Üreme çağındaki kadınlarda en sık görülen hastalıklardan olan polikistik over sendromu, (PKOS) yumurtlayamama sorunu ve kısırlığın yanı sıra, tedavi edilmediğinde kalpten hipertansiyona kadar birçok hastalığın oluşumuna yol açıyor.
En önemli belirti adet düzensizliği
Sağlıklı bir ergenlik döneminde adet düzensizliği normal karşılanmaktadır. Bunun, bir hastalığın nedeni olarak ortaya çıkabileceği çoğu zaman akla getirilmemektedir. Ultrason görüntüleriyle de her zaman ayırıcı tanı konulamayabilir. Bu nedenle, adet düzensizliği görülen ergenlik dönemindeki kızlara kan testleri de yapılarak polikistik over olup olmadığı araştırılmalıdır.
Polikistik over sendromu doğurganlık döneminde görülen endokrin bir hastalıktır. 13 ila 19 yaşlarında kıllanma artışı ve akne problemi ile kendini belli eder. Bu durumu, adet gecikmeleri yani adet düzensizliği takip eder.
Tedavi edilmezse sağlığı tehdit edebilir
Ultrason muayenesinde yumurtalık boyutlarının arttığı ve 2-9 mm arasında çokça foliküllerin olduğu görülür. Yumurtalıkların bir tanesinde gözlense bile tanı için yeterlidir. Polikistik over sendromu adet düzensizliğine neden oluyorsa, öncelikle bu sorunun ortadan kaldırılması için gerekli tedavi başlanmalıdır. Yumurtlama uyarıcı tedavi ise ancak hasta çocuk sahibi olmak istediği takdirde uygulanmaktadır.
Hastalığın kontrol altına alınmaması ya da tedavisinin tamamlanmaması, uzun dönemde hasta açısından önemli sağlık sorunlarına yol açabilir. Polikistik over sendromu tedavi edilmediğinde; hastaların % 50’sinde insülin direnci, % 8’inde Tip 2 diyabet, kıllanma artışı, akne, obezite ve kalp damar hastalıkları görülme riski vardır.
Polikistik Over Sendromu’nun 12 belirtisi
1. Ergenlik döneminde bir ya da iki adet dönemi sonrası adet görememe
2. Adet düzensizlikleri
3. Olağan dışı kanama
4. Vücutta fazla kıllanma
5. Yüzde ve sırtta aşırı sivilcelenme
6. Cilt dokusunda değişiklik
7. Hamile kalmada zorluk ya da kısırlık
8. Kilo alma
9. Aşırı saç dökülmesi
10. Ses kalınlaşması
11. Göğüs ölçüsünde değişiklik
12. El üstünde lekelenmeler
Tedavide hormon dengesi düzenlenmeli
Tedavi, hastanın yaşı ve isteğine göre değişmektedir. Öncelikle kilo kontrolü sağlanmalı, kilo kaybı ile düzenli adet görme oranı yükseltilmelidir. Çocuk sahibi olmak istemeyen hastalarda amaç hastanın hormonal dengesini düzenlemek ve düzenli adet görmeyi sağlamaktır. Bunun için doğum kontrol hapları veya progesteron içeren hormonal tedaviler uygulanabilir.
Polikistik over sendromu olan hastalar da gebe kalabilir. Ancak gerektiğinde; kilo kontrolü, insülin direncini kıran ilaçlar, yumurta geliştirici ve yumurtlamayı uyaran ilaç tedavileri ile gebelikte başarılı sonuçlar elde edilmektedir.