Ses enerjisini elektrik enerjisine dönüştürerek çevirici motor konvertör olarak çalışan kulak, bu sayede çevredeki seslerin duyulmasını sağlar! Duyma mekanizmasının rastgele bir yerindeki bozukluk var ise bireyde duyma problemleri alana kazanç.
YDÜ Tıp Fakültesi KBB Kulak Btümörün Boğaz Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mustafa Asım Şafak ’ın yaptığı açıklamaya göre; hastanın yaşam niteliğini ehemmiyetli seviyede etkileyen, bir kısmı doğumsal, bir kısmı ise zamanla bütün ya da bütüne yakın olan duyma kaybının rehabilitasyonu Kohlear Implant teknolojisi ile muhtemel.
Kulak, ses enerjisini elektrik enerjisine dönüştüren bir çevirici motor konvertör olarak çalışır. Ses dalgalarının iletilebilmesi için hava, akışkan ya da katı özellikte bir etrafa lüzum vardır. Ses enerjisi havada titreşimler halinde yayılırken kulak kepçesi Aurikula ve dış kulak yolu, ses dalgalarını toplayarak kulak çeperine iletir. Bir Araya Gelen ses, kulak çeperinde bir titreşim dalgası oluşturur ve çepere bağlı olan çekiç kemiği Malleus aracılığıyla ses enerjisi katı etrafa taşınır. Ardından kulak kemikçikleri olan çekiç, örs ve özengi boyunca yayılarak iç kulaktaki salyangoz Kohlea uzvuna erişir. Kohleaya erişen ses enerjisi, iç kulak yapılarını dolduran akışkanlarda dalgalanma alana getirir. Kohlea akışkanları ile yakın ilişki halinde olan duyarlı saçlı hücrelerin tüyleri kamçı veya silya bu dalgalanma ile uyarıldığında ses enerjisi artık elektrik enerjisine dönüştürülmüş olur. Bu elektriksel sinyaller, duyma asabı Auditory Nerve tarafından merkezi asap sistemine erişir ve duyma hissi, beyin kabuğu korteks tarafından idrak edilen şahsi bir duyumdur.
Duyma Kaybı Nasıl Oluşur?
Duyma mekanizmasının rastgele bir yerindeki bozukluk, duyma duyusunda değişik derecelerde etkilenmelere neden olur. Bu etkilenmelerin çoğu dış kulak yolu, kulak çeperi, kemikçik zincir ve ortak kulak hastalıkları biçiminde olabilmekte ve bir bvefatı ilaç veya orta kulak operasyonlarıyla rehabilitasyon edilir. Fakat iç kulaktaki saçlı hücre işlevleri bozulmuşsa veya duyma asaplarında ehemmiyetli zararlar oluşmuşsa, daha ciddi duyma problemleri alana kazanç. İç kulak problemlerinin bir kısmı doğumsal, bir kısmı ise zamanla bütün ya da bütüne yakın duyma kaybı oluşturabilecek muhtelif hastalıklara bağlıdır. Duyma kaybı, özellikle iki kulakta birden oluşmuşsa, hastanın hayatını ehemmiyetli derecede etkileyen neticeler doğar. Duyma yetisi olmadan doğan çocuklar rehabilitasyon edilmezlerse konuşmayı bilemezler. Konuşmayı bildikten sonra ileri derece duyma kaybı yaşayan hastalarda ise zamanla konuşma işlevlerinde bozulmalar görülür. İki kulakta birden bütün ya da bütüne yakın duyma kaybı yaşayan hastalar ananesel duyma makinelerinden faydalanamazlar.
“Kohlear Implant” Nedir?
İç kulak saçlı hücrelerinde ileri derecede bozulmalar varsa veya doğuştan duyma duyusu yoksa Kohlear Implant teknolojisi devreye girer. Kohlear Implant uygulaması yapılan bir hastanın duyması için aurikulaya, dış kulak yoluna, kulak çeperine ve kemikçiklere lüzum yoktur. Auditör asap sağlamsa, Kohlear Implant aygıtının elektrotları cerrahi bir işlemle dolaysız olarak kohlea içine yerleştirilir. Aygıt, ses dalgalarını kodlanmış elektriksel sinyallere dönüştürerek auditör asabı uyarır. Auditör asap ile kodlanmış bu yeni ihtar balakası merkezi asap sistemine eriştirilir ve duyma merkezi tarafından subjektif duyma duyusu yine oluşturulur. Aygıtta başlıca iki bvefat bulunur. Bunlardan bkocaman “iç bvefat”dür ve kulağa operasyonla yerleştirilir. İç bvefatın elektrotları kohlea içine yerleştirilirken, operasyoncusu kafatası kemiğine açılan bir yuvaya sabitlenerek saçlı derinin altında kalır. Makinenin bir öteki parçası olan “dış bvefat” ise görünüm bakımından basmakalıp bir duyma aygıtına benzer ve kulak arda veya saçlı ten içine yerleştirilebilir ve kullanılmadığı zaman kapatılıp çıkarılabilir.
Hangi Hastalara “Kohlear Implant” Uygulanabilir?
Kohlear Implant uygulanabilmesi için, hastanın her iki kulağında birden basmakalıp duyma makinelerinden fayda göremeyecek kadar ciddi duyma kaybı bulunması gerekir. Özellikle doğuştan duyma kaybı olan çocuklara, muhtemel olan en kısa zamanda Kohlear Implant uygulanmalıdır. Yeni doğan bebeklerin doğumsal kaynaklı duyma kayıpları, doğum sonrası yapılan kumpaslı duyma taramaları ile çok erken yarıyılda tespit edilebilir. Bu bebekler muhtemel olduğunca kısa zamanda duyma rehabilitasyonuna alınmalıdır. Öncelikle her ne kadar duyma açısından fayda göremeyecek olsalar da, konvansiyonel cinste bir duyma aygıtı bebeğe kafa byeminleri sayesinde tutturulabilir. Bu uygulama, bebekte ilk birkaç ay boyunca başında bir aygıt taşıyacağı mevzusunda farkındalık oluşturacak ve daha sonra takılacak Kohlear Implant aygıtına geçimini artıracaktır. Bebeklere 3-4 aylık olduktan sonra Kohlear Implant cerrahisi uygulanabilir.
Duyma kaybı doğum sonrası oluşmuş, her iki kulakta birden ileri derecede duyma kaybı oluşturacak bir hastalık geçirmiş ve duyma kaybı kalıcı hale gelmiş hastalar Kohlear Implant cerrahisine adaydır. Özellikle menenjit sonrası oluşan duyma kayıplarında, Kohlear Implant cerrahisi en geç 1-2 ay içinde yapılmalıdır. Aksi halde kohlea içerisinde enfeksiyona bağlı büyüyecek iyileşme dokuları, elektrotların bu bölgeye yerleştirilmesini olanaksız hale getirebilir.
Çok özel gidişatlarda auditer asabın bile bulunmadığı çok ileri boyutlu duyma kaybı olan hastalarda ise Kohlear Implant uygulaması faydasız olur. Ancak Tıp, bu tip hastalar için naçar değil. Kohlear Implant teknolojisine benzer özelliklerde fakat kohlea yerine, dolaysız beyin sapındaki auditör asabın çekirdeğine özel bir elektrot yerleştirilmesiyle duyma işlevi geri kazandırılabilir. Bu cins uygulamalar Beyin Sapı Implantı olarak adlandırılır.
UNUTULMAMALI!
Duyma duyusu beynimizin bir işlevidir. Ehemmiyetli olan, beynin alakalı bvefatlarına duyma sinyallerinin eriştirilmesidir.
Dış kulak ve orta kulak yapılarındaki bozuklukların medikal veya cerrahi rehabilitasyonları muhtemeldir. İç kulak hastalıklarında medikal rehabilitasyona yanıt vermeyen ve duyma aygıtından fayda görmeyen olgularda Kohlear Implant uygulamaları ile duyma işlevi geri kazanılabilmektedir. Doğumsal olarak her iki kulağında duyma kaybı ile doğan bebeklerin rehabilitasyonlarında zaman altın bedelindedir ve netlikle geç kalınmamalıdır. Menenjit sonrası büyüyen ve kalıcı hale geçen duyma kayıplarında muhtemel olan en erken yarıyılda Kohlear Implant uygulamasına gidilmelidir. Her iki kulağa birden Kohlear Implant uygulaması teknik olarak muhtemeldir.