Türkiye İş Bankası iştiraki Bayındır İçerenköy Sağlık Kurumu Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Mutlu Güngör, kalpte görülen ritim bozuklukları ve kumpaslı yapılacak hakimiyetler hakkında şu bilgileri verdi:
– Kalbin mesaj sistemi, bir konutun elektrik tesisatı gibidir. Bu sistem, elektriksel etkinliği oluşturan bir jeneratör sinoatriyal nod ve oluşan bu elektriksel etkinliği kalp adalesine götüren yollardan oluşur. Jeneratörün veya mesaj yollarının kendi hastalıkları, bazen de bunları etkileyebilecek sistemik hastalıklarda ritim bozuklukları görülebilir. Kalpte organik ritim bozuklukları ise çok geniş bir yelpazeye böler.
Nabız düşüklüğünü umursayın
– Kalbin elektriksel etkinliği oluşturan sinoatriyal nodunda elektriksel etkinlik yaradılışı yaşla birlikte olan yozlaşmaya, damar tıkanıklıklarına bağlı beslenme bozukluğuna, bazı ambar hastalıklarına, tiroid işlev bozukluklarına veya pek çok sistemik hastalığa bağlı olarak azabilir. Bu gidişatta banalde 60-100 arasında olan impuls çıkarma sürati düşer. Hastanın nabzı 60/dk altındadır. Bu vaziyet bedende beslenme bozukluğuna neden olur. Hasta baş dönmesi, halsizlik, minimal eforda bile soluk darlığı veya bayılma gibi şikayetlerde bulunur.
Hastanın nabzının düşük olduğu, çekilen EKG’lerde veya ritim takibi emeliyle yapılan 24 saatlik ritim holter tahliliyle tespit edilir. Bu gidişatta rehabilitasyon, kalbin elektriksel etkinliğini sağlayabilecek kalıcı kalp bataryayı uygulamalarıdır. Kalp bataryaları göğüs adalesinin altına yerleştirilen 3×5 cm boyutlarında aygıtlardır.
Hakimiyetler ile kalbinizin meselelerini dinleyin
– Banalde kalbin jeneratörüne bağlı kalp adalesine mesajım sağlayan bir ana kablo mevcuttur. Bazı bireylerde doğumsal olarak ikinci bir kablo bulunabilir. Buna ‘aksesuar yolak’ denilir. Bu aksesuar yolağın etkinlendiği vaziyetlerde kalp süratinin 150-200/dk kadar çıkabilen, ani başlayıp ani biten, göğüste tedirginlik hissi oluşturabilen çarpıntılar oluşur. Bu çarpıntıların ne zaman başlayacağını ne kadar süreceğini hipotez etmek pek muhtemel değildir.
– Şayet çarpıntı süresi uzun olursa hasta acil servise başvuru ettiğinde çekilen EKG veya sık yineliyorsa takılan 24 saatlik ritim holter muayeneyi ile tanı konulabilir. Bu çarpıntılar kalp krizine veya kalp yetmezliğine neden olan makûs ritim bozuklukları değildir. Ancak nabzın çok yükselmesi hastada ciddi bir tedirginlik oluşturabilir. Bu bozuklukların rehabilitasyonu EFÇ elektrofizyolojik çalışma ve ablasyon denilen rehabilitasyonlardır. Bu rehabilitasyonlar anjiografi laboratuvarlarında yapılan ve kasık toplar damarından girilerek uygulanan operasyonlardır. Aksesuar yolağın yerinin tespit edilip, radyofrekans yakılarak veya criyoablasyon dondurularak ile ortadan kaldırılması temelinden katlanır.
Çarpıntı sebebi sadece kalp olmayabilir
Çarpıntı, kalbin çalıştığını sezdiğimizde tasvir ettiğimiz şikayettir. Banalde kalbimiz ömür boyu hiç aralık vermeden devamlı olarak çalışır, ancak biz onun çalıştığına göğsümüzü sezmeyiz. Bu çarpıntılar bazen kumpassız teklemeler, bazen de nabzın 200/dk’ya yükselecek sürate erişmesi olabilir.
– Çarpıntı tanımı olan hastalarda kesinlikle sistemik bir rahatsızlığın olup olmadığı incelenmelidir. Anemi, tiroid hastalıkları, akışkan kayıpları, ateşli hastalıklar, anksiyete, panik hali, ağır egzersiz, kronik sistemik hastalıklar, kondisyonsuzluk gibi pek çok gidişatta nabız bedelleri çoğalır, şahıs bunu çarpıntı gibi sezebilir.
– Reelinde buradaki vaziyet kalp hastalığından ziyade, kalbin mevcut hastalığı kompanse etmesi için süratini çoğaldırmasıdır, başka bir deyişle olması gereken fizyolojik bir vaziyettir. Rehabilitasyon nedene müteveccih yapılmalıdır. Başka Bir Deyişle aneminin, enfeksiyonun ya da tiroid işlevlerinin rehabilitasyonu yapılmalı, kondisyonsuzluk varsa kumpaslı egzersize başlanmalıdır.
Ailesel sıhhat hikayenizi iyi takip edin
– Kalpte yapısal bozukluğu olan hastalarda görülen ritim bozuklukları muayenehane olarak çok büyük ehemmiyet taşır. Kalp krizi geçirmiş, bypass, stent gibi harekâtlar yapılmış, kalp gelişmesi görülen hastalarda veya bazı doğumsal anomalilerde hipertrofik kardiyomyopati, aritmijenik sağ ventrikül displazisi, ebstein anomalisi gibi veya bazı ritim bozukluğuyla izleyen genetik geçişli hastalıklarda brugada belirtiyi, uzun QT belirtiyi, kısa QT belirtiyi gibi büyüyen ritim bozuklukları ventriküler taşikardi veya ventriküler fibrilasyon kalpte ani durmaya başka bir deyişle bayılma veya vefata neden olabilir.
– Dolayısıyla kalp damar hastalığı bulunan tüm hastaların kesinlikle rutin kardiyoloji hakimiyetlerinin yapılması gerekir. Bu tetkiklerde ekokardiyografik tahlillerinin gerek dinlendiği takdirde ritim holter tahlillerinin yapılması gerekir. Ailesinde nedensiz erken vefat hikayesi bulunan hastaların veya sporcuların kesinlikle kardiyoloji tetkiklerinin EKG ve ekokardiyografik değerlendirmelerinin yapılması gerekir. Yapılan tetkiklerde veya muayenelerde ani vefat tehlikeyi görülen hastalara ICD implentable cardiak defibrilator dediğimiz şok makinelerinin takılması gerekir. Bu şok makineleri kalp bataryalarına eş biçimde göğüs adalesinin altına yerleştirilen, bataryalara göre azıcık daha büyük, takribî 5×7 cm boyutlarında aygıtlardır. Bu makineler kalbin ritmini devamlı olarak takip edip ölümcül bir ritim bozukluğu görüldüğü zaman şok vererek kalbi tekerrür çalıştıran aygıtlardır.
Sporcular ve kalp hastaları kumpaslı hakimiyetleri ilgisizlik etmemeli
– Kalpte görülen ritim bozuklukları felçle veya vefatla sonuçlanabilecek kadar ehemmiyetli olabilir. Bundan dolayı herkesin kesinlikle senede bir defa detaylı kardiyoloji tetkikinin, EKG ve ekokardiyografik tahlillerinin yapılması önerilir. Tehlike grubundaki hastaların ise koroner atardamar hastalığı açısından değerlendirilmek üzere eforlu EKG, talyum testi, gerekirse koroner anjiografi gibi muayenelerinin yapılması ise ehemmiyet taşıyor.
– Ailede erken vefat olan bireylerin, sporcuların, kalp yetmezliği ile takip edilen hastaların veya baş dönmesi, halsizlik, bayılma gibi şikayeti olan hastaların kalp damar hastalığı veya ritim bozuklukları açısından EKG ve ritim holter takiplerini yaptırması ise ilgisizlik edilmemelidir.
Devamlı devam eden ritim bozukluğu: Atriyal Fibrilasyon
– Atriyal fibrilasyon BAĞIŞLAMA olarak öğrenilen, en sık devamlı devam eden ritim bozukluğu ise ayrıca ele alınması gereken bir hastalıktır. Özellikle ileri yaşta, kapak hastalığı, hipertansiyon, kalp yetmezliği varlığında görülme sıklığı daha da çoğalır. Kulakçıkların atriyum kasılamayıp yalnızca titreşim hareketi yaptığı ritim bozukluğudur. Bu özelliğinden dolayı atriyum içindeki kan, hareketsizliğe bağlı pıhtılaşabilir. Bu pıhtıların embolize olması felç hücumlarına neden olabilir. İleri yaşta görülen felçlerin nedeni de BAĞIŞLAMA’dir. BAĞIŞLAMA’nin tespit edilmesi, kesinlikle pıhtı önleyici rehabilitasyon kullanımını gerektirir. Pıhtı önleyici rehabilitasyonlar pıhtı ve felçten gözetirken değişik taraftan kanama meylini çoğaldırdıkları için hakimiyetli kullanımları gerekir