Kuşlardan beslenerek taşıyıcı hale gelen sivrisinekler, menenjit gibi ölümcül hastalıklara neden olabiliyor. Hastalığı önleyen bir aşı ya da ilaç bulunmadığını söyleyen Bayındır İçerenköy Sağlık Kurumu Enfeksiyon Hastalıkları ve Muayenehane Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Fatma Nur Özdoğan, “Hastalığa tutulmamak için limon okaliptus ağacı yağı ile sivrisinekleri uzaklaştırın. Sık seyahat ediyorsanız, bulunduğunuz bölgede daha dikkatli olun. Hastalığa bağlı bulgular oluştuğunda ise kesinlikle bir hekime müracaat etin” diye tekliflerde bulunarak, Batı Nil virüsü ile alakalı bilgiler verdi.
Ciddi neticeler doğurabiliyor
Havaların mevsim olağanları üzerinde izlediği güz yarıyılında görülen sivrisinekler, taşıdıkları Batı Nil Virüsü sebebiyle cemiyet sıhhatini negatif etkiliyor. Virüs taşıyan kuşların kanından beslenerek taşıyıcı hale gelen sivrisinekler, virüsleri ısırdıkları insanlara ve öteki hayvanlara bulaştırıyor. Sineklerin ısırması neticesinde ise insanlarda arbovirüs grubunda yer alan virüslerin neden olduğu Batı Nil ateşi hastalığı görülüyor. Hastalık, çok düşük oranlarda görülmekle beraber kimi zaman hamilelik, doğum veya emzirme esnasında anneden bebeğe, kan verme, uzuv nakli ve laboratuvarda maruziyet yollarıyla da bulaşabiliyor.
Dış civarda çalışanlar tehlike altında
Uzmanlara göre; Kuzey Amerika’da ilk defa 1999 senesinde tespit edilen ve o tarihten beri Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada’da yaygınlaşan virüse, Amerika Birleşik Devletlerinde 48 eyalette tesadüfüldü. Avrupa, Ortadoğu, Avustralya, Asya’nın bazı bölgeleri ve Afrika’da da görülen virüs çok geniş bir coğrafi dağılım gösterdi. Batı Nil Virüsü taşıyan sivrisineklerin bulunduğu alanlarda yaşayanlar ve bu bölgelere seyahat edenler tehlike altında olduğunu belirten Uzman Dr. Fatma Nur Özdoğan; “Özellikle dış civarda çalışan veya sarih hava etkinliklerine katılan insanlar, sivrisinek hücumuna daha fazla maruz kalacakları için hastalığa tutulma tehlikeleri çoğalır” dedi.
Ateş-kusma ve ishal bulgularına dikkat
Hastalığın bulgularının şahıstan bireye değişiklik gösterebileceğini söyleyen Özdoğan “Sinek ısırdıktan sonra virüsün kuluçka süresi 2-14 gün olarak belirtilse de, sıklıkla 2-6 gündür. Bu zaman bazı tıbbi sebeplerle bağışıklık sistemleri etkilenmiş şahıslarda daha uzun olabilir. Virüsle enfekte olmuş insanların çoğunda %70-80 hiçbir bulgu görülmez. Bazı şahıslarda ateşli bir hastalık tablosu büyür. Virüsü almış takribî her 5 şahıstan 1’inde ateşle birlikte ishal, kusma, eklem sızıları, baş sızısı, beden sızıları veya döküntü gibi öteki bulgular büyüyebilir. Çoğu şahıs bu tip Batı Nil Ateşi hastalığından tamamen kurtulur ancak bitkinlik ve halsizlik haftalar veya aylarca devam edebilir” diye konuştu.
Ölümcül neticeler doğurabilir
Uzmanlar, hafif bulguların yanı gizeme bazı şahıslarda da şiddetli bulgular da görülebileceğini belirtiyor. Virüs bulaşmış bireylerin %1’inden azında ‘ensefalit’ beyin irini veya menenjit beyin ve omurilik çeperi irini gibi ciddi nörolojik hastalıklar büyüyebileceğini vurgulayan uzmanlara göre, nörolojik hastalık bulguları kendini şöyle gösteriyor: Baş sızısı, yüksek ateş, ense sertliği, oryantasyon bozukluğu, koma, titremeler, nöbetler veya felç. Yeniden son yapılan araştırmalar gösteriyor ki bu ağır hastalıktan kurtulmak, birkaç hafta veya aylar sürebilirken, bazı nörolojik zararlar kalıcı olabiliyor. Batı Nil virüsüne bağlı olarak nörolojik tablo alana gelen hastaların takribî %10’u yaşamını kaybederken, kanser, diyabet, hipertansiyon ve böbrek hastalıkları gibi bazı sıhhat meseleleri bulunan fertler, ciddi hastalık tablosu açısından daha büyük tehlike altında.
Hastalıktan korunmak için sineklerden uzak durun
Hastalara virüs tanısı konulabilmesi için muayenehane bulgu ve belirtilerden yola çıkarak kan ve omurilik akışkanı testleri gibi özel laboratuvar testleri yapılır. Bu testler, tipik olarak viral enfeksiyona karşı bağışıklık sisteminin ürettiği antikorları tespit ederek neticeye erişir. Batı Nil Ateşi hastalığından korunmak ve hastalık bulaştıktan sonra rehabilitasyon edilmek için kullanılacak aşı yoktur. Sızı gibi bazı bulguların tesirini eksiltmek ve ateşi düşürmek için sızı kesici-ateş düşürücü kullanılabilir. Hafif bulgulara sahip hastaların bir kısmı tipik olarak kendiliğinden iyileşir, bazı bulgular ise birkaç hafta sürebilir. Daha ciddi hadiseleri, genellikle tıbbi bakım ve destekleyici rehabilitasyonlar için sağlık kurumuna yatırmak gerekir.
Limon ve okaliptüs yağı ile natürel koruma kalkanı
Hastalığı önlemenin en tesirli yolu olan sivrisinek ısırıklarının önüne geçmek için yapılması gerekenler:
– Dışarı çıkmadan, DEET, picaradin, IR3535 ve bazı limon okaliptus ağacı yağı ile para-menthane-diol gibi haşere kovucu mahsulleri kullanın.
– Sivrisineklerin pek çoğunun en etkin olduğu akşam karanlığında uzun kollu elbise ve pantolon giyin.
– Kapı ve pencerelerinize sineklik takın veya var olanları onarın, varsa klima kullanın.
– Kaldığınız yerin etrafındaki sivrisineklerin rakamının eksiltilmesine takviyeci olmak için; vazo, oluklar, kovalar, havuz örtüleri, evcil hayvan ve kuşların su ve yemek kaplarının içinde birikmiş suları boşaltın.
– Şayet kendinizi hasta seziyorsanız hemen doktorunuza veya bir sıhhat kuruluşuna müracaat etin. Seyahatiniz hakkında doktorunuza kesinlikle bilgi verin.
– Ateş ve sızınız için Asetaminofen kullanın. Kanamaya eğilimi artırabileceğinden aspirin ve ibuprofen kapsayan sızı kesicilerden uzak durun.
– Daha fazla sivrisinek ısırıklarından korunarak hastalığın dağılmasını önleyin.