Çağımızın en ehemmiyetli meselelerinden biri olan obezite hastalığı için hemen her gün çözüm üretilmeye çalışılıyor. Hastalar ve hasta yakınları “Obezler nasıl beslenmeli?”, “Obezite rehabilitasyonu neler?”, “Obezite neden olur?” gibi sualleri sormaktadır. Okan Üniversitesi Sağlık Kurumu Beslenme ve Perhiz Uzmanı Dyt. Derya Fidan obeziteyi ve tehlike etkenlerini anlattı.
SANAYİLEŞME OBEZİTEYİ TETİKLİYOR
Günümüzde sanayinin büyümesi ile beraber bir hayli hazır besine erişim basitleşmiş, ufak yaşlarda başlayan beslenme bozukluğuna bağlı obezite insidansı yükselmiştir. Kumpassız beslenmeye ek olarak, hareketsiz yaşantı, stres etmeninin günlük yaşantıda baskın olması gibi etmenler genetik eğilim ile birleştiğinde ne yazık ki şahsın genel sağlık vaziyetini tehdit etmeye başlıyor. Erişkin erkeklerde beden ağırlığının yüzde 15-18’i, bayanlarda ise yüzde 20-25’ini yağ dokusu oluşturmaktadır. Bu oranın erkeklerde yüzde 25, bayanlarda ise yüzde 30’un üstüne çıkması obeziteyi oluşturmaktadır. Günlük alınan enerjinin tüketilen enerjiden fazla olması gidişatında, tüketilemeyen enerji bedende yağ olarak depolanmakta ve obezite yaradılışına neden olmaktadır.
TEHLİKE ETMENLERİ NELER?
Obezitenin oluşmasında başlıca tehlike etmenleri vardır.
Verilen kilolara ek, fertler yaşam standartını değiştirmeyi de göze alabilmeli ve perhizi kazanç geçer bir gidişat olarak nitelendirmeden hayat boyu sürdürülebilir beslenme alışkanlıkları edinmelidir. Bu gidişat böyle olmadığında ise ne yazık ki obez fertlerde kaybedilen beden ağırlığı sıklıkla ve süratle geri alınmaktadır. Kilo kaybeden fertlerin ancak yüzde 5 ’i eriştikleri kiloyu gözetebilmekte, büyük bir çoğunluğu ise tekerrür kilo almaktadır. Ayaküstü fast-food yenen karbonhidrattan ve arıtılmış şekerden zengin, nebatsal liflerden yoksul, fazla yağlı beslenme biçimi obeziteye yol açan ehemmiyetli etkenlerden birkaçıdır.
4 BESLENME HATASI
Obeziteye neden olan başlıca yanılgılı beslenme alışkanlıklarını sıralamak gerekirse;
-Yemek yerken başka etkinlikler ile meşgul olunması; cemiyetimizde çok sık karşılaştığımız yeme bozukluğu nedenidir. Dış uyaranların sarih olması, televizyon karşısında yemek yeme, bilgisayarda çalışırken yemek yeme ve en çokta ebeveynlerin çocukları reyin parkında oynarken ya da televizyon karşısında iken doyma hissiyatlarının önüne geçerek ağzına yemek vermesi.
– Akşam yemekten sonra karbonhidrat kaynağı yiyecek tüketimine devam etmek; tatlı, hazır ambalajlanmış ürün, çikolata, gazlı meşrubat ya da şekerli meşrubatlar, yemek sonrası fazla ölçüde meyve tüketimi bunlar arasında sayılabilir.
-Olağan gereksinimin üstünde yiyecek alımı; özellikle çalışan bireylerde sağlıklı yiyecekler yerine fast-food stili enerji yoğunluğu yüksek yiyeceklerin çok harcanması, kızartılmış ve kavrulmuş yiyecekleri sık harcamak
-Günlük su tüketiminin az olması, su yerine yüksek enerjili meşrubatların seçim edilmesi olarak sıralanabilir.
OBEZİTE REHABİLİTASYONU
Obezitenin rehabilitasyonunda multidisipliner bir yaklaşımın baz alınması gerekmektedir.
Zira ne yazık ki obezite tek başına çaba edebileceğiniz bir hastalık değildir.
KOMBİNE REHABİLİTASYON ZAFER GETİRİYOR
Obezitede beslenme rehabilitasyonu ve fiziksel etkinliğin artırılması ile beraber tavır farklılığı rehabilitasyonu netlikle zorunludur. Beslenme rehabilitasyonu ve egzersizin tavır farklılığı rehabilitasyonu ile beraber kullanıldığı “kombine rehabilitasyonlar” hem ağırlık kaybını sağlamada hem de kaybedilen ağırlığın korunmasında büyük zafer sağlar. Obezite rehabilitasyonunda, egzersiz büyük ehemmiyet taşır. Obezler, genellikle az hareket etme meylindedirler. Ancak düşük kalorili perhizler ile beraber çok ağır egzersiz programlarının uygulanması da doğru değildir. Maksimum kalp süratinin yüzde 60-70 ne erişmeyi sağlayan bir egzersiz programının 20-30 dakika, haftada 4-5 kere veya 45-60 dakika, haftada 2-3 kere uygulanması uygun olacaktır.
EKRAN KARŞISINDA YEMEK YİYENLER DİKKAT!
Kilo vermek emeli ile müracaat eten bir hastaya hazır bir perhiz listesi verip bu listeye uyup hakimiyete gelmesini söylemek zafersizlikle sonuçlanacaktır. Emel hastanın yeme ve etkinliğiyle ilişkili alışkanlıklarında farkındalığı ve başkalaşımı sağlamaktır.
Bu sebeple obezite ile sonuçlanabilecek bu cins yanlış alışkanlıklardan ve tavırlardan uzaklaşılması için birinci basamak doktoru kesinlikle bu mevzu üzerinde durmalı ve bu mevzuya zaman ayırmalıdır.
.