Soğuk algınlığı virüsleri hemen her kış solunum yollarımızın mukoza tabakasına bir biçimde yerleşmenin yollarını bulan inatçı uyarlama sanatçılarıdır. Burada enfeksiyona ve buna bağlı olarak sıklıkla balgam çoğalışına neden olurlar. Bronş duvarını döşeyen epitel hücrelerinin yüzeyinde yer alan minik tüycükler ortaya çıkan bu fazla salgıyı artık uzaklaştıramadığında uyarılan öksürük refleksi ile solunum yolları arınılmaya çalışılmaktadır. Bu gibi gidişatlarda saponin kapsayan bitkiler desteğe yetişebilmektedir. Saponin, balgamı yumuşatma ve tüycükleri uyarma özelliğine sahiptir.
Saponin kapsayan bitkiler başlıca duvar sarmaşığı Hedera helix; belsaniye, çuha çiçeği Primula veris, anasoniye Pimpinella saxifraga, ballıbaba yaprakları Lamium amplexicaule ve kedibaşı Galeopsis tetrahit; horozbaşı Galeopsis speciosa; palavra kenevir otu olarak sayılabilir. Öksürük şuruplarını ve/veya çaylarının bileşiminde sıklıkla bu bitkiler ya da bunlardan elde edilen faktör maddeler yer almaktadır.
Balgamlı öksürükte ayrıca kekik Thymus vulgaris, anason Pimpinella anisum, ökaliptus Eucalyptus globulus; sıtma ağacı ve nane Mentha spp. kapsayan ilaçlar da fayda vermektedir. Bunların solunum yollarını dezenfekte edici özelliği bulunmaktadır. Öksürüğün yumuşatılmasında bu gibi bitkilerin karışımından elde edilen merhemlerin göğüs ve sırta ovularak sürülmesi de fayda verebilmektedir.
Kuru öksürükte ise gülhatmi Althaea officinalis, ciğerotu Pulmonaria officinalis, islanda algı lichen islandicus, ebegümeci Malva spp. ve asap otu Plantago lanceolata mukoza gözetici özellikleriyle ön tasarıya çıkabilmektedir. Bu özelliği sıradan mukoza üzerine ilave bir tabaka oluşturarak yerine getirmektedirler.
Duvar sarmaşığının ayrıca solunum adalelerini hafifletici özelliği de bulunmaktadır. Dolayısıyla çok dikkatli doz ayarı gerektiren bu bitkinin rastgele kullanılmaması gerekir. Itır çiçeğinin Pelargonium spp. ise akut bronşite bağlı rahatsız edici şikâyetleri hafifletebilmenin yanında bağışıklık sistemini uyarıcı ve bakteri üremesini yasaklayıcı özellikleri vardır.
Yukarıyada sıralanan bitkileri kaynatarak veya daha iyisi demleyerek elde edilen çaylarını harcamak da öksürüğü gevşetici tesir yapabilir. Ancak, öksürükle bu biçimde gayret ederken bu bitkilerin antibiyotiklerin yerini yakalayamayacağı unutulmamalıdır. Yüksek ateş, süratli solunum, zorlamalı ve fazla öksürük ile iltihaplı balgam görülmesi vaziyetinde kesinlikle hekim hakimiyetine başvurulmalıdır. Yeniden 10 günü geçen sıradan öksürük gidişatında da sağlık hakimiyeti koşuldur.
Kaynak: Baby und Familie mecmuasının Şubat 2006 rakamından çeviri edilerek hazırlanmıştır.