Covid 19 pandemisi maalesef tüm dünyayı fecî seviyede sarstı. Bu hastalık birinci evvel 2019 Aralık ayında Çin’de Wuhan kentinde görüldü, Ülkemizde ise birinci olay Mart 2020 de gözlendi. Bu mühlet zarfında virülansı(bulaştırıcılık gücü) değişmedi.
Hastalık yaşlılarda daha mortal (ölümcül) seyrediyor. Bu nedenle birtakım ülkelerde mevt oranları daha yüksek seyretti. Ülkemizde yaşlılarımızı güzel koruduğumuz için mevt oranlarımız kimi Avrupa ülkelerine nazaran daha düşük. Dünyada öldürücülük oranı yüzde 5 bedellerinde seyrediyor. Bu ortada; Avusturya, İsrail, Portekiz üzere ülkelerde vefat yüzdeleri bizden daha düşük
Tedavi protokolleri ülkeler ortasında farklılık gösteriyor. Tedavi protokollerinin netleşmesi de vakit alacak üzere görünüyor. Virüs tiplere ayrılıyor, zira bir ülkeden öteki bir ülkeye geçerken mutasyona uğrayabiliyor. Lakin virüs değişmiyor aslında, bulaştırıcılığı ve hastalık gücü de değişmiyor. Grip ve uçuk virüslerine tesirli antiviral ilaçlar var lakin korona virüslerde faal bir antiviral şimdi bulunmadı.
Aşılamanın yaygınlaşması ile bağışıklık oranı artırılarak bulaşma suratı düşürülecek. Elbette asıl ümidi bilim insanlarının virüsün beşere bulaşamaz hale gelebilen bir mutasyon geçirmesi.
Bildiğimiz önlemler (MASKE-MESAFE-TEMİZLİK) önlemleri dışında ek önlem şimdi yok .Ülkemiz şartlarında, bulaştırıcılık riski hesaplamalarına nazaran toplumumuzun yüzde 60 ‘ının aşı yahut doğal yolla bağışık olması durumunda ülkemizde denetim sağlanmış olacaktır.
Sigara içenlerde hastalık çok daha sert seyrediyor. Düzgünleşme oranı sigara içmeyenlerde 14 kat daha fazla, son derece manalı bir durum aslında.
Ayrıyeten hastalığın kolay bir öksürükle bile akciğer tomografisinde öbek öbek atılmış pamuk üzere imajı ve fibrozis denen bağ dokusu artışı ve sertleşme tahminen de uzun devir kronik akciğer hastalıkları olarak isimlendirilen KOAH hastalığına bir yatkınlık dahi oluşturabilecektir. Bu varsayımlar nedeniyle gözetici önlemlerin kıymeti belirginleşmektedir.
Hastalık çocuklarda da düşünceli tablolara neden olabiliyor. Kalp damar hastalığı ve öteki kardiyak hastalıklar yapabiliyor. Hastalıkta damartlarda oluşan sitokin fırtınası denen savunma hücrelerinin savaşı ile salınan unsurlar in çok tahribatı ve endotel denen damar duvarı hücrelerini hasarlaması tüm yaş kümelerinde başka bir sorun oluyor. Zati kan sulandırıcı tedaviler de bu mantıkla tedbiren veriliyor.
Obezite, hipertansiyon, şeker hastalığı de farklı bir risk faktörüdür. Şahısların bu hastalıklarla çabalarını çok daha önemli düzenleyip akciğer kapasitelerini arttıracak teneffüs antrenmanları yapmaları çok kıymetlidir.
Sağlıklı günler dilerim.