Sürme zamanı geldiği halde muhtelif sebeplerle ağızda yerini alamayan dişlere defineli dişler denir. Üçüncü büyük azı dişleri yirmi yaş dişleri veya us dişleri olarak da bilinir , en sık tesadüfülen defineli dişlerdendir. Üçüncü azı dişlerinin sürebilmesi için ağızda yer bulunmuyorsa ve şahıs 25 yaşına geldiği halde hali hazırda sürmemişse, defineli olarak değerlendirilirler. Bazen de bu dişler kısmen sürer, ancak hiçbir zaman bütün yüksekliğe erişemezler. Üçüncü azılarınız henüz sürmemişse, diş doktorunuzu ziyaret ederek gidişat hakkında balaka edinebilir ve defineli kalan dişlerin neden olabildiği ağrı, şişme, enfeksiyon, çürük ve diş eti yanılgılıkları gibi bazı problemler ortaya çıkmadan etmen dişin çekilmesini sağlayabilirsiniz.
30 yaşındayken de yirmi yaş dişi çıkar mı?
20 yaş dişlerinin tomurcuğu 1516 yaşında oluşmaya başlar. İlerleyen yaşlarda ağız içinde sürmemiş, sürmüş yada yarı sürmüş olarak bulunabilirler. Dolayısıyla 30 yaşındaki bir hastada şayet 20 yaş dişi tomurcuğu oluşmuş ise, tamamen sürmüş, yarı sürmüş yada sürmemiş olarak bulunabilir.
Defineli dişlerin ağız içerisinde sürememe sebebi nedir?
Bir kurama göre bir şahıs anne-babasının biltihaptan genetik olarak dar bir çene değişiğinden ise geniş çaplı dişler servet aldığında yirmi yaş dişleri sürmek için yeterli yer bulamamakta ve gömük kalmaktadır.Bir başka neden de yirmi yaş dişlerinin klasik gelişimleri sırasında ilk olarak çenede yatay olarak büyümesi, çenenin büyümesi ve dişin gelişimi ile açısının evvel mesio-angular sonra da vertikaledikey dönmesidir. Dişin dingilindeki bu dönme hareketi bütün asıllaşmazsa dişler gömük kalmaktadır.
Yirmilik dişlerde bir rahatsızlık olmasa da çekilmesi gerekir mi?
Dişinizden rahatsızlığınız olmasa bile hakimiyet olması açısından hekiminizle görüşüp, tetkik olup, bir panaromik filmle gidişatına bakmak gerekir. Şayet pozisyonunda bir kasvet yoksa, enfeksiyon, yer darlığı, çürük problemi, ağız kokusu yoksa daha sonra değerlendirilebilir. Ama unutulmamalıdır ki bunların hepsi aniden bilave edilmedik bir zamanda ortaya çıkıp çok daha fazla kasvet ve ağrıya neden olabilirler. Bu vaziyetin ortaya çıkmaması için koruma emellide çekilebilirler.
Gömük 20 yaş dişlerinin çekilmemesi ne gibi meselelere yol açar?
Defineli yirmi yaş dişi ikinci büyük azı dişinin kemik takviyesini zayıflatır ve zati rahat arınılamayan bu bölgede periodontaldiş eti meseleler olabilir. Bu biçimdeki defineli dişlerin erken yarıyılda çekilmesi periodontal problemlerin çıkmasını engeller.
Diş eti absesine perikoronitiseneden olur.
bir kısmı sürmüş dişlerde , o bölgedeki enfeksiyon yumuşak dokuya da atlar ve ağız kokusuna , ağrıya ve ödeme neden olur.bazı gidişatlarda ağzın bütün açılamaması halide oluşurtrismus.Bu gidişat daha da ilerlerse lenfler aracılığı ile yanak ve breyin bölgesine de dağılır. Bu bölge iyi arınılamadığı için enfekte olmaya yatkındır.
Yirmi yaş dişi kısmen veya tamamen defineli olduğunda diş çürüğüne neden olan bakteriler hem 2.büyük azıyı hem de yirmi yaş dişini etkileyerek her iki dişte de çürük oluşturabilir.
Defineli diş komşu olduğu dişin kökü üzerine belli bir basınç yaparak onun rezorbeerimsine olmasına neden olabilir.
Defineli dişler sürerken etrafındaki folikülünkılıf rezorbe olmamasından kaynaklanan kistik yaradılışlar görülebilir. Bu yaradılışlar büyüyüp kemikte rezorpsiyonayıpranmaya neden olabilir ve kemikte büyük boşluklar oluşturup çene kemiğini zayıflatabilir. Bunlarda çene kemiğinde kırıklara yol açabilir. Enderde olsa bu kistler urlara dönüşebilir. Bu tehlikeyi almamak için yirmilik dişlerin çekimi geciktirilmeden yapılmaktadır.
Defineli dişler yukarıyada sayılan tüm bu karmaşıklıklardan korunmak için cerrahi olarak çıkartılmalıdır.
Defineli dişlerinin ağrısı hangi bölgelerde kendini hisettirir?
Sürme sırasında 20 yaş dişleri komşu dişlere de baskı yapıp o bölgede basınç ağrıdene neden olabilir.Genellikle alt çenedeki gömük dişler kulak ve boğaz ağrısı ile karakterizedir.Üst gömük dişler ise sinüs bölgesinde sezilen ağrılara neden olur.Aynı zamanda göz ve btümöründe de ağrılar olabilmektedir.Çoğu zaman oradaki defineli dişin çıkartılması ağrı şikayetenin kaybolmasını sağlayabilir.
Ağrılı bir gidişat varsa şişlik oluşmuşsa yirmilik diş çekilebilir mi?
Genellikle akut ve faal bir enfeksiyon mevzubahisidir. Bu vaziyette antibiyotik kullandırılıp ağız hijyeni de hakimiyet altına alınıp çekim yapılır. Aksi takdirde enfeksiyonun etrafa dağılma etkeni oluşur, anestezik maddenin uyuşturma tesiri az olur ve bu da işlemde ağrı dinlenmesine neden olur. İşlemden sonra enfekte alanın iyileşme yarıyılı da güç ve uzun olur.
Peki, yirmilik dişlerin çekimi için en uygun zaman nedir?
Böyle bir zaman olmamakla beraber şayet iyileşmenin daha süratli ve problemsiz olması açısından 20-30 yaşları arasında çekilmesi iyi olur. 40 yaşın üzerinde işlemler güçleşir, hem harekât sonrası yarıyıl daha güç geçer, iyileşme yarıyılı uzar.
Diş Doktoru Nihat Tanfer