Beyin inanılmaz derecede şaşırtan bir organdır ve hakkında hala bir sürü bilmediğimiz şey vardır. Lakin çocuklarımızı beslediğimiz besinlerin onların daha yeterli durumda, sağlıklı ve zeki olmalarını direkt etkilediğine dair birçok delil gösterilir.
Küçük yaştan itibaren daima fastfood ile beslenenlerde, işlenmiş besin tüketenlerde konsantrasyon zahmeti, hafıza meseleleri ve davranış sorunları görülür. Bu çocuklarda 8, 9, 10 yaşlarında yüksek kolesterol, yüksek kan yağları bulunur . Bu da obezite ve öteki sıhhat sorunları riskini artırır.
Bisküvi, çıtır çerez, cips ve kimi hazır besinler trans yağlar içerir. Bunların kalın ve sert artıkları damarlara tıkayarak kaslara, kalbe ve beyne oksijen geçişini azaltır. Trans yağlar ayrıyeten beynin aktif çalışmasını sağlayan Omega-3 ve Omega-6’dan mahrum kalmasına neden olur. Birçok yüksek yağlı karbonhidrat ve yüksek şeker içeren besinde tadını artıran mono sodyum glutamat (MSG) bulunur. Erken yaşlarda MSG’ye maruz kalmak, hormon gelişimini, yenilenmeyi ve uykuyu düzenleyen hipotalamustaki beyin hücrelerine ziyan verir. Beyaz unlu besinlerde birebir etkiyi yapan sistein içerirler. Çok kısa bir kullanmak bile, davranış bozukluğu ve öğrenme zahmeti riskinin artmasına neden olacak gelişmelere yol açabilir. Bu, anne babaların dikkatini hazır yiyeceklere çekmenin tek nedenidir.
Beyin hücreleri düzgün durumda olmalıdır. Bu durumu sürdürmek için güçlü ispatlara dayanarak önerilenler aşağıdadır.
Vitaminler– Ette, çeşitli tohumlarda, kuruyemişlerde, balıkta, tam tahılda, yeşil sebzelerde, meyvelerde, sütte ve yumurtada bulunan vitaminler, beynin bir hücresinden başkasına bilgi taşıyan kıymetli kimyasal unsurların oluşması için temeldir. Eksiklikleri yorgunluğa, his yitimine, bellek kaybına, depresyona, huzursuzluğa, baş karışıklığına, enfeksiyonlara karşı dirençsizliğe yol açabilir. Uzun periyodik yoksunlukta ise hudut harabiyeti ve geri dönülmez beyin hasarı görülebilir.
Mineraller- Demir kırmızı ette (en güçlü kaynak), mercimek, fasulye, kuruyemişler, tohumlarda ve zenginleştirilmiş kahvaltılık tahıllarda bulunur. Demir, kemik iliğinde hemoglobin oluşturmak için proteinlerle birleşir. Hemoglobin ise kan yoluyla beyne ve dokulara oksijen taşır. Çocuklarda demir eksikliği enfeksiyon, çok halsizlik, konsantrasyon zahmeti, dikkat mühleti kısalığı ve davranış sorunları riskini artırır.
Temel Yağ Asitleri- Beyin hücrelerinin kâfi çalışması Omega-3 ve Omega-6 yağ asitlerinin tüketimine bağlıdır. Omega-3, balık yağı kuru yemişler ve keten tohumunda bulunur. Beyin ve hudut hücrelerini kaplayarak yalıtım sağlayan yağlı miyelin kılıfı için hayati bir ögedir. Düşük düzeyde olursa beyin hücreleri ortasındaki elektrokimyasal sinyaller zayıflar. Sıhhat düşünme ve hatırlama yetisi etkilenir. Omega-6, ette, margarinde ve öteki yağlı tohum ve tahıllarda bulunur. Bu da kanda beyin bariyerini oluşturur. Bu bariyer birtakım ilaçların, kimyasal bileşenlerin ve virüslerin merkezi hudut sistemine girmesini pürüzler. Bu temel asitlerin yetersizliği durumunda beyin hücreleri sert ve kırılgan olacak bu da düşünme suratını yavaşlatıp, akıcılık sorunu doğuracaktır.
Egzersiz- Fizikî aktivite beynin bellekle ilgili olan hippokampus bölgesinde yeni hücreler oluşmasına yol açar. Araştırmalar gösteriyor ki antrenman birebir vakitte hippokampus ile düşünme, akıl yürütme, algı, sorun çözme, hesap yapma ve fikir öne sürme üzere kavramsal yeteneklerle ilgili kısım olan ön beyin ortasındaki kimyasal sinyalleri artırır.
Su- Su; belleği, öğrenmeyi ve tüm sıhhati etkileyebilen hastalıkları önlemede anahtar rolü oynar. Oranı % 2’nin altına düşmesi halinde, hafıza kaybı, sorun çözme zahmetleri ve çok halsizliğe neden olabilir. % 35’e varan oranlarda fazla ölçü su tüketimi ise kavramsal yetenekleri, konsantrasyonu, his durumunu ve davranışları güzelleştirir.
Uyku- Elverişli bir performansı sürdürebilmek için uygun kalitede uyku koşuldur. Uyku yoksunluğu fikir ve karar alma bozukluğunu beraberinde getirir. Bu da kaza riskini artırır. Çalışmalar gösteriyor ki IQ, peş peşe geçen her uykusuz gün için kümülatif olarak % 3 düşmekte. 5 gece sonra ise IQ, % 15 ( % 100 baz alınarak) düşmüş olabiliyor.
Doğal güneş ışığı- Doğal gün ışığı kemik gelişimi için mecburî olan D vitamininin sentezini sağlar. Ayrıyeten uyanıklık hali, canlılık ve yeterli his durumunu etkilediği bilinmektedir.
Pak hava- Gerçek ve yaratıcı düşünme için çocukların, içinde her santimetre kübünde ortalama 4000 negatif iyon olan pak havaya ihtiyaçları vardır. Negatif iyonlar beyinde ve bedende sağlıklı hisleri uyandıran kimyasal tepkileri ve hormonları üretirler.
Beynin en elverişli performansı için beyin gücünü azaltan ve tüm sıhhati etkileyen işlenmiş besinlerden kaçının. Beynin büyümesini ve işlevlerini olumlu etkileyen besinlerden şaşmayın. Çocuklarınızı beyin jimnastiği, uyku, pak hava ve doğal güneş ışığı konusunda bilgilendirin. Bu kolay teklifleri takip ederek anne ve babalar çocuklarının ömürlerini istikrarda tutabilirler.