Dünya Kalp Günü

Kalp hastalıkları, her sene milyonlarca şahsın vefatına yol açan bir numaralı hastalık… Dünyada her sene 17.5 milyon birey kalp hastalıkları sebebiyle hayatını yitiriyor. Bu vefatların %80’i düşük ve orta kazançlı ülkelerde alana geliyor. Başta erişkinler olmak üzere her yaşta insanı tehdit eden kalp hastalıklarına dikkat toplamak emeliyle Eylül ayının son pazar günü Dünya Kalp Günü olarak 100’şöhret üzerinde ülkede kutlanıyor.

2000 senesinden bu yana kutlanan Dünya Kalp Günü’nde kalp hastalıkları ve kalp krizinin sebeplerine dikkat çekilerek, çocukluktan itibaren hangi tedbirlerin alınacağı mevzusunda cemiyetin bilinçlendirilmesine çalışılıyor. Tüm dünyada sıhhatli hayata müteveccih faaliyetlerin teşvik edildiği etkinliklerle kutlanan Dünya Kalp Günü’nde, her sene hastalıkla alakalı ehemmiyetli bir noktaya dikkat çekiliyor.

Türkiye’de takribî 3 milyon koroner kalp hastası var

Türkiye’de her 7 şahıstan 1’i kalp krizi tehlikesiyle karşı karşıya. Türkiye’deki toplam koroner kalp hastası rakamı 2.8 milyon ve her sene 170 bin birey koroner kalp hastalığı sebebiyle yaşamını kaybediyor. Türkiye’deki vefatların % 43’ü koroner kalp hastalığına bağlı olarak hakikatleşiyor. Uzmanlar sıhhatli ve mutlu yaşamak için öncelikle doğru beslenmek gerektiğine dikkat çekiyorlar.

Kalp hastalıkları sadece erişkinleri değil çocukları da tehdit ediyor. Bugün dünyada 155 milyon çocuk obezite meseleyi yaşıyor. Çocukların bu meseleyi aşabilmeleri, sıhhatli beslenmeleri ve gelecekte kalp hastalıklarına tutulmamaları için en ehemmiyetli rol ailelerine düşüyor.

10 milyon şahsın makûs kolesterol LDL oranı yüksek

Makûs kolesterol olarak da belirlenen LDL kolesterol düzey yüksekliği, koroner kalp hastalığına ait ana tehlike etmenleri arasında yer alıyor. Türkiye’de yetişkin erkeklerin yüzde 30.5’i, bayanların yüzde 38.1’inde LDL kolesterol düzeyi yüksek bulunuyor. Bu da takribî 10 milyon şahsın LDL kolesterol düzeyinin yüksek olduğu anlamına geliyor.

Araştırmalar, koroner kalp hastalığı tehlikesini gösteren öbür bir ölçüm olan toplam kolesterol ile HDL iyi kolesterol düzeylerinin oranı da Türkiye’de yüksek olduğunu ortaya koyuyor. Bu oran yetişkin erkeklerin yüzde 37’si, bayanların yüzde 32’sinin yüksek tehlike taşıdığını işaret ediyor. Araştırmalar, kan kolesterol düzeyinin yüzde 10 düşürülmesinin kalp hastalığı tehlikesini yüzde 12-20 eksilttiğini ortaya koyuyor.

Peki, koroner kalp hastalığının en ehemmiyetli bulgusu olan kolesterol hakkında neleri öğrenmemiz gerekiyor?

KOLESTEROL NEDİR?

Kolesterol, bedenimizdeki tüm hücrelerde bulunan yağ eşi bir maddedir. Bedenimizin doğru çalışması için kolesterole lüzum vardır. Bedenimizde de kolesterol üretilir. Kolesterol; bazı hormonlar, D vitamini ve yediklerimizi hazmetmemize destekçi olan bazı maddeleri üretmek için hammadde olarak kullanılır. Yediğimiz bazı yiyeceklerde de bulunur.

1. LDL kolesterol: “Makûs kolesterol” olarak da öğrenilir. Kandaki seviyesi ne kadar yüksekse koroner kalp hastalığına KKH tutulma ihtimaliniz de o kadar yüksektir.

2. HDL kolesterol: “İyi kolesterol” olarak da öğrenilir. Kandaki seviyesi ne kadar yüksekse koroner kalp hastalığına KKH tutulma ihtimaliniz o kadar düşüktür.

KOLESTEROL NEDEN YÜKSELİR?

Kandaki kolesterol düzeyini etkileyen bir hayli etmen vardır. Bunlardan kimilerini hakimiyet edebilirsiniz, kimilerini ise edemezsiniz.

Hakimiyet edemeyeceğiniz etmenler irsiyet, cinsiyet ve yaşınızdır.

Kalıtsal etmenler: Aile içinde sonraki kuşaklara genetik olarak aktarılan bazı hastalıklar vardır. Bu hastalıklarda şahsın makûs kolesterolü yapısal olarak çok yüksektir ve erken yaşta kalp krizi geçirebilir.

Cinsiyet: Erkeklerde kolesterol düzeyi bayanlardan düşüktür.

Yaş: Bayanlar ihtiyarladıkça kolesterol düzeyleri yükselir.

Hakimiyet edebileceğiniz etmenler ise beslenme stiliniz, kilonuz ve etkinliklerinizdir.

Beslenme: Doymuş yağlar kolesterolünüzü yediğiniz her şeyden daha çok yükseltir. Trans yağlar ve hayvansal kaynaklı yiyecekler de tereyağı, yağlı et, bütün yağlı peynir gibi kolesterolünüzü yükseltir.

Kilonuz: Fazla kilolu olmak makûs kolesterolü artırır, iyi kolesterolü eksiltir ve toplam kolesterolü yükseltir.

Egzersiz vaziyetiniz: Kumpaslı egzersiz yapmazsanız kilo alabilirsiniz. Yağlanmaya bağlı olarak makûs kolesterolünüz çoğalabilir. Kumpaslı egzersiz iyi kolesterolünüzü yükseltmenize destekçi olabilir.

Nebatsal sterollerin kalp damar sıhhatine etkisi

Nebatsal steroller kolesterol oranını düşürmeye; düşük kolesterol kalp ve damar sıhhatinin korunmasına destekçi olur. Nebatsal sterollerin kan kolesterolünü düşürdüğü 1950’lerden beri öğrenilmektedir. İnsan perhizinin natürel bileşenleri olan nebatsal steroller, nebatsal yağlarda çoğunlukla çok düşük ölçülerde bulunurlar. Günlük olarak harcanan elma, brokoli, havuç, buğday ekmeği gibi pek çok gıdada çok düşük ölçülerde nebatsal sterol natürel olarak bulunur. Ancak aktif kolesterol düşüşünün sağlanması için günde 5-15 gr gibi yüksek ölçülerde alınmaları gerekir. Ancak sterollerin çözünmesi için yağ gerekir.

Beslenme alışkanlıklarınızı gözden geçirin

Daha az hayvansal doymuş yağ harcayın, etten görebildiğiniz yağları ve tavuğun tenini ayırın.

Daha az hazır bisküvi, pastane mahsulü, kek, şeker, şekerli ya da fazla tuzlu gıda, abur cubur harcayın.

Yağsız veya yarım yağlı süt, az yağlı yoğurt ve az yağlı peynir gibi, düşük yağ kapsayan günlük mahsulleri seçim edin.

Haftada en az bir defa yağlı balık, bol bol meyve, sebze ve baklagil harcayın mercimek ve fasulye gibi.

Makarna, pirinç, ekmek, buğday, patates ve mısır gevreğinden oluşan nişastalı besinleri, kumpaslı olarak harcayın.

Günde en az 1.5 litre akışkan su, meyve suyu, süt almayı kastedin.

Yemek pişirirken veya sofrada yemeğe ilave ettiğiniz tuz ölçüsünü eksiltin.