Hayır diyebilmenin hayatımızdaki rolü ve kıymeti nedir, öncelikle bunu tam olarak anlamanız gerekir. Zihninizin bir radyoya benzediğini hayal edin. Sevdiğiniz kanalları dinlerken keyif alırsınız. Dinlediğiniz kanal tam çekmediğinde ise cızırtılar duymaya başlarsınız. Daha da çok çekmemeye devam ettiğinde bu cızırtılar git gide artar ve bu durum sizi rahatsız eder. Dinlediğinizi anlamamanıza, keyif alamamanıza neden olur. Dinlemeye devam etmekte de hayli zorlanırsınız.
İşte o çekmediği esnada duyduğunuz cızırtıları; gereksinimlerinizi, önceliklerinizi bilemediğiniz, kendinizi duymadığınız vakitlerde diğerleri tarafından sizin hakkınızda alınan kararlar olarak düşünebilirsiniz. Oburlarının öncelikleri ve istekleri kendi hayatınızda en kıymetli yerde olmaya başladığında kendinizi duymamaya başlarsınız. Hayatınızdaki cızırtılar, yani dışarıdan denetim gittikçe artmaya devam eder.
İşte bu yüzden biz kendi hayatımızın başrolünde olmak ve kararları dışarıdan içeriye değil, kendi içimizden dışarıya yanlışsız alabilmek için hayır demeye, sonlarımızı belirginleştirmeye gereksinim duyarız.
Hayır diyebilmek hayatımızda güçlü bir silecek rolündedir; görüş alanımızı genişletir, daha berrak görmemizi sağlar. Ve unutmayalım ki Hayır dedikçe kendimize dair Evetlerimiz çoğalır, kendimizi daha net görmeye başlarız.
Hayır Diyememenin Altında Yatan Hisler ve Niyetler Neler?
Reşat Nuri Güntekin, “Biz Hayır demeyi, işim var demeyi, olmaz demeyi beceremeyen insanlarız. Yorgunluğumuz bitmez bizim” kelamı ile içinde bulunduğumuz toplumu özetlemektedir.
Pekala neden hayır demeyi beceremiyoruz, bu yorgunluğumuzu hangi fikirler besliyor?
Ø Ayıp olmasın
Ø Aman beşerler gerilmesin
Ø Tartışma çıkmasın
Ø Gerimden konuşmasınlar
Ø Hakkımda berbat düşünmesinler
Ø Elime mi yapışacak, bu seferlik yapayım
Ø Bir seferden bir şey olmaz …
Bu ve emsal niyetlerin ve varsayımların altında yatan hislerin neler?
Ø Kaybetme korkusu
Ø Değersizlik hissi
Ø Suçluluk
Ø Yalnızlıktan kaçma
Ø Sevilmeme korkusu
Ø Beklentiler, kıymet görme beklentisi vb.
Ø Yanlış anlaşılma korkusu …
Bu hisler sonucu neler ortaya çıkar, kendimizde hangi rahatsızlıklar oluşmaya başlar? Tükenmişlik, içe kapanma, kronik yorgunluk, bitkinlik, öfke, karmaşıklık….
Tanıdık geldi mi sana da bu rahatsızlıklar, hangileri sende var? Beraberinde hangi niyetler, hangi hisler eşlik ediyor? Tüm bu hislerden kaçarken nelere bağımlı hale geliyorsun? Kaçmak mı çözümün…
Nasıl Hayır Diyebiliriz?
Öncelikle içinde bulunduğunuz durumu değerlendirin. Hangi his ve niyetler eşlik ediyor onu gözlemleyin. Ve Hayır dediğinizde suçluluk hissetmeyin. Her şeye yetmeye çalışmak öncelikli görevimiz değil, gerekli olmadan tahlil bulma sorumluluğuna girmeyelim.
Hayır demek bizi ilgisiz ve fikirsiz biri yapmaz. Tam bilakis kendi gereksinimlerimizi ve etrafımızdakilerin gereksinimlerini hakikat ve net görebildiğimizi gösterir. İstemeyerek Evet dediklerimizi bırakarak aslında dürüstlüğü seçmiş oluruz.
Hudutlarımızı ve önceliklerimizi belirleyelim;
· Yapacaklarımızı & Yapamayacaklarımızı hakikat belirleyelim.
· Sahiden Yapmak istediklerimiz & Yapmak istemediklerimiz neler?
· Kendimiz ile ilgili önceliklerimiz neler? & Diğerlerinin öncelikleri neler?
· Kim olduğumuz ve Kim olmadığımız?
Bunları nitekim düşünerek yanıt bulduğumuzda kendimizi tanıyacak ve daha çok kıymet vereceğiz. Kendimizi daha çok onaylayacağız.
Bu soruların karşılığını düşündükten sonra kendimize öncelik listesi hazırlayalım. Bilhassa nelere hayır diyemiyorsunuz, neler denetiminiz dışında oluyor, bunu belirleyip müdahale etmekte zorlandığınız noktalardan başlayabilirsiniz. Öncelikle ufak pratiklerle bu kaslarımızı geliştirmemiz gerekiyor. 1 Hafta boyunca Hayır deme idmanları yapın, kendinizi gözlemleyin. Bu antrenmanları yaparken niyetimizde samimi olalım, net ve kibar bir açılamada bulunalım ve pes etmeden dik bir duruş gösterelim.
Hayır diyebilme, başrolde olma maharetine hepimiz sahibiz yalnızca nasıl ve nerede kullanacağımız konusunda zorluklar yaşıyoruz. Öncelikle verimli kullanmayı öğrenmeliyiz ve çabalamalıyız ki deneyimledikçe verimli sonuçlarını görelim.
Ve unutmayalım ki Hayır demek bizi Bencil yapmaz, tam bilakis kişiliğimizi, kendimizi ortaya çıkartır.