Size de aşağıdaki Google aramalarından rastgele biri tanıdık geliyor mu?
“1 ay bebek gelişimi”
“Yenidoğan bebek refleksleri nelerdir?”
“Bebekler birinci hangi hafta sesli güler?”
“Bebeğim ne vakit dönebilir?”
Şayet öyleyse, ebeveynliğe güzel geldiniz! Bebeğinizin dönüm noktalarını merak etmek ve endişelenmek tüm ebeveynler için çok yaygın bir tecrübedir. Bir gelişim psikoloğu olarak misyonum, gereksiz kaygıyı ve kendinden kuşku duymayı kaldırıp bebek ve çocuklarına mümkün olan en düzgün başlangıcı sağlamanıza yardımcı olmaktır. Bu yüzden bugün sizlerle bebeğinizin gelişimsel kilometre taşlarını desteklemenin ne kadar kolay, kolay ve eğlenceli olabileceğini paylaşmak istiyorum! Hem de doğduğu günden itibaren.. hem de OYUN yolu ile!
Tam da bu ortada gelişimsel kilometre taşları nedir onu açmak yerinde olur diye düşünüyorum. Elbette hiçbir bebek oburuyla tıpa tıp tıpkı gelişim suratını göstermez. Her bebek biriciktir ve kendine ilişkin bir gelişim suratı vardır. Bununla birlikte, bebeklerin birçoklarının belli maharet ve davranışlara ulaştığı, belirlenmiş gelişim aralıkları bulunmaktadır. Bebekler gelişimin bu kilometre taşlarına beklenen vakit aralığı içinde ulaşmadığı vakit gelişimsel gecikmeden şüphelenilebilir. Kısaca gelişimin en önemli alanları için genel nitelikteki ana sınırların sıralanması olarak tanımlayabileceğimiz gelişimsel kilometre taşlarını biliyor olmak bir ebeveyn olarak sizin yeni doğmuş bebeğinizin marifetlerinin vakit içerisinde nasıl değiştiğini görmenize, tıpkı vakitte da farklı gelişim alanlarındaki gelişim sürecinde, her şeyin yolunda gidip gitmediğini anlamanıza yardımcı olur.
Pekala yeni yenidoğan bebeklerde kıymetli kilometre taşları nelerdir? Kısaca onlara bakalım;
Ellerini yüzüne yanlışsız yaklaştırabilir
Parmağınızı avucunda tutabilir
Yüz üstü yatarken başını bir yandan başka yana hareket ettirebilir.
10 ila 15 cm uzaktaki objelere odaklanabilir, gözlerini bir obje üzerinde sabit tutabilir.
İnsan yüzlerini öbür hallere tercih eder.
Çok düzgün duyabilir.
Yaklaşık 3 aylık olduğunda obje ya da kişi hareket ederken onu gözleri ile takip edebilir.
İşte yeni doğan bebeğiniz tüm bu maharetleri sayesinde doğduğu andan itibaren dünya ve başka şahıslar hakkında çok kıymetli şeyler öğrenmektedir. Bazen inanması güç gelse de, bebekler doğduklarında çoktan öğrenmeye başlamıştır! Yeni doğan bebeğin beyni yetişkin beyninin yaklaşık % 25’i kadarken, bebeğin birinci doğum gününe kadar bir çok sayıda öğrenme tecrübesinin direkt bir sonucu olarak beyin hacmi iki katına çıkmaktadır.
Yeni Doğan Bebek Oyun ve Oyuncakları
Elbette bu devirde bebeğinizin birinci ve en bedelli oyuncağı sevgi dolu bakım ve inanç veren ebeveynleridir. Sizin ilgi ve odağınızda nasıl bebeğiniz var ise, onun için de siz varsınız. O sebeple en bedelli anlar sizin bebeğinize odaklandığınız anlardır. Onu beslerken, altını değişirken onunla konuşmanız, ona hoşlanacağı biçimde dokunmanız ve sık sık göz teması kurarak yüz yüze etkileşimde bulunmanız, onu etrafıyla bağlantı kurabilmek için rahatlatacaktır.
Bebeklerin muhtaçlıklarını paylaşacak sözleri olmadığından yakın etrafıyla irtibat kurmak için oyunu sıklıkla kullandığından, bebeğinizin her uyanık olduğu an bir etkileşim fırsatıdır. Bu devirde yeni doğan bebeğinizi olabildiğince yakınınızda tutmak, sıkı sıkı sarılmak, pışpışlamak, dokunmak, öpmek üzere cinsten yaklaşımlar hem aranızdaki bağlantının güçlenmesine, hem de bebeğinizin gelişimsel kilometre taşlarını adım adım desteklemeniz için ilerideki öğrenmeler için sağlam bir temel sağlayacaktır.
Yenidoğan bebeğinizin anne karnında en fazla duyduğu ses ebeveynlerininki olduğu için doğduğu andan itibaren sizi tanıması, sesinizi duyduğu anda reaksiyon vermesi son derece doğaldır. Onu rahatlatmak için onunla bol bol konuşarak bu fırsatı değerlendirebilirsiniz. Onu kucağınıza alıp konuştuğunuzda her vakit birebir ses tonuyla konuştuğunuzda çok geçmeden sesinizin hoş şeyler tabir ettiğini bilecektir. Yeni doğan bebekle münasebet kurmak için kusursuz olan bir başka şey de ona müzikler ve ninniler söylemenizdir. Ona söyleyeceğiniz müziklere eşlik etmek üzere seçeceğiniz bilhassa yüksek ses çıkarmayan ve yumuşak bir çıngırak bu devir için hoş bir oyuncak olacak ve bebeğinizin işitme duyusunu uyaracaktır. Şayet ellerini açıp kapayabiliyorsa ona elleriyle kavraması için çıngırağı eline verebilirsiniz.
Yenidoğan bebeğin ilgisini çoklukla yüksek konstrastlı renkler, parlak renkli cisimler çektiğinden, bilhassa siyah-beyaz- kırmızı üzere kontrast oluşturan renkler ve parlak renkli renkli oyuncaklara bakmaktan zevk alır. Yüksek kontrastlı grafikler, parlak renkler yahut siyah-beyaz desenler içeren fotoğraflar ve kitaplar yenidoğan bebeğinize sunabileceğiniz birinci oyuncaklar olmaya adaydır. Bilhassa bu tıpta objeleri ya da fotoğrafları seçip, onun görme alanına getirip ilgisini çektikten sonra giderek uzakta tutarak görme arasını genişletebilirsiniz.
Daha evvel yenidoğan bebeğinin dokunma yetisi de pek gelişmiş olduğundan bahsetmiştim. Bebeğin kolları ve elleri, size dokunması ve keşfetmesi için özgür olduğundan emin olacak formda bebeğinizin ellerini alıp yüzünüze koyarak, ellerini burnunuzda, yanaklarınızda, saçlarınızda gezdirmesine fırsat verebilirsiniz. Ellerine ve parmaklarına nazikçe masaj yapabilirsiniz. Yumuşak ve pürüzsüz yüzeyleri seven bebeğinizi yumuşak bez kitaplarla bu devirde tanıştırabilirsiniz. Yumuşak bir ses tonu ile kitabı bebeğinize okuyabilirsiniz. Bebeğinize Kitap okumanın lisan ve konuşma gelişimine katkısının ötesinde en kıymetli sebebi, kitap okuma aktivitesiyle birlikte sizin sesinizi duyuyor ve yakınlığınızı hissediyor olmasıdır.
Son olarak oyun oynarken her vakit aklınızda olması gereken bir püf nokta ile yazıma son vermek istiyorum. Şayet bebekler oyun sırasında yorulur yahut acıkırsa, oynamayı bırakacaktır. Şayet bebeğiniz oyun oynarken gözlerini kaçırıp uzağa bakar, yüzünü buruşturur, yumruklarını sıkar, kıpırdar, huysuzlaşırsa dinlenme molası yahut şekerleme vakti gelmişdemektir. Bu türlü durumlarda oyun faaliyetleri konusunda ısrarcı olunursa bebek fazla uyarıldığı için olumsuz hisler ağır basacak ve bebeğiniz kolay kolay ağlayacaktır.