Olağan bir gebeliğin oluşma sürecine bakarsak, sperm ve yumurta hücresi tüpün batın içerisinde açılan ampulla denen bölgesinde karşılaşıyor . Döllenmiş yumurta yaklaşık 6-7 günlük bir seyahatle rahim içerisine geliyor ve yerleşiyor. Bundan sonra oturduğu yerde anne dolaışımı ile ortasındaki alışverişi sağlayan plasenta oluşmaya başlıyor ve kanda beta HCG ismindeki hormon yükselmeye ve belirtiler görülmeye başlıyor. Evvelce geçirilmiş enfeksiyon, batın ameliyatları , tüp bebek tedavisi , endometriozis üzere birtakım nedenlerle döllenmiş yumurtanın tüpteki hareketi gerçekleşemeyebiliyor. Tüpün tıkanması, tüpün hareket kabiliyetinin bozulması üzere nedenler, döllenmiş yumurtanın tüp içerisinde rahime geri dönüşünü bir halde engelliyor ve gebeliğin mevcut bulunduğu yerde yerleşmesi ve gelişmesine sebep oluyor.
Bu da dış gebelik denilen duruma neden oluyor. Fallop tüplerinin çapı birkaç milimete olduğu için gebelik büyüdükçe tüp duvarının yırtılmasına neden olarak tedavi edilmez ise hayatı tehtit edecek batın içi kanamya yol açabilir. Dış gebeliği bu kritik aşamya gelmeden tanımak epeyce değerlidir.
BELİRTİLER:
Erken periyotta beliritler gebelik belritileri ile birebirdir: adet gecikmesi , hafif leklenme ve kanama sıkılıkla beraberinde görülür , bulantı, halsizlik ,kokulara karşı hassasiyet dış gebelikte de görülebilir zira bunlar kandaki beta HCG hormonunun artışına bağlı değişiklilerdir. Daha sonraki aşmada tüp içinde büyüyen gebelik tıpkı tarfta daha bariz kasık ağrısına sebep olabilir . Yırtılma gerçekleşirse kan kaybına bağlı şiddetli karın ağrısı ve şok tablosuna neden olur : tansiyon bedellerinde düşme, çarpıntı, halizlik baygınlık , önemli kansızlık.
TEŞHİS:
Erken basamakta teşhis mümkün. Olağan bir gebelikte 48 saatte betaHcg kıymeti %50 artarken , dış gebelik durumunda bu artış ekseriyetle daha düşüktür. Tekrar kandaki paha 1500 iü üstüne çıktığında transvajinal ultrason ile rahim içerisinde gebelik kesesi görülebilmeli . Bu kıymette kese görülemiyor ise kesenin rahim dışında olma ihtimali hayli yüksektir . Bazen rahim içine yerleşen lakin uygun gelişmeyen gebelikler dış gebeliği taklit edebilir. Bu durumda da kandaki beta HCG kıymeti uygun artış göstermez ve rahim içinde kese görülmez. Teşhis için rahim içindeki dokuları aspire ederek patolojik olarak incelemek gerekli olabilir.
Rüptüre ektopik gebelik durumunda batın içi kanamayı ultrason ile tespit etmek mümkün , daha büyük gebeliklerde ise tüpün içindeki gebelik kesesi ve fetal nod , hatta kalp atışları görülebilir . Bu durum çoklukla gebelik 7-8 haftadan daha büyükse mümkündür.
TEDAVİ:
İlaçla – medikal tedavi yahut cerrahi – açık yahut laparoskopiyle dış gebeliğin yüksek muvaffakiyetle tedavisi mümkündür.
Ne vakit ilaçla, ne vakit açık, ne vakit kapalı ameliyat tercih ediliyor?
Dış gebeliğin yerleşim yeri, beta HCG pahası, hastanın genel durumu, fetal kalp atışının görülüp görülmemesine nazaran karar verilir. Uygun kaideler sağlanırsa Metotreksat isminde bir iğne yardımıyla, tıbbı tedaviyle, bir defa, bazen de tekrarlayan dozlarla, olağandışı bölgede yerleşmiş gebelik hücreleri yok edilip gebelik sonlandırılabiliyor. Onun dışındaki tedaviler cerrahidir. Tüpün yırtıldığı, batın içi kanamanın fazlalaştığı, hastanın genel durumunun berbat olduğu durumlarda kanamayı süratlice denetim etmek ismine açık ameliyat hala gerekli olabilir. Tüpün alınması ya da tüpün içerisinden dış gebelik kesesinin çıkarılması formunda iki prosedür kullanılabilir. Kapalı ameliyatın (laparoskopi) seçilebilmesi için hastanın genel durumun güzel, tüpün şimdi yırtılmamış olması gerekiyor.
Dış gebelik ameliyatı geçirmek sonrasında komplikasyonlar yaratıyor mu?
Bir sefer dış gebelik ameliyatı geçirmek ya da bir kez dış gebelik geçirmek, bir sonraki gebelikte dış gebelik riskini arttırıyor. Hasarlı bir tüp üzerine bir hasar daha gelmiş olacağından, bir sonraki gebelikte dış gebelik yaşama ihtimali yüzde 10 kadar artıyor. Bu değerli bir artıştır ve hastanın bir sonraki gebeliğinde erken devirde kıymetlendirilmesi gerekiyor.