Çocukların ağzı sarih yatması, horlaması ya da sıkça karşılaşılan burun tıkanıklığı geniz eti gelişmesinin bulgularından olduğunu söyleyen İş Bankası iştiraki Bayındır Söğütözü Sağlık Kurumu Kulak Burun Boğaz Hastalıkları ve Baş Boyun Cerrahisi Bölümü’nden Uzm. Dr. Mustafa Konaklıoğlu; geniz eti gelişmesi ile alakalı şu bilgileri verdi:
Nazofarinks geniz bölgesi denilen yer burun ön deliklerinin arka ucunun açıldığı ve burundan alınan soluğun akciğerlere iletilmesi esnasında havanın geçtiği bir boşluktur. Bu boşluğa aynı zamanda orta kulak bölgesinin tazyik balansını sağlayan tüpler de östaki açılmaktadır. Bu boşluğu kaplayan dokunun altında ve içinde çok fazla rakamda lenf hücresi mikroplara karışı gözetici hücreler bulunmaktadır. Bu hücrelerin oluşturduğu bayağı ebattaki hücre kümelenmesine geniz eti denmektedir. Doğumdan itibaren her çocukta geniz eti bulunmaktadır. Sihrime olması gidişatında mesele olmaya başlamaktadır.
Özellikle yuvaya başlama sonrasında enfeksiyon sıklığının çoğalması ile beraber büyümü kollanır. Buna ek olarak alerji problemi, konutta sigara içilmesi, rehabilitasyon edilmeyen üst solunum yolu enfeksiyonları, genetik yatkınlık gibi nedenler de geniz eti gelişmesine yol açabilir. En sık 2-5 yaş arasında sihrime kollanmaktadır.
Ağız sarih yatan çocuklara dikkat
Geniz etinin ebatlarına bağlı ve ebatlarından bağımsız olarak büyüyen bir hayli belirtisi vardır. Bunları sıralamak gerekirse;
– Hastalık gidişatı olmadığı yarıyılda devam eden burun tıkanıklığı ve burun akıntısı
– Aralıksız ağzın sarih olması
– Uykuda horlama, ağız sarih geçime ve soluk durmaları
– Mikropların kümelenmesine imkân sağlayan bir odak olup sık nezle, grip olunması
– Orta kulağın havalanmasının bozulması neticeyi akışkan birikimi ve duyma azlığı
– Surat kemiklerinde ve dişlerde yapısal bozukluklar
– Sihrime ve büyüme geriliği
– Uyku kumpassızlığı
İlk etapta burun spreyi
Bulguların görüldüğü çocuklarda ilk alternatif olarak ışıklı kameralarla endoskop burundan bakılabilmektedir. Şayet bu usulle yapılamazsa direk grafi ile net biçimde görülebilmektedir.
Yapılan çalışmalarda kortizonlu burun spreylerinin geniz etini %20-30 oranında küçültebildiği gösterilmiştir. Bütün tıkayıcı ebatta olmayan ama şikayetlerin başladığı çocuklarda kullanılmaktadır.
Yineleyen şikayetlerde cerrahi müdahale
Spreyler neticesinde fayda görmeyen veya fayda görüp kısa vakitte tekerrür şikayetlerin başladığı görülen gidişatlarda cerrahi yapılmalıdır. Cerrahi genel anestezi altında takribî 3-5 dakika arasında devam ettir. Harekât ağız içinden yapılmakta, yüzde veya boyunda rastgele bir kesi olmamaktadır. Operasyon sonrası sızı olması beklenmemektedir. 3 gün müddetle yumuşak yiyecekler alması önerilmektedir. Geniz eti operasyonu olan çocuklar 1-3 gün istirahat ettikten sonra mektebe başlamasında bir mahzur olmamaktadır. Hatta ertesi gün dahi mektebe devam etmesi önerilebilmektedir. Operasyon sonrasında çok ender olmakla beraber erken yarıyılda kanama veya ilerleyen yarıyıllarda tekerrür sihrime görülebilir ama bu tehlikeler çok düşük orandadır.
Geniz eti problemi çok yaygın olan ama doğru yönlendirilme meseleleri olan bir gidişattır. Bu sebeple gerçekten cerrahi gereken gidişatlarda şayet gecikmeler olursa geri dönüşü olmayan surat ve çene kemiklerinde kalıcı biçim bozuklukları, sihrime ve büyüme gerilikleri, kalıcı duyma problemleri gibi ciddi meselelerle karşılaşılma ihtimali çok yüksektir.