Obsesif kompulsif bozukluk (okb) hakkında

Obsesyon ve kompulsiyon durumlarının oluşmasıyla görülen bu rahatsızlık Türkçeye “takıntı ve zorlantı” olarak çevrilmiştir. Halk ortasında da takıntı, vesvese, paklık hastalığı üzere isimlerle bilinir. Ruhsal bir rahatsızlık olan bu takıntı bozukluğunun iki evresi bulunmaktadır. Bunlardan birincisi Obsesyon; bireyin iradesi dışında gelişen ve oluşmasına mani olamadığı, daima tekrar eden rahatsız edici imgeler yahut imgelerin zihninizde belirmesi yahut duymak istemediği sesleri işitiyor olması durumudur. İkinci evresi Kompulsiyondur; meydana gelen obsesyonu gidermek ve yaşadığı korkuyu azaltmak ismine kişinin gerçekleştirdiği ritüellerdir. Bu ritüeller zihninde istemsiz olarak meydana gelen niyet yahut imgelerin giderilmesi için yapılan sayı sayma, dua etme, bulunduğu bölgeden uzaklaşma üzere tavırlardır. Obsesif kompulsif bozukluğun (OKB) birbirinden farklı birçok belirtisi bulunmaktadır. Genel çizgileriyle bir takıntı hastalığı olan OKB, bu rahatsızlığa sahip olan şahıslarda farklı hususlarda kendisini gösterebilir. Yaygın olarak görülen OKB tipleri şunlardır;

BULAŞMA: Bu obsesyon cinsine sahip şahıslarda titizlik ön plandadır. Kendisine dışarıdan rastgele bir mikrop ya da pisliğin bulaşabileceğini düşünen kişi, kendini daima pak hissetmek ister ve temas halinde olduğu objeleri, içerisinde bulunduğu ortamları daima temizleme gereksinimi duyar. Bireyin daima paklık yapması ve ferdî paklığını gerek olmamasına karşın tekrar tekrar yapıyor olması paklık kompulsiyonuna yol açar. Böylece kişi OKB rahatsızlığına yakalanmış olur.

KUŞKU: Bu obsesyon tipi bireyleri yapması gereken bir durumu yapıp yapmadıklarıyla alakalı kararsızlıklara düşürür. Örneğin, kapının kilitlenip kilitlenmediği, ocağın kapatılıp kapatılmadığı üzere kanılara bu obsesif tasaya sahip bireylerde ağır olarak rastlanır ve birebir şeyi tekraren denetim ederler. Bu durum kuşku obsesyonun kompulsiyonudur. Hayatı önemli manada zorlaştıran OKB rahatsızlıklarından birisidir.

SİMETRİ: Şahıslarda bulundukları etrafın bir sisteme sahip olması ihtiyacını oluşturan obsesyon cinsidir. Kompulsiyon olarak her şeyi bir tertibe sokmak isterler ve onların etraflarındaki tüm objeler simetrik bir algıya nazaran konumlandırılmıştır. Dağınıklık ve düzensizlik en rahatsız olacakları durumlardır.

DİNİ: Bu obsesyona sahip kişilerdeyse ibadetler esnasında oluşan yanlış niyetler ve imgelerle müsabaka hali aktiftir. İbadet sırasında küfür etme, cinsel içerikli olguların göz önüne gelmesi üzere durumlarla karşılaşılır. Bu durumdaysa kişi kendini günaha girmiş hisseder ve durumla ilgili olarak bir sorumluluk hissi oluşur.

CİNSEL: Şahısların aile yakınlarına yahut yakın etrafından birisine cinsel bir istek duyar mıyım kaygısıdır. Sapkın hislere kapılma korkusu yoğunluktadır. Yakınından bir şahısla cinsel olarak beraberlik hakkındaki imgeler zihinde yer edebilir. Bu obsesyona sahip şahıslar yakınlarıyla yalnız kalmaktan çekinirler, yakınlarına karşı samimi davranışlar sergileyemezler. Kompulsiyon olarak geliştirdikleri bu tavırlar onları yakın etraflarından uzaklaştırır ve toplumsal hayatlarını kısıtlar.

TOTEM: Çoklukla âlâ dileklerin gerçekleşmesi için kültürel inanışların getirdiği bir durum için öteki durumdan umut duyma ritüeli kimi OKB hastalarında başa gelebilecek berbat durumların engellenmesi için yapılması kural olan aktiviteler olarak görülür. Örneğin her gün konuttan çıkarken paspasa değmeden giderse başına makûs bir olayın geleceğini düşünen bir kişi bunu takıntı haline getirerek her gün tekrarlar.

OKB rahatsızlığının öbür birçok ruhsal rahatsızlık üzere kesin bir nedeni yoktur. Genetik transferin, serotonin hormonun salgılanmasında oluşan bir düzensizliğin, çocukluk çağında yaşanan travmaların, en kıymetlisi kişilik özelliklerinin bu rahatsızlığın oluşmasında tesirli olduğu düşünülmektedir. Bilişsel davranışçı terapiler yardımıyla yahut ilaç tedavileriyle önemli oranda azaltılabilen bir rahatsızlıktır. Son olarak obsesyon vakit zaman birden fazla insanın başına gelebilecek bir durumdur. Bu durumun bireyde önemsenmesi ve takıntı haline gelmesi durumunda OKB oluşur.

DurumObsesyonOkbRahatsızYakın