Gebelikte ultrasonografi ne vakit? Ve neden?

Gebelik takibinin olmazsa olmazı ultrasonografi muayeneleridir. Ultrasonografi dokuya ses dalgası gönderme prensibi ile çalıştığından ötürü yeni bilgiler dahilinde anne karnında büyüyen fetusa rastgele bir ziyanı olmadığı kabul edilir. Gebeliğin farklı devirlerinde farklı soruların karşılıklarını verir.

1- Birinci ultrasonografi muayenesi gebelik haberi alındıktan çabucak sonra yapılır. Mevcut gebeliğin rahim içinde olup olmadığı, gebelik sayısı (çoğul gebelik ayırımı), rahim ve yumurtalıklarda bir anomalinin olup olmadığı kıymetlendirilir. Son adet tarihini bilmeyen bayanlar için bebeğin baş popo aralığı ölçülerek gerçek gebelik haftası ve iddiası doğum vakti hesaplanır. Bunların yanında gebeliğin seyri ile alakalı ipuçları olan; bebeğin kalp atışının sayısı, gebelik kesesinin hali, oluşan embriyonun temel besin kaynağı olan ve yolc sac ismi verilen küçük keseciğin hali ve büyüklüğü kıymetlendirilir. Bu ip uçları sayesinde gebeliğin birinci üç aylık seyri hakkında bir öngörü oluşturulur.

2- Gebeliğin 11-14. haftaları ortasında yapılan ultrasonografi değerlendirmesi hem kimi genetik sendromları hem de yapısal anomalileri tarar. Bu haftalar trizomi 21, 13 ve 18 için (sırası ile down sendromu, patau sendromu, edwards sendromu) kritik haftalardır. Bebeğin baş popo aralığı hesaplanarak fetusun (bebeğin) gebelik haftası ile uyumlu olup olmadığı hesaplanır. Ense saydamlığı ölçülür, burun kemiği varlığı kıymetlendirilir, birtakım damarlarda patolojik akımların varlığı araştırılır. Bu bulgular birtakım kan pahaları ile kombine edilerek mevcut gebelikte trizomi semdromları için risk tahlili yapılmasına imkan sağlar. Yeniden bu haftalarda kimi önemli bedensel anomalilerede teşhis konulabilir. Ayrıyeten uterusu (rahim) besleyen damarların renkli ultrason dalgaları ile incelenmesi; gebeliğin ileri vakitlerinde gelişebilecek gelişme geriliği, gebeliğin yüksek tansiyon hastalığı üzere mümkün berbat sonuçlar öngörme ve önlem alma imkanı sağlar.

3- Gebeliğin 18-24. haftalarında bebeğin temel organ incelemesi yapılır. Bebekte bulunun birçok anomaliye gebeliğin bu devrinde teşhis konulabilir. Ayrıyeten bu haftalar bebeğin kalbinin en düzgün değerlendirilebildiği haftalardır. Uterusu besleyen damarların kıymetlendirilmesi ile mümkün makûs gebelik sonuçları öngörülüp önlem alınabilir. Rahim ağzı uzunluğu ölçülerek erken doğum riski belirlenip önlem alınabilir.

4- Bundan sonraki haftalarda ultrason muayenesi temelde bebeğin rahim içinde duruş formuna, büyümesine, amnion sıvısına, plasentanın yerleşim yerine odaklanır.

5- Bunların dışında, gelişme geriliği olan bebeklerin uygunluk halinin değerlendirilmesinde, bebekte kansızlığın değerlendirilmesin de ve daha bir çok klinik tabloda ultrasonografi ile renkli damarsal kıymetlendirme yapılır. Kâfi bir ultrasonografinin yapılabilmesi için bir mühlet hududu yoktur. Çok kısa bir müddette kâfi kıymetlendirme yapılacağı üzere bazen kâfi kıymetlendirme için çok daha uzun mühlet gerekebilir. Ne sıklıkta ultrasonografi muayenesi yapılacağını gebeliği takip eden tabip belirler.

Haftalar