyon düşüklüğü ile plasentaya giden kan akımlarında azalmalar yaşanabilir bu da hem anne adayını hem de bebeği gereksiz risk altına sokabilir. Ayrıyeten suda uzun mühlet kalınması durumunda anne adayında terlemeye bağlı sıvı kaybı görülebilir. Öte yandan doğum aksiyonu sırasında anne adayı su içindeyken bebeği kardiyotokograf ile monitörize etmek epeyce güçtür. Bunun için özel monitör aygıtları gereklidir. Doğum aksiyonu monitörüze edilmediğinde bebeğin kalp seslerinde yaşanabilecek düşmeler fark edilemeyeceğinden oksijensiz kalması riski kelam konusu olabilir. Suda doğumla ilgili bir diğer risk de enfeksiyon olasılığındaki artıştır. Bu mevzuda birçok çalışma hala devam etmektedir. Suda doğum sırasında karşılaşılan ve evvelden kestirilemeyen bir öteki risk de kordon kopmasıdır. Bilhassa bebeğin göbek kordonunun kısa olması durumunda apansız su yüzüne çıkan bebeğin kordonu kopabilir ve bebek kan kaybedebilir. Teneffüs açısından bakıldığında ise suda doğum bebeğin boğulma ya da su yutma riskini arttırmamaktadır.
SUDA DOĞUM KİMLERDE YAPILABİLİR?
Gebelik süreci boyunca rastgele bir komplikasyonu olmayan, sağlıklı bir hamilelik süreci geçiren tüm bayanlar suda doğum yapabilir. Suda doğumun uygun olmadığı durumlar ve hamileler aşağıda listelenmiştir.
SUDA DOĞUM KİMLER YAPAMAZ?
Bebeğin başıyla gelmediği durumlarda (makat doğum, transvers geliş)
Çoğul gebelikte, erken doğum durumunda (37 hafta öncesi)
Annenin erken suyu gelmesi,
Bebeğin eşinin önde olması, Annenin çok kanaması olması ,
Bebek rahim içinde dertte ve daima fetal kalp atım izlenmesinin gerektiği durumlarda
Baş pelvis uygunsuzluğunda, iri bebek anne çok kiloluysa
Annenin sistemik hastalıkları (Hipertansiyon, Preeklemsi)
Enfeksiyonları (Herpes, HIV, Hepatit, faal genital enfeksiyonları) mevcutsa suda doğum tercih edilmez.
BAYANLAR NEDEN SUDA DOĞUM YAPMAYI SEÇİYOR?
Suda doğumun yararları hakkındaki araştırmalar da gereğince açık değil. Bir kısmı önemli yararlardan bahsederken, öbürleri hiçbir yarar olmadığını söylüyor. Bununla birlikte, birtakım beşerler suda doğum yapmanın anne için doğal ve yatıştırıcı bir ortam oluşturduğu görüşünde.
ANNE ADAYLARININ SUDA DOĞUM YAPMAYI SEÇMESİNİN NEDENLERİNDEN KİMİLERİ ŞUNLAR:
Kimi anneler, suda doğum yapmanın kendileri ve bebekleri için daha doğal ve daha az gerilimli bir tecrübe olacağı kanaatinde.
Suda doğum yapmak, bayana doğumu üzerinde denetim sahibi olduğunu hissettiriyor.
Su kaldırma kuvvetine sahip, bu nedenle anne kendini daha hafif hissediyor.
Su anneyi sakinleştiriyor, bu durum annenin doğuma konsantre olmasını sağlıyor.
Su, annenin kaslarını gevşetiyor ve kan akışını hızlandırıyor.
Su, vajinal harabiyeti azaltabiliyor, bu da dikiş ya da epizyotomiye olan muhtaçlığı azaltıyor.
Suda doğum, sancının birinci basamağını kısaltıp anestezi gereksinimini azaltabiliyor.
SUDA DOĞUM İÇİN HAZIRLANMA
Karar vermeden evvel, suda doğum yapmanın sizin için uygun ya da inançlı olup olmadığı ile ilgili hekiminize danışın. Dehidrasyonu önlemek için doğumda içebildiğiniz kadar su için. Rastgele bir komplikasyon durumunda uygulayabileceğiniz alternatif bir planınız olsun. Şayet güvenliğiniz ya da bebeğinizin sıhhati ile ilgili bir durum varsa, havuzdan çıkın. Bebek birinci dışkılamasını rahim içerisinde gerçekleştirebilir (mekonyum). Bebeğin mekonyumu solumasının ya da yutmasının engellenmesi için özel müdahale gerekebilir.
SONUÇ OLARAK…
Mevzuyla ilgili yapılan ve olağan doğum ile suda doğumu karşılaştıran pek çok araştırmalarda fayda yahut ziyan tesiri açısından her iki doğum biçiminin birbirine karşı çok üstün avantaj ya da dezavantajları gösterilememiştir. Suda doğum bilhassa son yıllarda pek çok çift tarafından tercih edilen “alternatif bir doğum yöntemi” haline gelmiştir. Bu hususta tabip deneyimi, hastane şartları ve çiftlerin görüşleri ortak olarak değerlendirilmeli ve karar bu istikamette şekillendirilmelidir.